Για τα προβλήματα του αμερικανικού δημόσιου σχολείου, τα οποία οφείλονται στις δημοσιονομικές περικοπές, στην έλλειψη καθηγητών και στα αλλεπάλληλα κρούσματα βίας, έχουν προταθεί κατά καιρούς αρκετές «λύσεις»: από την προσφυγή στις χορηγίες ή στην ιδιωτική εκπαίδευση, μέχρι και την κατ’ οίκον εκπαίδευση των μαθητών από τους ίδιους τους γονείς. Η τελευταία, μάλιστα, δεν αφορά, πια, μονάχα τις θρησκευόμενες οικογένειες οι οποίες επιδιώκουν να προστατεύσουν τα παιδιά τους από τις «κακές» επιρροές.
Οι «homeschoolers» εξαπλώνονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αγοράζουν τα σχολικά εγχειρίδια διά αλληλογραφίας ή μέσω του Ιντερνετ, οργανώνονται σε αυτοδιαχειριζόμενους συνεταιρισμούς οικογενειών με παρόμοιες απόψεις και φιλοδοξίες, εγγράφονται στους καταλόγους αλληλογραφίας ορισμένων μπλογκ, εξειδικευμένων ιστοσελίδων ή ομάδων προβληματισμού. Ομως το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Νέα Ζηλανδία, την Αυστραλία, τον Καναδά και σε άλλες χώρες(2) του πλανήτη.
Οι πολύνεκρες επιθέσεις και οι συλλήψεις ομήρων που πραγματοποιήθηκαν σε πολλά λύκεια και πανεπιστημιουπόλεις έκαναν ακόμα πιο έντονη την άποψη ότι το σχολείο είναι επικίνδυνο, ακόμα και για τη σωματική ακεραιότητα των μαθητών. Εξάλλου, οι γονείς προτιμούν να διαχειρίζονται τα πάντα οι ίδιοι, φοβούμενοι μήπως χάσουν τον έλεγχο των παιδιών τους.
Το 1999 ο αριθμός των οικογενειών των «homeschoolers» έφτανε τις 850.000, το 2006 είχε σχεδόν τριπλασιαστεί, ξεπερνώντας τα 2.000.000(4).
Σύμφωνα με την τελευταία έρευνα που πραγματοποίησε το υπουργείο Παιδείας για την κατ’ οίκον εκπαίδευση, το 31% των γονέων που αποφασίζουν να μην εμπιστευθούν τα παιδιά τους στο σχολείο ανησυχεί για «το κλίμα και το περιβάλλον που κυριαρχεί εκεί»(5). Το 30% επιθυμεί «να δώσει στο παιδί του ηθική και θρησκευτική παιδεία», ενώ το 16,5% έχει απογοητευτεί από την «πνευματική εκπαίδευση που προσφέρουν τα σχολεία». Επίσης, προβάλλονται ορισμένες ιδιαίτερες ανάγκες του παιδιού (7%) ή προβλήματα υγείας, σωματικής και ψυχικής (7%).
Για να αναλάβει κανείς την εκπαίδευση των παιδιών του, οι διοικητικές διαδικασίες είναι εντυπωσιακά απλές. Στο Οχάιο, αρκεί να έχει ολοκληρώσει κανείς τις δευτεροβάθμιες σπουδές του. Οι οικογένειες υποβάλλουν στην αρχή του σχολικού έτους μια δήλωση στις τοπικές αρχές, στην οποία περιλαμβάνεται το πρόγραμμα που σκοπεύουν να ακολουθήσουν και η δέσμευση ότι τα παιδιά τους θα παρακολουθήσουν τουλάχιστον 900 ώρες μαθημάτων.
Η γραφή, η ανάγνωση, η γεωγραφία, η ιστορία (των Ηνωμένων Πολιτειών και του Οχάιο), τα μαθηματικά, η γνώση του δημοκρατικού πολιτεύματος, οι φυσικές επιστήμες, η αγωγή υγείας και η πρόληψη των πυρκαγιών περιλαμβάνονται στα υποχρεωτικά μαθήματα.
Η κατ’ οίκον εκπαίδευση νομιμοποιήθηκε το 1993 σε όλη τη χώρα χάρη στη δράση του λόμπι Home School Legal Defense Association (HSLDA), μιας ευαγγελικής οργάνωσης στην οποία συμμετέχουν περισσότερες από 80.000 οικογένειες.
