ΤΣΑΚΙΡΕΛΗ ΑΝΝΑ

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΝΩΣΗ

Η δημιουργία μιας αγοράς χωρίς σύνορα, η κατάργηση των ελέγχων στα σύνορα, η νέα νομοθεσία της Ευρωπαϊκής κοινότητας που επηρεάζει τη ζωή όλων μας, η Συνθή­κη του Μάαστριχτ για την Ευρωπαϊκή Ένωση, το ενιαίο νόμισμα, όλα αυτά προσανατο­λίζουν το ενδιαφέρον του μέσου πολίτη προς τη συντελούμενη ευρωπαϊκή ενοποίηση, όσο ποτέ άλλοτε.

Οι παράγοντες που έχουν καταστήσει αναγκαία την πλήρη ευρωπαϊκή ενοποίηση

είναι πολλαπλοί:

• Η σταθερά υποδεέστερη θέση της Δυτικής Ευρώπης απέναντι στα άλλα δύο αντα­γωνιστικά ιμπεριαλιστικά κέντρα (ΗΠΑ, Ιαπωνία).
• Οι μεγάλες διαρθρωτικές κρίσεις της διεθνούς οικονομίας, οι οποίες εξαναγκάζουν τις μεγάλες καπιταλιστικές δυνάμεις στην αναζήτηση συντονισμένης πολιτικής σε νομισματικά, εμπορικά ζητήματα.
• Η παγκοσμιοποίηση των σύγχρονων προβλημάτων (οικονομικών, κοινωνικών, τε­χνολογικών, οικολογικών), που απαιτεί τη στενότερη συνεργασία για την αποτελε­σματική αντιμετώπισή τους.

Τι είναι η Ευρωπαϊκή Κοινότητα­:

Η Ευρωπαϊκή κοινότητα οικοδομήθηκε πάνω στα ερείπια του Δεύτερου Παγκοσμίου πολέμου με πρωτοβουλία έξι κρατών, του Βελγίου, της Γαλλίας, της Γερμανία; της Ιταλίας, της Ολλανδίας και του Λουξεμβούργου, τα οποία ως ιδρυτικά μέλη υπέγραψαν τη συνθήκη της Ρώμης το 1957. Η κίνησή τους είχε ως στόχο να προσφέρει ειρήνη και ευημερία στους πολίτες, στα πλαίσια μιας ολοένα στενότερης ένωσης. Η διαδικασία αυτή είναι σταδιακή και έχει οικονομικές, πολιτικές και κοινωνικές δια­στάσεις, Άρχισε με την απελευθέρωση του εμπορίου μεταξύ των κρατών μελών και τις συναφείς οικονομικές πολιτικές. Ακολούθησε η δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς χωρίς

σύνορα, στην οποία τα πρόσωπα, τα αγαθά, οι υπηρεσίες και το κεφάλαιο μπορούν να διακινούνται ελεύθερα. Το άνοιγμα της αγοράς συντελούνταν παράλληλα με τη διεύρυνση του αριθμού των κρατών μελών, τα οποία σήμερα ανέρχονται σε δεκαπέντε, με την Ελλάδα να προσχωρεί το 1981. Η συνθήκη του Μάαστριχτ του 1992 έδωσε την ώθηση για την πολιτική, οικονομική και νομισματική ένωση (ΟΝΕ).

Τι προσφέρει η Κοινότητα στο μέσο πολίτη:

Η Κοινότητα χωρίς να περιορίζει την πολιτιστική και γλωσσική ποικιλομορφία των λαών της, τους παρέχει κοινή ταυτότητα και ένα διαρθρωτικό σχήμα που εξασφαλίζει αλληλεγγύη και υποστήριξη. Οι πολίτες έχουν νέες δυνατότητες και ελευθερίες. Η Ευρωπαϊκή Ένωση τους επιτρέπει να εργαστούν και να ζήσουν στη χώρα που επιθυ­μούν. Η άρση των εσωτερικών συνόρων επιτρέπει. στους πολίτες να πραγματοποιούν αγορές εκεί όπου τα αγαθά και οι υπηρεσίες προσφέρονται σε καλύτερες τιμές. Στην ίδια τους τη χώρα η Ευρωπαϊκή Κοινότητα προσφέρει ποικιλία προϊόντων, χρηματοδότηση προγραμμάτων κατάρτισης για τους άνεργους. Προβλέπεται επίσης κοινή ευ­ρωπαϊκή ιθαγένεια, εκτός από την ιθαγένεια κάθε κράτους-μέλους, και οι υπήκοοι μιας χώρας που ζουν σε άλλη θα μπορούν να ψηφίζουν στις τοπικές εκλογές της χώρας υποδοχής τους.

