Στο Ρέικιαβικ της μακρινής Ισλανδίας ταξίδεψαν η Διευθύντρια του Δ.Σ. Γόννων κ. Κωνσταντίνα Μπούτου και η εκπαιδευτικός πληροφορικής Αποστολίνα Σαΐτη, προκειμένου να συμμετάσχουν σε επιμορφωτικό σεμινάριο, στο πλαίσιο εγκεκριμένου Ευρωπαϊκού προγράμματος Erasmus+ KA1, του ΙΚΥ.
Το θέμα του σεμιναρίου ήταν το “Εκπαιδευτικό σύστημα της Ισλανδίας/Επισκέψεις σε σχολεία”.
Η δυνατότητα παρακολούθησης μαθημάτων σε δημόσια σχολεία μιας χώρας που είχε αντιμετωπίσει το 2008 οικονομική κρίση ήταν για μας μια πρόκληση. Θέλαμε να διαπιστώσουμε αν είχε αντίκτυπο η κρίση στα σχολεία.
Αρχικά στο Πανεπιστήμιο του Ρέικιαβικ, γνωριστήκαμε με τους άλλους 111 συμμετέχοντες από 19 χώρες της Ευρώπης. Στη συνέχεια έγινε παρουσίαση της ιστορίας και του πολιτισμού της Ισλανδίας καθώς και ανάλυση του εκπαιδευτικού συστήματος της χώρας, το οποίο βασίζεται στην αρχή της ισότητας, προάγει την αποκέντρωση και την αυτονομία και θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα μαζί με το Φινλανδικό. Τα σχολεία λειτουργούν, υπό την αιγίδα των τοπικών αρχών, αποφασίζουν για τα μαθήματα, την οργάνωση και διοίκηση τους και διαμορφώνουν το πρόγραμμα σπουδών τους με βάση τις ανάγκες της τοπικής κοινωνίας και τις δεξιότητες των μαθητών.
Τις επόμενες μέρες ακολούθησαν εκπαιδευτικές επισκέψεις σε τρία διαφορετικά σχολεία, το Melaskoli, το Grandaskoli και το Alftamyri. Eντυπωσιαστήκαμε από τις υποδομές και τη λειτουργία των σχολείων, τα οποία όπως διαπιστώσαμε ότι δεν έχουν επηρεαστεί καθόλου από την οικονομική κρίση. Σε ένα από τα σχολεία συναντήσαμε το Βίλμαρ, μαθητή της Γ’ τάξης Έλληνα κατά το ήμισυ. Μας έκανε εντύπωση η ευγένειά του και η θέρμη με την οποία μας ξενάγησε στην τάξη του και τα άπταιστα ελληνικά του. Στα σχολεία της Ισλανδίας, οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί δεν φοράνε παπούτσια, γιατί πρέπει στο σχολείο να αισθάνονται άνετα σαν να είναι στο σπίτι τους. Μεγάλες αίθουσες εξοπλισμένες με υπολογιστές, προτζέκτορες, ipad, με εσωτερικά wc. Υπήρχαν αίθουσες μουσικής, εικαστικών, αίθουσες χαλάρωσης και εκτόνωσης των μαθητών, γυμναστήρια και τραπεζαρίες. Ιδιαίτερη εντύπωση μας έκαναν οι βιβλιοθήκες τις οποίες οι μαθητές επισκέπτονταν κάθε μέρα για τουλάχιστον μια ώρα και μπορούσαν να πάρουν όποιο βιβλίο ήθελαν να διαβάσουν. Η ενθάρρυνση της φιλαναγνωσίας αποτελεί βασικό στοιχείο της κουλτούρας της χώρας. Παρακολουθήσαμε διδασκαλία μαθημάτων όπου κάποιες φορές δεν χρησιμοποιούσαν καν τα βιβλία, για παράδειγμα μια δασκάλα της Β’ τάξης δίδασκε μαθηματικά χρησιμοποιώντας μόνο βώλους. Το κινητό, ο υπολογιστής κ τα ipad χρησιμοποιούνταν για την υποστήριξη της διδασκαλίας όλων των μαθημάτων. Στους μικρούς μαθητές δεν δίνονταν εργασίες για το σπίτι. Οι μαθητές δούλευαν πάντα σε ομάδες οι οποίες άλλαζαν κάθε εβδομάδα.
