Αποτελεί παγκοσμίως το «golden standard» της διατροφής. Επιστήμονες από κάθε γωνιά της Γης αναγνωρίζουν τη συμβολή της κρητικής δίαιτας στην εξασφάλιση της καλής υγείας και της μακροζωίας, αλλά και τη μακρά ιστορία της, που χάνεται στα βάθη του χρόνου. Οι μόνοι που φαίνεται ότι δεν το συνειδητοποιούν είναι οι ίδιοι οι Ελληνες, που απεμπολούν την ανεκτίμητη (από πλευράς οφελών για την υγεία) αξία της προς χάριν της? μαζικής κουλτούρας του ταχυφαγείου.
Η Παγκόσμια Ομοσπονδία Ομίλων, Συλλόγων και Κέντρων UNESCO (WFUCA), ωστόσο, φιλοδοξεί να εντάξει την κρητική παραδοσιακή διατροφή στα Μνημεία Προφορικής και Αϋλης Κληρονομιάς της UNESCO, μια πρωτοβουλία με πρωτομάστορα τον αντιπρόεδρο της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Ομίλων, Συλλόγων και Κέντρων UNESCO (WFUCA), κ. Ιωάννη Μαρωνίτη, που τονίζει στον ΕΤ: «Είναι πολύ σημαντικό να εξασφαλίσουμε την ένταξη της κρητικής παραδοσιακής διατροφής σε αυτόν τον κατάλογο, ειδικά σήμερα που ακόμη και στις πόλεις της Κρήτης η διατήρησή της κινδυνεύει». Στο νησί που μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες διέθετε τους μακροβιότερους κατοίκους του πλανήτη, περισσότερο από το 35% των παιδιών πάσχει από παχυσαρκία και το 25% του παιδικού πληθυσμού παρουσιάζει προβλήματα με τη χοληστερίνη του, με ό,τι αυτό θα συνεπάγεται για τους δείκτες επιβίωσης της περιοχής τα χρόνια που έρχονται. Αναφορά του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) επισημαίνει χαρακτηριστικά ότι η παραδοσιακή διατροφή της περιοχής βρίσκεται σε «θνησιγενή κατάσταση». Ο συγγραφέας της, Josef Schmidhuber, λέει χαρακτηριστικά: «Η διατροφή της περιοχής είναι απλά μια έννοια πλέον. Παρόλο που μιλάμε για το τέλειο διατροφικό μοντέλο, κοιτάζοντας τι τρώνε οι άνθρωποι εδώ συνειδητοποιείς ότι μεγάλο μέρος της κρητικής διατροφής δεν υπάρχει πια».
Ανάλογες κινήσεις με την ελληνική έχουν ξεκινήσει η Ισπανία, η Ιταλία και το Μαρόκο για την ένταξη της μεσογειακής ή αλλιώς της δυτικοποιημένης κρητικής διατροφής στο σχετικό κατάλογο της UNESCO, τόσο λόγω της μεγάλης της αξίας όσο και λόγω της? φθίνουσας τροχιάς που καταγράφουν οι βασικές αρχές της και στις παραπάνω χώρες.
Γιατί ξεχωρίζει
«Η πρώτη μεγάλη έρευνα που ανέδειξε τα οφέλη της κρητικής δίαιτας -ορόσημο για την επιστήμη της διατροφής- πραγματοποιήθηκε τη δεκαετία του ?60. Η μελέτη των 7 χωρών (Ολλανδία, Φινλανδία, Ιαπωνία, ΗΠΑ, Ιταλία, Γιουγκοσλαβία και Ελλάδα, όπου μελετήθηκαν η Κρήτη και η Κέρκυρα) έδειξε καταφανώς ότι η ομάδα της Κρήτης παρουσίασε τα χαμηλότερα ποσοστά θνησιμότητας, ενώ ανέδειξε όλα τα χαρακτηριστικά που πρέπει να διαθέτει η διατροφή προκειμένου να εξασφαλίζει καλύτερη υγεία και μακροζωία.
Η βραβευμένη κρητική διατροφή έχει ως βασικές κατευθυντήριες γραμμές της την αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών, τη χρήση ελαιολάδου, τον περιορισμό των ζωικών και των κορεσμένων λιπών και την κατανάλωση οσπρίων και ψαριών», σημειώνει ο διαιτολόγος-διατροφολόγος, κ. Μανώλης Μανωλαράκης, πρόεδρος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων – Τεχνολόγων Διατροφής, και εξηγεί ένα προς ένα τα στοιχεία που έκαναν την κρητική διατροφή διάσημη και σε όλο τον κόσμο:
– Στο τραπέζι των γονιών και των παππούδων τους οι Κρητικοί θυμούνται μεγάλες ποσότητες από χόρτα και λαχανικά, που καταναλώνονταν ωμά, σε πίτες και πιτάκια και μαγειρεμένα, ακόμη και με κρέας σε κάποιες περιπτώσεις. Σημαντική θέση στο εβδομαδιαίο πρόγραμμα διατροφής είχαν, επίσης, τα όσπρια και οι ξηροί καρποί. Διατροφικά κέρδη: Φυλλικό οξύ, ασβέστιο, αντιοξειδωτικά, βιταμίνες Ε και C, μέταλλα, ω3 λιπαρά οξέα, λινολενικό οξύ, β-καροτένιο, ρεσβερατρόλη, σελήνιο.
– Τα εποχιακά φρούτα ήταν συνηθισμένο επιδόρπιο, ενώ το μέλι με καρύδια, τα ξερά σύκα γεμιστά με καρύδια, η μουσταλευριά και τα ξεροτήγανα ήταν τα δημοφιλέστερα γλυκά. Διατροφικά κέρδη: Φυτικές ίνες, ιχνοστοιχεία, βιταμίνες, φυλλικό οξύ, βιταμίνη C, καροτενοειδή, λινολενικό οξύ.
