Αμαλία Κ. Ηλιάδη φιλόλογος Ιστορικός Δ/ντρια 3ου Γυμνασίου Τρικάλων : Η λέξη με τη μορφή Βαρόσι ή Βαρόσια πέρασε, κατά τη διάρκεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, σε πολλά σημερινά κράτη, τα εδάφη των οποίων τότε βρίσκονταν μέσα στα διοικητικά της όρια, όπως Σερβία, Βουλγαρία, Κύπρος(Αμμόχωστος), Ελλάδα(Τρίκαλα, Έδεσσα, Μύρινα Λήμνου) κ.α. Γενικώς Βαρόσι σημαίνει συνοικία, στην οποία ήταν εγκατεστημένοι χριστιανοί σε τουρκοκρατούμενες πόλεις. Πολλές φορές επειδή γύρω από τα κάστρα ζούσαν έμποροι ή ναυτικοί με μεγάλες περιουσίες και πλούσια σπίτια, Βαρούσι κατέληξε να σημαίνει την αρχοντική συνοικία.
Στην ανατολική πλευρά της Έδεσσας, ως την άκρη του βράχου κι ως τους καταρράκτες, έχει διατηρηθεί ανέπαφη η παλιά Μακεδονική  αρχιτεκτονική. ΤοΒαρόσι ήταν μια από τις τρεις χριστιανικές συνοικίες, οι οποίες είχαν δημιουργηθεί και αναπτυχθεί κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στην Έδεσσα.

Βαρούσι, η αρχοντογειτονιά των Τρικάλων
Το Βαρούσι είναι η παλιά συνοικία και ήταν η αρχοντογειτονιά των Τρικάλων. Τα στενά δρομάκια και οι παλαιότερες εκκλησίες που υπάρχουν στην περιοχή προσδίδουν γραφικότητα στη συνοικία.Τα παλιά σπίτια της συνοικίας χρονολογούνται από το 17ο και το 19ο αιώνα. Τα οικοδομικά υλικά των σπιτιών είναι το ξύλο, τα καλάμια, ο σοβάς και οι πλίνθοι. Τα σπίτια έχουν «σαχνισιά’» (κλειστός στεγασμένος χώρος που προεξέχει από τον κορμό του κτιρίου). Στη συνοικία του Βαρουσίου βρίσκονται οι περισσότερες και παλαιότερες εκκλησίες των Τρικάλων.

Τα αρχοντικά του Βαρουσίου και οι πολυάριθμες εκκλησίες αντικατοπτρίζουν την οικονομική και πολιτιστική άνθιση του 18ου και 19ου αι. που ήταν αποτέλεσμα της ανάπτυξης του εμπορίου και της βιοτεχνίας.

Μεγάλος αριθμός εκκλησιών, ανοικοδομημένες οι περισσότερες τον 19ο αιώνα, εμπλουτίζουν το παραδοσιακό σύνολο.Το Βαρούσι έχει κηρυχθεί ως «παραδοσιακό τμήμα της πόλης» μετο Π.Δ. 28-2-79 (ΦΕΚ 201Δ/5-4-79), και έχει αποκτήσει ειδικούς όρουςδόμησης (Σ.Δ 1,2 και μέγιστο ύψος 2 ορόφων με 9.00 μ). με το Π.Δ. τηςκήρυξής του και το Π.Δ 16-9-82 (ΦΕΚ 529Δ/29-10-82). Στο κηρυγμένο
τμήμα επήλθε μικρή αύξηση των ορίων του με το Π.Δ. 19-7-05 (ΦΕΚ886Δ/25-8-05).

Για την συγκεκριμένη συνοικία έγινε συνολική μελέτη των κτισμάτωντης (στα πλαίσια της ΕΠΑ το 1987) με βάση την οποία τα παλαιότερα κτίσματα χρονολογήθηκαν από το 1800 ως το 1900 και για 55 από αυτά προτάθηκε ο χαρακτηρισμός τους ως διατηρητέων με «απόλυτη προστασία» ή «προστασία όψεως» η «προστασία κελύφους» Για το σύνολο των κτισμάτων αυτών δεν προχώρησε κήρυξή τους από το
ΥΠΕΧΩΔΕ ενώ μεμονωμένα κτίσματα έχουν κηρυχθεί από το ΥΠΠΟ (με παλαιότερες κηρύξεις το 1965) η κηρύσσονται και σήμερα σε όσες περιπτώσεις αιτείται άδεια κατεδάφισης τους.

Ως αποτέλεσμα της έλλειψης νομοθετημένης προστασίας των κτισμάτων στο Βαρούσι, πολλά σημαντικής ιστορικής και αρχιτεκτονικής αξίας κτίσματα απειλούνται με κατεδάφιση από τους ιδιοκτήτες τους παρότι η περιοχή έχει χαρακτηρισθεί «παραδοσιακό τμήμα» από το ΥΠΕΧΩΔΕ και επιπλέον κάθε πράξη δόμησης ή κατεδάφισης ελέγχεται από την εφορία νεωτέρων μνημείων του ΥΠΠΟ, σύμφωνα και με το νέο αρχαιολογικό νόμο.