Τα οφέλη της ενιαίας αγοράς και του ενιαίου νομίσματος:

Η ενιαία αγορά χωρίς σύνορα τέθηκε σε ισχύ επίσημα την 1η Ιανουαρίου του 1985. Για τις επιχειρήσεις η ενιαία αγορά σημαίνει ότι μπορούν να πωλούν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους σε όλη την Ευρωπαϊκή Κοινότητα. Οι εταιρείες επωφελούνται επίσης από τις οικονομίες κλίμακος που κατέστησαν δυνατές από τη δημιουργία μιας τεράστιας ενιαίας εσωτερικής αγοράς. Η κατάσταση αυτή αυξάνει ταυτόχρονα την ανταγωνιστικότητά τους στις διεθνείς αγορές, με αποτέλεσμα να προκύπτουν και νέες θέσεις εργασίας. Επίσης, η αύξηση του ανταγωνισμού εξασφαλίζει ευρύτερη ποικιλία προϊόντων σε φθηνότερες τιμές. Η πορεία προς τη νομισματική ένωση αποτελεί τη λογική συνέχεια της σύστασης της ενιαίας αγοράς. Οι διακυμάνσεις του νομίσματος θα μπορούσαν να προκαλέσουν στρεβλώσεις στις τιμές των προϊόντων που συναλλάσσο­νται διεθνώς, με αποτέλεσμα την αβεβαιότητα στον πωλητή και στον αγοραστή. Ο Ευρωπαίος πολίτης, ωστόσο, διαθέτει ένα σταθερό νόμισμα που στηρίζεται από την ενωμένη οικονομική δύναμη της Κοινότητας και των κρατών-μελών της.

Συνολικά οι ωφέλειες που απορρέουν από την Ευρωπαϊκή Ένωση:

• Οικονομικές: αντιμετώπιση οικονομικών προβλημάτων, ανάπτυξη τεχνολογίας και τεχνογνωσίας, προώθηση προϊόντων μεταξύ των χωρών-μελών, συγχώνευση επιχειρήσεων και δημιουργία άλλων ικανών να ανταγωνιστούν αμερικανικές εταιρείες ­κολοσσούς, εργασιακά δικαιώματα, ελεύθερη διακίνηση προσώπων και κεφαλαίων, κατάργηση δασμολογίου για τα προϊόντα που κινούνται μεταξύ των χωρών-μελών, άνοδος του βιοτικού επιπέδου κ.ά.
• Διεθνιστικές: Άρση του εθνικισμού, καλλιέργεια της συνεργασίας, προάσπιση της  ειρήνης.
• Πνευματικές: Αποδοχή νέων ιδεών, ενημέρωση, γνώση, αποφυγή δογματισμού.
• Κοινωνικές / πολιτικές: Θέσπιση και προάσπιση δημοκρατικών νόμων, καταπολέμη­ση ολοκληρωτισμού, περιφρούρηση της ευρωπαϊκής ενότητας.
• Πολιτιστικές: Δημιουργία ενός υγιούς κοσμοπολιτισμού, γνωριμία με νέους πολιτι­σμούς.
• Εθνικές: Προάσπιση των χωρών-μελών από ιμπεριαλιστικές τάσεις, ασφάλεια καισεβασμός στα κράτη-μέλη.