Σε 49 πολιτείες των ΗΠΑ, οι γονείς έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν ως ιδιωτικά σχολεία. Η υποχρέωση να διαθέτουν μια κατάρτιση η οποία να τους επιτρέπει να διδάσκουν δεν αποτελεί περιορισμό που προβλέπεται από το Σύνταγμα. Συνεπώς, καθένας μπορεί να εκπαιδεύει τα παιδιά του».
Σχολείο = ζωή
Αν και ανησυχεί περισσότερο για την έλλειψη πόρων για τα σχολεία και λιγότερο για την άνθηση της κατ’ οίκον διδασκαλίας, αναγνωρίζει ότι φοβάται τις μακροπρόθεσμες συνέπειες που μπορεί να έχει αυτή η πρακτική: «Μένοντας μέσα στο οικογενειακό τους περιβάλλον, οι επιρροές που δέχονται οι μελλοντικοί πολίτες δεν τους προετοιμάζουν για τον προβληματισμό και τη διαφορετικότητα των απόψεων που προϋποθέτει η δημοκρατία. Εάν οι γονείς περιορίσουν τις σχέσεις των παιδιών με άτομα από άλλες φυλές ή από άλλα κοινωνικά και μορφωτικά περιβάλλοντα, όταν θα φτάσουν σε ηλικία να συμμετέχουν στα κοινά, θα απορρίπτουν εξαρχής τις διαφορετικές απόψεις».
Η Εϊμι Χάουλεϊ, ερευνήτρια στον τομέα των επιστημών της εκπαίδευσης στο πανεπιστήμιο του Αθενς, καταλήγει σε ένα συμπέρασμα που συμμερίζονται και πάρα πολλοί άλλοι παρατηρητές: η κατ’ οίκον εκπαίδευση θα φτάσει -με μηχανικό τρόπο- στα όριά της.
«Για να εκπαιδεύσουν μόνοι τους τα παιδιά τους, οι γονείς -και στη συγκεκριμένη περίπτωση κυρίως η μητέρα- πρέπει να δαπανήσουν υπερβολική ενέργεια. Ελάχιστοι είναι διατεθειμένοι να κάνουν τις θυσίες που απαιτεί ένα πλήρες πρόγραμμα εκπαίδευσης. Το φαινόμενο είναι περιθωριακό. Το παραδοσιακό σχολείο έχει μέλλον, δεδομένου ότι η πλειονότητα των γονέων αποφασίζει να του εμπιστευτεί τα παιδιά της, χωρίς να ανησυχεί ιδιαίτερα για το τι διδάσκεται σε αυτό. Επιπλέον, το δημόσιο σχολείο παραμένει η κυριότερη μπέιμπι-σίτερ για τα αμερικανόπουλα».
Κατά την άποψή που έχω από παλαιά και συνεχώς διαμορφώνω, η δημόσια δωρεάν εκπαίδευση αποτελεί σήμερα ”ψευδοπρόοδο” για τις αναπτυγμένες οικονομκά κτλ. κοινωνίες και συνάμα η ”ισότητα των ευκαιριών” στο σχολείο αποτελεί μύθο…πλην του μπέιμπι-σιτινγκ (και κατά Ίλιτς και άλλους). Μια καλή ιδέα, παράλληλη του homeschooling, μια και δεν πρέπει να υποτιμούμε το θεμελιώδη ρόλο της σχολικής τάξης στην κοινωνικιποίηση του παιδιού, θα αποτελούσαν τα ”σχολεία δασκάλων”, πες κάτι σαν τις σχολές του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, των σοφιστών. Τέλος, νομίζω ότι η ρήση του Μ. Τουέιν εκφράζει (και) αυτή την άποψη (και για το λόγο αυτό είναι και motto στο sidebar του ιστολογίου μου http://nikosblogout.blogspot.com)
N.,
Ευχαριστώ για το σχόλιό σου. Οι απόψεις μας για τη δημόσια δωρεάν εκπαίδευση ταυτίζονται πλήρως.
Βρίσκω ενημερωμένο και έγκυρο το ιστολόγιό σου. Εκτός από τα θέματα της ειδικότητάς σου , η επιλογή της θεματολογίας σου είναι πολύ ενδιαφέρουσα. Δυστυχώς η έλλειψη χρόνου δεν μας επιτρέπει να σχολιάζουμε ενδιαφέροντα άρθρα.
Εύχομαι καλή δύναμη και καλή συνέχεια (και στο εκπαιδευτικό έργο και στο ιστολογείν).
Φιλικά
arganasta.