Ξενοφώντος «Ελληνικά», βιβλίο 2, κεφ. 2, παράγραφοι 3-4
Θέμα: Η άφιξη της Παράλου στην Αθήνα και η αναγγελία της τραγικής είδησης της ναυμαχίας στους Αιγός Ποταμούς
Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις τῆς Παράλου ἀφικομένης νυκτὸς ἐλέγετο ἡ συμφορά, καὶ οἰμωγὴ ἐκ τοῦ Πειραιῶς διὰ τῶν μακρῶν τειχῶν εἰς ἄστυ διῆκεν, ὁ ἕτερος τῷ ἑτέρῳ παραγγέλλων• ὥστ’ ἐκείνης τῆς νυκτὸς οὐδεὶς ἐκοιμήθη, οὐ μόνον τοὺς ἀπολωλότας πενθοῦντες, ἀλλὰ πολὺ μᾶλλον ἔτι αὐτοὶ ἑαυτούς, πείσεσθαι νομίζοντες οἷα ἐποίησαν Μηλίους τε Λακεδαιμονίων ἀποίκους ὄντας, κρατήσαντες πολιορκίᾳ, καὶ Ἱστιαιέας καὶ Σκιωναίους καὶ Τορωναίους καὶ Αἰγινήτας καὶ ἄλλους πολλοὺς τῶν Ἑλλήνων.
Τῇ δ’ ὑστεραίᾳ ἐκκλησίαν ἐποίησαν, ἐν ᾗ ἔδοξε τούς τε λιμένας ἀποχῶσαι πλὴν ἑνὸς καὶ τὰ τείχη εὐτρεπίζειν καὶ φυλακὰς ἐφιστάναι καὶ τἆλλα πάντα ὡς εἰς πολιορκίαν παρασκευάζειν τὴν πόλιν.
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Όταν τη νύχτα έφτασε η Πάραλος στην Αθήνα, διαδιδόταν η είδηση της συμφοράς, και ο θρήνος έφτανε στην πόλη από τον Πειραιά διαμέσου των μακρών τειχών, καθώς ο ένας το έλεγε στον άλλο. ώστε εκείνη τη νύχτα κανείς δεν κοιμήθηκε, γιατί πενθούσαν όχι μόνο όσους είχαν σκοτωθεί, αλλά πολύ περισσότερο ακόμη [γιατί πενθούσαν] οι ίδιοι τους εαυτούς τους, επειδή νόμιζαν ότι θα πάθουν όσα έπραξαν και στους Μηλίους, που ήταν άποικοι των Λακεδαιμονίων, όταν τους νίκησαν με πολιορκία, και στους κατοίκους της Ιστιαίας και στους Σκιωναίους και στους Τορωναίους και στους Αιγινήτες και σε πολλούς άλλους από τους Έλληνες. Και την επόμενη μέρα συγκάλεσαν συνέλευση, κατά την οποία αποφάσισαν να επιχώσουν και τα λιμάνια εκτός από ένα, και να επισκευάζουν τα τείχη και να εγκαθιστούν φρουρές και ως προς τα άλλα να προετοιμάζουν την πόλη σαν για πολιορκία.
Ερμηνευτικές παρατηρήσεις
Πάραλος: ιερό πλοίο της Αθήνας, ο Κόνων την είχε στείλει στην Αθήνα να αναγγείλει την τραγική είδηση της καταστροφής του αθηναϊκού στόλου στους Αιγός ποταμούς. Φτάνει το βράδυ:
πορεία της είδησης: δίνεται από τον Ξενοφώντα με εύστοχους εμπρόθετους προσδιορισμούς: εν Αθήναις…..εκ του Πειραια…..διά των μακρων τειχων…. Εις άστυ
αντιδράσεις Αθηναίων:
Τη νύχτα:
Η είδηση διαδίδεται: παραγγέλλων ο έτερος τω ετέρω
Οιμωγή διηκεν [θρήνος και οδύνη]
Ουδείς εκοιμήθη [φόβος], γιατί:
1. πένθος για τους «απολολώτας» -χαμένους
2. πένθος για τους εαυτούς τους: φοβόταν το μέλλον τους, γνωρίζοντας τι είχαν διαπράξει οι ίδιοι στους πολίτες των πόλεων που κατακτούσαν [θάνατος, αιχμαλωσία, δουλεία, καταναγκαστικά έργα]
την επόμενη μέρα: συγκαλούν συνέλευση [παρά την οδύνη τους έχουν το ψυχικό σθένος να αντισταθούν]. αποφάσεις:
επίχωση των λιμανιών εκτός από ένα
επισκευή τειχών
τοποθέτηση φρουρών / προετοιμασία για πολιορκία
Οι Αθηναίοι γνώριζαν πολύ καλά πως άμεσος στόχος των Σπαρτιατών θα είναι πλέον η Αθήνα.