Η ιδιαιτερότητα της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση:

Η μοναδικότητα της Ελλάδας στην Ευρώπη συνίσταται αρχικά στον πολιτισμό της. Τη μακραίωνη ιστορία και τον πολιτισμό της οφείλει η χώρα να τα προβάλλει, αφού αυτά «σφράγισαν» την πορεία της Ευρώπης. Η Ελληνική γλώσσα αναπόσπαστο μέρος του πολιτισμού, θα πρέπει να καλλιεργηθεί και να διαδοθεί μέσω οργανωμένων προσπα­θειών εκμάθησής της στις Ευρωπαϊκές χώρες. Η Ορθοδοξία, με τις αξίες της οικουμε­νικότητας που την απαρτίζουν, θα πρέπει να διατηρηθεί και να καλλιεργηθεί από τη μόνη ορθόδοξη χώρα της Ευρώπης, την Ελλάδα. Γι’ αυτόν το λόγο η Ελλάδα θα μπορούσε να διαδραματίσει ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και των υπολοίπων ορθόδοξων χωρών της Ανατολικής Ευρώπης. Η θέση της χώρας μας στα Βαλκάνια θα μπορούσε να αποτελέσει καταλύτη στις εξελίξεις της περιοχής, Τέλος, η θέση μας στην Ανατολική Μεσόγειο αποτελεί ιδιαιτερότητα της Ελλάδας, αφού θα μπορούσαν να εκπονηθούν μέσω αυτής, εμπορικές σχέσεις της Ένωσης με την Τουρκία, τη Μέση Ανατολή, τη Βόρεια Αφρική. Αυτά τα μοναδικά στοιχεία οφείλουμε να τα περιφρουρήσουμε, να τα διαφυλάξου­με και να τα προβάλουμε.

Ελληνική γλώσσα και Ευρωπαϊκή Κοινότητα:

• Το θέμα των γλωσσών της Κοινότητας συνυφαίνεται με το καθεστώς της πoλυγλωσσίας. Δεν πρόκειται για Ελληνικό, αλλά για ευρωπαϊκό καθαρά θέμα, που αφορά στην ουσία της Ενωμένης Ευρώπης και ανακύπτει από την είδηση εξοβελισμού της Ελληνικής και άλλων γλωσσών από τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• ­Η εποχή της οικουμενικής επικοινωνίας από την άλλη, συνεπάγεται μια σειρά νέων γλωσσικών πρακτικών: Οι μεγάλες επιχειρήσεις είναι στο σύνολό τους και αγγλό­φωνες, Τα επιστημονικά άρθρα, οι μελέτες εκδίδονται στην αγγλική. Για τα Ελλη­νικά δεδομένα η επαγγελματική και κοινωνική ανέλιξη προϋποθέτει τη γνώση άλλων γλωσσών.
• Αν λάβουμε όμως υπόψη και το «γλωσσικό ανάδελφο» της Ελληνικής, θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε το ρόλο της γλώσσας μας, όχι μόνο στα πλαίσια της χώρας μας, αλλά και στα πλαίσια της πολυπολιτισμικής και πολύγλωσσης Ευρώπης με συγκεκριμένα μέτρα.

Κρίνεται λοιπόν σκόπιμη:

• Η ανάπτυξη μιας ευέλικτης «γλωσσικής» πολιτικής που θα δημιουργεί κίνητρα, μέσω του κοινοτικού προγράμματος Lingua, ώστε να προωθηθεί η εκμάθηση της Ελληνικής σε άλλες χώρες. Στόχος της Ελλάδας πρέπει να είναι και η προσπά­θεια διατήρησης της διδασκαλίας των Αρχαίων Ελληνικών σε Γυμνάσια ευρωπαϊ­κών χωρών,
• Η μετάφραση και κυκλοφορία έργων της σύγχρονης λογοτεχνίας μας στο εξωτε­ρικό,         ώστε να γίνει γνωστή στον Ευρωπαίο και να του δημιουργήσει έναυσμα για περαιτέρω αναζητήσεις, πιθανώς και γλωσσικές,
• Η έμφαση στη μελέτη και τη σωστή χρήση της ελληνικής γλώσσας από τον Έλληνα πολίτη, με τη συμβολή της εκπαίδευσης, των ΜΜΕ, και την καλλιέργεια των γλωσσικών επιστημών.

