Ακούν στο δυσπρόφερτο όνομα πολυβρωμιωμένοι διφαινυλαιθέρες. Καραδοκούν σε μαξιλάρια, τηλεοράσεις, υπολογιστές, κινητά τηλέφωνα και στις καμπίνες των αυτοκινήτων. Ενοχοποιούνται για ορμονικές διαταραχές, όγκους και νευρολογικά προβλήματα. Γνωρίστε τους και… φυλαχθείτε!
ΘΕΟΔΩΡΑ ΤΣΩΛΗ
Οι πολυβρωμιωμένοι διφαινυλαιθέρες αποτελούν μια μεγάλη ομάδα – περιλαμβάνει 209 διαφορετικές ενώσεις – βρωμιωμένων επιβραδυντικών καύσης. Τα βρωμιωμένα επιβραδυντικά καύσης είναι ένα γκρουπ χημικών που περιέχουν βρώμιο και χρησιμοποιούνται ευρέως από τη βιομηχανία για τη δημιουργία υλικών όπως υφάσματα, ηλεκτρονικοί υπολογιστές, τηλεοράσεις, στρώματα, καναπέδες, ταμπλό αυτοκινήτων, στερεοφωνικά αυτοκινήτων, συστήματα πλοήγησης, καθίσματα αυτοκινήτων κ.ά. Η χρήση των PBDE και άλλων επιβραδυντικών καύσης στη βιομηχανία ξεκίνησε ήδη από το τέλος της δεκαετίας του 1970 με στόχο την πρόληψη των περιπτώσεων ανάφλεξης των συσκευών. Πράγματι ο στόχος αυτός επιτεύχθηκε αφού τα τελευταία 30 χρόνια οι στατιστικές δείχνουν μείωση των θανάτων εξαιτίας πυρκαϊών τουλάχιστον κατά 20%. Οι θιασώτες των PBDE ανέφεραν παράλληλα από την πρώτη στιγμή της εμφάνισής τους, υποστηρίζοντας τη χρήση τους, ότι εκτός από αποτελεσματικά είναι και ασφαλή αφού δεν διαρρέουν στο περιβάλλον απειλώντας το οικοσύστημα και τον άνθρωπο. Οπως προέκυψε ωστόσο από μελέτες οι οποίες διεξήχθησαν τις τελευταίες δεκαετίες, αρκετά από τα χημικά της συγκεκριμένης κατηγορίας είναι πολύ ανθεκτικά στο περιβάλλον και μπορούν να συσσωρευθούν στον οργανισμό ανθρώπων και ζώων.
Oι πενταβρωμιωμένοι διφαινυλαιθέρες (pentaBDE) και οι οκταβρωμιωμένοι διφαινυλαιθέρες (octaBDE) έχουν απαγορευθεί από τον Αύγουστο του 2004 στην ευρωπαϊκή αγορά εξαιτίας των ανθεκτικών, βιοσυσσωρεύσιμων και τοξικών ιδιοτήτων τους. Οι pentaBDE χρησιμοποιούνταν περισσότερο στα υλικά για μαξιλάρια και στρώματα, ενώ οι octaBDE στις ηλεκτρονικές συσκευές όπως οι τηλεοράσεις, οι υπολογιστές και τα κινητά τηλέφωνα. Μια τρίτη κατηγορία των συγκεκριμένων ενώσεων, οι δεκαβρωμιωμένοι διφαινυλαιθέρες (decaBDE), χρησιμοποιείται στην κατασκευή ηλεκτρονικών συσκευών και υφασμάτων. Η χρήση τους συνεχίζεται στη Βόρεια Αμερική, ενώ την 1η Απριλίου 2008 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάσισε να ακυρώσει προηγούμενη απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που επέτρεπε τη χρήση της συγκεκριμένης κατηγορίας χημικών. Ούτε λίγο ούτε πολύ, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανέφερε ότι η Επιτροπή δεν έκανε καλά τη δουλειά της στην εκτίμηση του κινδύνου για την υγεία από τη χρήση των decaBDE και αποφάσισε να τεθεί σε ισχύ η απαγόρευσή τους από 1ης Ιουλίου 2008.
Ωστόσο, με δεδομένο ότι όλοι μας τείνουμε να διατηρούμε επί έτη προϊόντα όπως τα χαλιά, οι καναπέδες ή τα αυτοκίνητα, πολλά γραφεία, κατοικίες και οχήματα εξακολουθούν να αποτελούν εν δυνάμει πηγές penta-, octa- και decaBDE για μεγάλο διάστημα. Παράλληλα, υπάρχουν πολλά ακόμη μείγματα PBDE πλην των τριών απαγορευμένων που κυκλοφορούν και στην ευρωπαϊκή αγορά, ενώ η άποψη ότι οι decaBDE είναι πιο «αθώοι», την οποία έχουν ενστερνισθεί χώρες όπως οι ΗΠΑ, αποδεικνύεται λανθασμένη. Και αυτό διότι, όπως αναφέρουν οι επιστήμονες, η διάσπαση αυτών των ενώσεων μέσω της φωτόλυσης οδηγεί σταδιακά σε μορφές pentaBDE και octaBDE – δηλαδή σε ενώσεις απαγορευμένες! Κοινώς, μέσα στο αλαλούμ που ισχύει σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με το θέμα – και με δεδομένο ότι είναι πολύ πιθανόν όλες αυτές οι ενώσεις να χρησιμοποιούνται στην παραγωγή πλαστικών σε τρίτες χώρες και να εισάγονται στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ – μάλλον το αποτέλεσμα όσων έχουν γίνει ως σήμερα δεν μπορεί να πείσει τους καταναλωτές να… αναπνέουν άφοβα.
Το ΒΗΜΑ, 05/10/2008
Αφήστε μια απάντηση
Για να σχολιάσετε πρέπει να συνδεθείτε.