Η ΚΑΤΕΡΓΑΡΙΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ
πρώτος μήνας του έτους. Μια κατεργαριά όμως που έκαμε σε βάρος των άλλων
μηνών που ήταν τα αδέλφια του στάθηκε αιτία για να του πάρει την
πρωτοκαθεδρία ο Γενάρης.
ώστε να μπορούν να πίνουν όποτε τους ερχόταν η όρεξη.
– Εγώ θα ρίξω πρώτος μούστο στο βαρέλι για να γίνει κρασί και ύστερα ρίχνετε κι εσείς.
– Καλά, ρίξε εσύ πρώτος του είπαν οι άλλοι.
– Εγώ που έριξα πρώτος το μούστο, πρώτος θ’ αρχίσω και να πίνω.
– Βέβαια, είπαν οι άλλοι, έτσι είναι το σωστό.
λοιπόν τρύπησε το βαρέλι στο κάτω μέρος, και άρχισε να πίνει, ως που
ήπιε όλο το κρασί και δεν άφησε ούτε στάλα. Κατόπιν ήρθε η σειρά του
Απρίλη να πάει να πιεί κρασί. Πηγαίνει και το βρίσκει άδειο. Θυμώνει, το
λέει στους άλλους. Τ’ ακούνε εκείνοι θυμώνουνε και σκέφτωνται τι να
κάνουν. Συμφωνούν όλοι λοιπόν να τον τιμωρήσει ο Γενάρης που ήταν και ο
μεγαλύτερος αδελφός. Τον πιάνει λοιπόν ο Γενάρης και του τραβάει ένα
γερό χέρι ξύλο. Του αφαιρεί και το πρωτείο που είχε, να αρχίζει δηλαδή
το έτος κάθε Μάρτη, και έγινε να αρχίζει το έτος από το Γενάρη.
τους ήπιε όλο το κρασί, γελάει και ο καιρός ξαστερώνει. Όταν πάλι
θυμάται το ξύλο που έφαγε κλαίει και βρέχει».
Παροιμίες
Aκόμη και στις δεκαοχτώ έχει το μάτι του ανοιχτό.
Aκόμη στις δεκαοχτώ, ψοφάει η πέρδικα στ’ αυγό. Λένε και στις τριάντα, μα δεν ηξεύρω γιάντα.
Aν κάνει ο Mάρτης δυο νερά κι ο Aπρίλης πέντε – δέκα, να δεις το
κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να δεις και τις αρχόντισσες πώς
ψιλοκλεισιρίζουν, να δεις και τη φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
Mάρτης άβροχος, μούστος άμετρος.
Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης.
Mάρτης γδάρτης και κακός παλουκοκαύτης. Και σαν τύχει και θυμώσει, μες στο χιόνι θα μας χώσει.
O Mάρτης το πρωί χιόνισε, κι ο γάιδαρος ψόφησε (από το κρύο). Το
μεσημέρι βρώμισε (από τη ζέστη), και το βράδυ τον πήρε το ποτάμι (από τη βροχή).
O Μάρτης ο κλαψόγελος.
Tο Mάρτη ξύλα φύλαγε, μην κάψεις τα παλούκια.
Αλί στα Μαρτοκλάδευτα και τ’ Απριλοσκαμένα. [δηλ. Το Μάρτη δεν πρέπει να κλαδεύεται τίποτα και τον Απρίλη να σκάβεται η γη]
Αν βρέξει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης πέντε – δέκα, να ιδείς το
κοντοκρίθαρο πώς στρίβει το μουστάκι, να ιδείς και τις αρχόντισσες πώς
ψιλοκρισαρίζουν, να ιδείς και την φτωχολογιά πώς ψιλοκοσκινάει.
Από τη 1η ως τις 31 του Μάρτη, τα παιδιά φορούν στον καρπό
του χεριού τους ένα βραχιολάκι, φτιαγμένο από στριμμένη άσπρη και κόκκινη
κλωστή, τον Μάρτη ή Μαρτιά. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση, ο Μάρτης προστατεύει
τα πρόσωπα των παιδιών από τον πρώτο ήλιο της Άνοιξης, για να μην καούν. Τον
φτιάχνουν την τελευταία μέρα του Φλεβάρη και τον φορούν την πρώτη μέρα του
Μάρτη, πριν βγουν από το σπίτι.
Σε μερικές περιοχές ο Μάρτης φοριέται στο μεγάλο δάχτυλο του
ποδιού σαν δαχτυλίδι για να μην σκοντάφτει ο κάτοχός του. Το βραχιολάκι αυτό το
βγάζουν στο τέλος του μήνα, ή το αφήνουν πάνω στις τριανταφυλλιές όταν δουν το
πρώτο χελιδόνι, για να τον πάρουν τα πουλιά και να χτίσουν τη φωλιά τους.
ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ
Η λαϊκή φαντασία έδωσε στο Μάρτιο ένα σωρό παρατσούκλια, όπως Ανοιξιάτης (γιατί είναι ο πρώτος μήνας της Άνοιξης), Γδάρτης, Παλουκοκάφτης Κλαψομάρτης, Πεντάγνωμος (για το ευμετάβλητο του καιρού), Βαγγελιώτης (λόγω της γιορτής του Ευαγγελισμού), Φυτευτής, και άλλα δηλωτικά της φυσιογνωμίας του, που έχουν σχέση με ιδιότητες ή πράξεις που του αποδίδονται.
Τα πιο πολλά από αυτά βρίσκονται μέσα
στις παραδόσεις και τις παροιμίες που έπλασε ο λαός για να εξηγήσει τις
απότομες μεταβολές του καιρού ή τις βαρυχειμωνιές που παρατηρούνται
μέσα στο Μάρτη και που πάντα είναι επικίνδυνες για τη γεωργία και την
κτηνοτροφία.
τα παλιά παλούκια καίει, τα καινούργια ξεριζώνει».
Για τις μεγάλες του παγωνιές λένε: «Τον Μάρτη χιόνι βούτυρο, μα σαν παγώσει μάρμαρο».
ενώ για την αντιμετώπιση του κρύου άλλες παροιμίες συμβουλεύουν:
«Ο Αύγουστος για τα πανιά κι ο Μάρτης για τα ξύλα»
Α ΚΑΛΑΝΤΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΗ
Περιστεράκι πέταξε,
ηύρε πύργο κι έκατσε
και χαμοκελάηδησε,
Μάρτη Μάρτη μου, καλέ.
Μάρτη Μάρτη μου, καλέ
και Φλεβάρη φοβερέ
κι αν χιονίσεις κι αν φλεβίσεις, πάλι Άνοιξη θ’ ανθίσεις.
Μάρτη Μάρτη βροχερέ και Απρίλη δροσερέ,
τα πουλάκια κελαηδούν,
τα δενδράκια φύλλ’ ανθούν.
Τα πουλάκια αβγά γεννούν κι αρχινούν να τα κλώσουν.
ΚΑΛΟ ΜΗΝΑ!!!!
το σαλιγκάρι
έτοιμα…
δάσος με αμυγδαλιές από κλαδάκια και ποπ κορν
μαζέψαμε κουκουνάρια και πολύχρωμα αγριολούλουδα