Έτσι, θα δημιουργηθούν αντισώματα για την αντι­μετώπιση νόθων στοιχείων, ικανών να διαβρώσουν τη γλώσσα μας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση

συνυφαίνεται με την πολιτιστική πολυφωνία

Για την ουσιαστική υπέρβαση των εσωτερικών συνόρων της Ευρώπης δεν αρκούν απρόσωπες νομοθεσίες, αλλά απαιτείται σεβασμός και εμπιστοσύνη. Αυτό μας οδηγεί στην ουσιαστική προσπάθεια γνωριμίας με τον τρόπο σκέψης, ζωής και πολιτισμού, την καλλιτεχνική παραγωγή, την παράδοση και τα ήθη του κάθε λαού. Ιδιαίτερα για την Ελλάδα που βρίσκεται στο «σταυροδρόμι των λαών», η κατοχύρωση της πολιτιστι­κής μας ταυτότητας οδηγεί αβίαστα σε επιβίωση μέσα στην πολιτιστική ευρωπαϊκή πανσπερμία. Προκειμένου ο ελληνικός πολιτισμός να βρει τη θέση που του αξίζει στο ευρωπαϊκό πολιτιστικό τοπίο και να συνεισφέρει στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι, θα πρέπει να τον προασπίσουμε στο εσωτερικό της χώρας και στη συνέχεια να τον προβάλουμε και να τον ενισχύσουμε στον ευρωπαϊκό χώρο.

Ο σεβασμός της πολιτιστικής ταυτότητας και η αποτροπή της υποβάθμισης παραδόσεων και γλωσσών αποτελούν προϋπόθεση της δημοκρατικής οικοδόμησης της Ευ­ρωπαϊκής Ένωσης

Εκπαίδευση και Ευρωπαϊκή Ένωση:

Η διάπλαση ενός συνειδητοποιημένου Ευρωπαίου πολίτη αναζητάται κατ’ ανάγκη στη σωστή εκπαίδευση, που θα πρέπει να δώσει έμφαση στα εξής: διάπλαση δημοκρα­τικής συνείδησης, καλλιέργεια του σεβασμού προς το συνάνθρωπο, προς την πολυφω­νία και το διάλογο (αντίλογο). Τέλος, έμφαση στις αξίες εκείνες που θα λειτουργήσουν ανασταλτικά στο ρατσισμό και τον εθνικισμό. Αυτά προϋποθέτουν παιδεία ανθρωπιστι­κή, αλλά και επαφή με άλλους λαούς μέσω των ΜΜΕ, του διαδικτύου, αλλά και της«ανταλλαγής» μαθητών-φοιτητών, ώστε ο νέος να συνυπάρχει και να βιώνει έμπρακτα το διαφορετικό. Έτσι η γνωριμία, ο διάλογος, η πολιτιστική πολυφωνία συμβάλλουν στη δημιουργία της Ευρωπαϊκής δημοκρατικής συνείδησης του νέου, Η Κοινότητα διοργανώνει και χρηματοδοτεί για το σκοπό αυτό, διάφορα προγράμματα για τους νέους, μεταξύ των οποίων την εκμάθηση γλωσσών και τις ανταλλαγές μαθητών και σπουδαστών. Το πιο γνωστό από τα προγράμματα αυτά είναι το Erasmus, που επιτρέπει στους σπουδαστές των πανεπιστημίων να φοιτήσουν για ένα χρονικό διάστημα σε πανεπιστήμιο άλλου κράτους-μέλους.

Ανησυχητικές ενδείξεις

για τη σύγχρονη Ευρωπαϊκή πραγματικότητα:

Σχηματικά στο σημείο αυτό παρουσιάζονται χαρακτηριστικά γνωρίσματα της Ευ­ρωπαϊκής πραγματικότητας, όπως αναδύονται βαθμιαία στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, βάζοντας σε κίνδυνο την εύρυθμη λειτουργία της κοινότητας.