– Μοναδική σχεδόν λιπαρή ύλη στην κρητική διατροφή ήταν το ελαιόλαδο. Το χρησιμοποιούσαν στο μαγείρεμα, στις σαλάτες, αλλά και στο πρωινό, πάνω στο ψωμί. Διατροφικά κέρδη: Πολυφαινόλες, που προστατεύουν την LDL (καλή) χοληστερόλη από την οξείδωση.
– Ετρωγαν μέτριες ποσότητες ψαριού και θαλασσινών, σε εβδομαδιαία βάση. Διατροφικά κέρδη: Σελήνιο, λιπαρά οξέα DHA.
– Κατανάλωναν μόνο περιστασιακά κρέας και γαλακτοκομικά προϊόντα, ανάλογα με την παραγωγή τους και τις νηστείες. Διατροφικά κέρδη: Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα, ασβέστιο.
– Πάντα πάνω στο κρητικό τραπέζι υπήρχαν ψωμί, ελιές και κόκκινο κρασί. Διατροφικά κέρδη: Πολυφαινόλες και, κυρίως, ρεσβερατρόλη, που προστατεύει από τον καρκίνο, φυτικές ίνες.
Δύο στους τρεις Ελληνες είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι
Η διατροφή μας έχει αποδεδειγμένα αλλάξει, με αποτέλεσμα τα 2/3 των Ελλήνων (67,1%) και το 1/2 των Ελληνίδων (48,1%) να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι, ενώ οι σοβαρές χρόνιες παθήσεις που σχετίζονται με τη διατροφή αυξάνονται με αλματώδεις ρυθμούς. Τα στοιχεία της έρευνας με θέμα «Νέα Δεδομένα στις Διατροφικές Συνήθειες των Ελλήνων», που πραγμαατοποίησε η επιστημονική ομάδα «ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ», καταγράφουν με ακρίβεια πόσο έχουμε απομακρυνθεί από τη μεσογειακή δίαιτα, η οποία αποτελεί πλέον θεωρητικό μοντέλο που δεν εφαρμόζεται στη γενέτειρά του. Λόγω αλλαγής στα ωράρια και τον τρόπο ζωής μας, τρεφόμαστε γρήγορα, πρόχειρα και ανθυγιεινά.
Παρουσιάζοντας την έρευνα, που πραγματοποιήθηκε σε δείγμα 869 ατόμων, ο κλινικός διαιτολόγος ? διατροφολόγος MSc, κ. Δημήτρης Γρηγοράκης, έδωσε έμφαση στο γεγονός ότι μόλις 26% των ανδρών και 44% των γυναικών ηλικίας 18-55 ετών έχουν φυσιολογικό βάρος, αλλά και στο πόσο απέχει η καθημερινή διατροφή των Ελλήνων από τις διατροφικές συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (WHO).
Διαπιστώθηκε ότι 40% των Ελλήνων καταναλώνει λιγότερα από 4 φρούτα την εβδομάδα, τη στιγμή που ο ΠΟΥ συστήνει την κατανάλωση 5 -σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία 7- μερίδων φρούτων και λαχανικών καθημερινά. Την ίδια στιγμή, τα όσπρια αποτελούν είδος προς εξαφάνιση από το ελληνικό τραπέζι, με 1 στους 3 να δηλώνει ότι δεν τα καταναλώνει ποτέ ή σχεδόν ποτέ, ενώ 1 στους 4 συμπληρώνει ότι το αναγκαίο για τη διατροφική υγεία του οργανισμού ψάρι απουσιάζει πλήρως από τη διατροφή του.
Από την πλευρά των τροφών που καταναλώνουν και? υπερκαταναλώνουν, αρνητικό ρεκόρ σημειώνουν οι Ελληνες σε ό,τι αφορά στο κόκκινο κρέας. Σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου το κρέας έκανε την εμφάνισή του στο τραπέζι μόνο την Κυριακή, ένας στους τρεις το καταναλώνει σχεδόν καθημερινά (6-7 φορές την εβδομάδα).
Εκτός από δεινοί κρεατοφάγοι, οι Ελληνες αποδεικνύονται και ιδιαίτερα? γλυκατζήδες, καθώς μόλις 1 στους 10 τηρεί τη σύσταση του ΠΟΥ για 0-3 μερίδες γλυκών την εβδομάδα. Καθιστική ζωή, κατανάλωση πρόχειρου και έτοιμου φαγητού, παράλειψη του πρωινού συμπληρώνουν το παζλ μιας «ζοφερής», όπως τη χαρακτηρίζει ο κ. Γρηγοράκης, πραγματικότητας στις διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων.
Ασφάλεια τροφίμων
Απειλή για την ασφάλεια των τροφίμων και του νερού συνιστά η κλιματική αλλαγή, σύμφωνα με τα συμπεράσματα σεμιναρίου που πραγματοποιήθηκε στη Ρώμη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Διατροφής, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (γραφείο Ευρώπης), την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (ΕΑΑΤ) και τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ. Οι υψηλές θερμοκρασίες αναμένεται να πολλαπλασιάσουν τις τροφιμογενείς λοιμώξεις, όπως της σαλμονέλας, τα κρούσματα της οποίας πληθαίνουν κατά ποσοστό 5-10% για κάθε αύξηση της θερμοκρασίας κατά ένα βαθμό (σε εβδομαδιαία βάση). Η αύξηση της θερμοκρασίας εκτιμάται ότι θα συμβάλει επίσης στην αύξηση των ζωοονόσων και των ασθενειών των φυτών και στη μείωση της παραγωγής τροφής.
Ελεύθερος Τύπος
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.