Ρήματα:
αφικνέομα, -ουμαι, αφικνούμην, αφίξομαι, αφικόμην [αόρ. Β], αφιγμαι, αφιγμην
πάσχω, έπασχον, πείσομαι, έπαθον [αορ, β] πέπονθα, επεπόνθειν
νομίζω, ενόμιζον, νομιω, ενόμισα, νενόμικα, ενενομίκειν
κρατέω,-ω, εκράτουν, κρατήσω, εκράτησα, κεκράτηκα, εκεκρατήκειν
Σχετικές λέξεις:
παραγγέλλων: αγγελία, άγγελος, παραγγελία, αναγγελία, προαναγγέλλω, προαναγγελία, προάγγελος, επαγγελία, επάγγελμα, επαγγέλλομαι, εξαγγελία, αναγγελία, αγγελτήριο…
Απολωλότας: απώλεια, πανωλεθρία, όλεθρος
έδοξε: δόξα, άδοξος, δόκιμος, παράδοξος, έσδοξος, ορθόδοξος, δοκισήσοφος..
εφιστάναι: στάση, ανάσταση, κατάσταση, περίσταση, επανάσταση, αντίσταση, αντικατάσταση, υπόσταση, υφιστάμενος, αποστάτης, συνίσταμαι…
ΑΣΚΗΣΕΙΣ
1. Πώς αντέδρασαν οι Αθηναίοι όταν έφτασε η θλιβερή στην Αθήνα είδηση της μεγάλης ήττας;
2. Με ποιες λέξεις ή φράσεις δηλώνεται η πρώτη αντίδραση των Αθηναίων στην αναγγελία της τραγικής είδησης;
3. Σε ποιους Έλληνες είχαν συμπεριφερθεί με σκληρό τρόπο οι Αθηναίοι και πώς τους κρίνετε γι αυτό;
4. «Ουδείς εκοιμήθη»: ποια η σημασία της φράσης αυτής;
5. Με χρήση ποιων χρόνων ρημάτων και ρηματικών τύπων -και σε ποια τμήματα του κειμένου;- πετυχαίνει ο συγγραφέας να παρουσιάσει την ψυχολογική κατάσταση των Αθηναίων ή τις ενέργειές τους μετά την αναγγελία της είδησης της ήττας τους;
6. Με ποιο τρόπο έφτασε η είδηση από τον Πειραιά στην Αθήνα;
7. Νυκτός, άστυ, λιμένας, τείχη: να γραφούν οι πλάγιες πτώσεις ενικού και πληθυντικού
8. Να διαγράψετε το Λάθος στις παρακάτω προτάσεις:
Αφικομένης: είναι μετοχή ενεστώτα ή αορίστου;
Πείσεσθαι: είναι απαρέμφατο μέλλοντα του πείθομαι ή του πάσχω;
Αιγινήτας: είναι ουσιαστικό πρώτης ή Τρίτης κλίσης;
Πολιορκία: είναι ονομαστική ή δοτική ενικού;
Πολύ: είναι επίθετο ή επίρρημα;
9. Να γίνει χρονική αντικατάσταση των ρηματικών τύπων: νομίζοντες, παραγγέλλων, παρασκευάζειν, πείσεσθαι, αφικομένης, εποίησαν
10. να γραφεί το γ΄ ενικό όλων των χρόνων των ρημάτων: νομίζοντες, παρασκευάζειν.
11. να συνδέσετε τις λέξεις και τις φράσεις της στήλης Α με την ερμηνεία τους στα νέα ελληνικά στη στήλη Β. Τρία στοιχεία της Β στήλης περισσεύουν:
Α Β
1. Απολωλότας α. Φρουρές
2. Ο έτερος τω ετέρω β. Θα πείθουν
3. Οια γ. Νεκρούς
4. Έτι δ. Τέτοια που, όμοια με όσα
5. Αυτοί εαυτούς ε. Ένεκα της πολιορκίας
6. Πείσεσθαι στ. Ακόμη
7. Φυλακάς ζ. Ο ένας με τον άλλο
8. Ως εις πολιορκίαν η. θα πάθουν
θ. Ωστόσο
ι σαν για πολιορκία
ια. Οι ίδιοι τους εαυτούς τους
12. να γράψετε έξι λέξεις παράγωγες [απλές ή σύνθετες] από τα θέματα πασχ- , παθ- του ρήματος πάσχω
13. να γράψετε στη νέα ελληνική πέντε σύνθετα ουσιαστικά ή επίθετα με α΄ ή β΄ συνθετικό τη λέξη άστυ και να σχηματίσετε με αυτά σύντομες φράσεις