• Παγκοσμιοποίηση της οικονομίας της αγοράς (δηλαδή διεθνοποίηση της βιομηχανίας, των επιχειρήσεων, του εμπορίου, ακόμα και του εργατικού δυναμικού, που συνδέεται με τη διεθνοποίηση των κοινωνικών τους επιπτώσεων, όπως είναι η ανεργία, η φτώχεια, οι οικολογικές καταστροφές).
• Δραματικές πολιτικές αλλαγές στην πρώην Σοβιετική Ένωση και την Ανατολική Ευρώπη, καθώς και πολιτικές εντάσεις και αναταράξεις, κυρίως στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων, συνδεδεμένες τις περισσότερες φορές με την εμφάνιση ισχυρών εθνικιστικών και θρησκευτικών κινημάτων, που οδηγούν στην ανατροπή του υπάρχοντος για πολλά χρόνια χάρτη των εθνικών κρατών, τόσο από άποψη εδαφικής όσο και πολιτικής τάξης και δομής της περιοχής.
• Άνοδος του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, αποτέλεσμα κυρίως μαζικών μετακινήσεων πληθυσμών.

Τέλος, παρατηρείται ένας ιδιόμορφος ανταγωνισμός για την ταχεία επέκταση των σφαιρών επιρροής των ισχυρών κρατών της Κοινότητας (Γερμανία, Βρετανία, Ιταλία, Γαλλία). Η ενίσχυσή τους, οικονομική και πολιτική, αποτελεί κυρίαρχο τρόπο και δυναμιτίζει τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Επιπλέον ωφέλειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

• Προσέγγιση και αλληλογνωριμία των εθνών.
• Οι λαοί διευκολύνονται στις επαφές τους και να αξιοποιήσουν τα επιτεύγματα τυης σύγχρονης τεχνολογίας.
• Κλίμα κατανόησης και εμπιστοσύνης ανάμεσα στις ευρωπαϊκές χώρες, καλλιέργεια διακρατικής συνεργασίας και ευρωπαϊκού διαλόγου.
• Εμποτισμός της ψυχής των πολιτών με ανθρωπιστικά ιδανικά.
• Στήριξη και προάσπιση των ιδεωδών της ελευθερίας, δημοκρατίας, συνεργασίας, δικαιοσύνης, προόδου, ειρήνης, ισότητας, αξιοκρατίας, ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
• Τίθενται οι βάσεις για μία πανανθρώπινη κοινωνία.
• Επηρεάζεται η ανάπτυξη των γραμμάτων και των τεχνών.
• Κατάργηση των εθνικών συνόρων και γενικά των περιορισμών σε όλους τους τομείς.

Αρνητικές συνέπειες της Ευρωπαϊκής Ένωσης:

• Κάνει τους ανθρώπους αντί επώνυμα άτομα απρόσωπους αριθμούς.
• Δημιουργεί άτομα που έχουν «το ίδιο ακριβώς πρόσωπο, την ίδια φυσιογνωμία».
• Μεταβάλλει τα άτομα σε άβουλα όντα, χωρίς πρωτοβουλία και συναίσθηση ευθύνης.
• Προσπαθεί να επιλύσει τα διεθνή καυτά προβλήματα με βάση το συμφέρον των κρατών και όχι των πολιτών.
• Οδηγεί τα άτομα στην ξενομανία, τη δουλική μίμηση ξένων προτύπων, στην οικονομική υποτέλεια από τα ισχυρά κράτη και δημιουργεί το πνεύμα του αρνητικού κοσμοπολιτισμού.
• Οδηγεί τα άτομα και τους λαούς σε οικονομική και πνευματική καθυστέρηση, σε δουλικότητα και στασιμότητα.
• Αφαιρεί από τους λαούς την πολιτιστική τους ταυτότητα, καταργεί τη φυσιογνωμία τους, οι λαοί περιφρονούν τα δικά τους προϊόντα, τρόπο ζωής, ήθη και έθιμα και δέχονται άκριτα και παθητικά τα αντίστοιχα ξένα.
• Επιτρέπει στα μεγάλα κράτη να επεμβαίνουν στα εσωτερικά των μικρών κρατών.
• Δεν μπορεί να περιορίσει τους εξοπλισμούς, αφού η ασφάλεια και η αβεβαιότητα στα κράτη υπάρχει και δυστυχώς θα υπάρχει για πολλά χρόνια ακόμα.

• Εξαιρετική ανάλυση του θέματος κ εδώ: https: https://latistor.blogspot.com/2015/03/blog-post_31.html

Επιμέλεια: Τσακιρέλη Άννα.