Η αγάπη για τα παιδιά και η επιστημονική γνώση γύρω από τα θέματα των ειδικών αναγκών είναι τα δύο βασικότερα εργαλεία.

Η επαγγελματική ιδιότητα του Ειδικού Παιδαγωγού τείνει να συγχέεται από γονείς και ειδικούς του χώρου με τα άτομα που ασκούν λογοθεραπεία ή εργοθεραπεία. Η ειδική αγωγή, ως συνολική θεώρηση, ασφαλώς και απαρτίζεται από λογοθεραπευτές, εργοθεραπευτές ακόμη και φυσιοθεραπευτές, μουσικοπαιδαγωγούς και άλλες ειδικότητες.

Όμως, η επιστημονική κατάρτιση του Ειδικού Παιδαγωγού έχει παιδαγωγική βάση (επάρκεια) και  είναι επικεντρωμένη σε ποικίλους τομείς των ειδικών αναγκών.  Τα εξειδικευμένα μαθήματα παρακολούθησης αφορούν, κυρίως, στους παρακάτω τομείς:

• Μαθησιακές δυσκολίες
• Ειδικού τύπου μαθησιακές δυσκολίες (ΔΕΠ-Υ, δυσλεξία, δυσγραφία κ.ά.
• Νοητική υστέρηση
• Προβλήματα ακοής
• Προβλήματα όρασης
• Αναπτυξιακές διαταραχές
• Γενετικά Σύνδρομα
• Κινητικές Αναπηρίες
• Σοβαρές, πολλαπλές αναπηρίες

Στην Ελλάδα, οι σχολές που παρέχουν την απόλυτη επιστημονική κατάρτιση και εξειδίκευση των Ειδικών Παιδαγωγών είναι το Τμήμα Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Μακεδονίας και το Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Η φοίτηση είναι Πανεπιστημιακή και διαρκεί 4 χρόνια.  Κατά τη διάρκεια φοίτησης εκτός από τους προαναφερθέντες τομείς παρακολούθησης, οι φοιτητές παρακολουθούν υποχρεωτικά και μαθήματα που αφορούν την ψυχολογία (π.χ. παιδαγωγική ψυχολογία, εξελικτική ψυχολογία, σχολική ψυχολογία κ.ά.). Επίσης, υπάρχει υποχρεωτική πρακτική άσκηση σε δημόσιες σχολικές δομές (ειδικά σχολεία, Τμήματα Ένταξης) υπό την επίβλεψη των υπεύθυνων καθηγητών των δύο αντίστοιχων σχολών καθώς και εκπόνηση διπλωματικών εργασιών που αφορούν την εις βάθους διερεύνηση ενός θέματος.

Οποιεσδήποτε μεταπτυχιακές, διδακτορικές σπουδές στην ειδική αγωγή σαφώς και θεωρούνται επιπλέον προσόν αλλά δεν προσδίδουν από μόνες τους σε κάποιον την ιδιότητα του Ειδικού Παιδαγωγού.

Οι απόφοιτοι των σχολών Πανεπιστημίου Θεσσαλίας (Παιδαγωγικό Τμήμα Ειδικής Αγωγής) και Πανεπιστημίου Μακεδονίας (Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής, κατεύθυνση ΑΜΕΑ) είναι τα απόλυτα καταρτισμένα άτομα για να ασχοληθούν με ό.τι αφορά την ειδική παιδαγωγική σε ιδιωτικό ή δημόσιο χώρο φοίτησης παιδιών, εφήβων και ενηλίκων με ειδικές ανάγκες.