Σε όλα τα σχολεία υπήρχαν εργαστήρια με σκοπό την ανάπτυξη δεξιοτήτων. Ξεναγηθήκαμε στα εργαστήρια, ξυλουργίας όπου έκαναν ξύλινες κατασκευές χρησιμοποιώντας εργαλεία με την καθοδήγηση εκπαιδευτικού, υφαντικής όπου χρησιμοποιώντας το μαλλί έφτιαχναν γάντια σκουφιά κ.α., εικαστικών όπου έφτιαχναν κολάζ και ψηφιδωτά με τα οποία ήταν διακοσμημένοι όλοι οι χώροι του σχολείου. Οι μαθητές της κάθε τάξης χωρίζονταν σε ομάδες έως το πολύ 12 ατόμων και παρακολουθούσαν παράλληλα διαφορετικά εργαστήρια.
Σε αίθουσες ειδικά διαμορφωμένες ως κουζίνες, για το μάθημα «Home Economics – Οικιακή Οικονομία» οι μαθητές ζύμωναν ψωμιά, έψηναν μπισκότα, καθάριζαν την κουζίνα κ.α. Τα σχολεία δεν ήταν κλειδωμένα, τα προαύλια είχαν αθλητικές εγκαταστάσεις και σύγχρονες παιδικές χαρές. Στα περισσότερα σχολεία δεν χτυπάνε κουδούνια. Το ωρολόγιο πρόγραμμα διακρίνεται από ευελιξία. Τα μαθήματα ξεκινούν 8:30 και τελειώνουν 13:40 ενώ μέχρι τις 17:00 οι μαθητές μπορούν να παραμένουν στο σχολείο για να συμμετέχουν σε εξωδιδακτικές δραστηριότητες. Τα παιδιά γευματίζουν στο σχολείο υγιεινά με πολύ χαμηλό κόστος για τους γονείς, οι οποίοι βοηθούν αλλά δεν επεμβαίνουν στη λειτουργία του σχολείου.
Η νοοτροπία των Ισλανδών, ειδικά μετά την οικονομική κρίση, στηρίζεται στο σύνθημα «Headmade-Handmade-Homemade» που σημαίνει ότι χρησιμοποιούν το μυαλό τους, τα χέρια τους και το σπίτι τους για την παραγωγή όσων προϊόντων μπορούν για να έχουν αυτάρκεια.
Στην προσπάθεια να κατανοήσουμε το δύσκολο περιβάλλον που μεγαλώνουν οι Ισλανδοί ο φορέας υλοποίησης του σεμιναρίου είχε προγραμματίσει επισκέψεις στη χερσόνησο Reykjanes στο νοτιοδυτικό τμήμα του νησιού.
Οι σχηματισμοί της λάβας μας εντυπωσίασαν καθώς δημιουργούσαν ένα απόκοσμο ηφαιστειακό τοπίο. Είδαμε γεωθερμικές πηγές και εργοστάσια που μετατρέπουν αυτή την ενέργεια σε ηλεκτρικό ρεύμα, γεωθερμικές πισίνες με ιαματικά νερά τα οποία είναι πλούσια σε μέταλλα όπως το πυρίτιο και το θείο, έχουν θεραπευτικές ιδιότητες και αποτελούν πόλο έλξης για τους τουρίστες (the Blue Lagoon).
Οι Ισλανδοί εκμεταλλεύονται τη γεωθερμία για την θέρμανση των σπιτιών τους η οποία είναι δωρεάν. Τέλος, επισκεφθήκαμε τη γέφυρα «Lucky Bridge» που ενώνει την Ευρασιατική με την Αμερικανική τεκτονική πλάκα. Είναι ένα από τα λίγα μέρη στον κόσμο όπου τα ρήγματα είναι τόσο ευδιάκριτα.
Επίσης επισκεφθήκαμε το Εθνικό Πάρκο Θίνγκβελλιρ όπου ιδρύθηκε από τους Βίκινγκς το πρώτο υπαίθριο κοινοβούλιο των Ισλανδών, τους καταρράκτες του Gullfoss και τους θερμοπίδακες Geysir και Strokkur.
Την τελευταία μέρα παρουσιάστηκαν οι εργασίες όλων των ομάδων.
Επιστρέψαμε έχοντας αποκομίσει γνώσεις και εμπειρίες σχετικά με το ισλανδικό εκπαιδευτικό σύστημα και έχοντας στο μυαλό μας και στην καρδιά μας μια χώρα περίεργη μυστήρια, γεμάτη αντιθέσεις. Η συμμετοχή μας στο ευρωπαϊκό σχέδιο και η παρουσίαση όλων όσων είδαμε στους μαθητές και τους συναδέλφους, αποτέλεσε αφορμή για συζήτηση και λήψη αποφάσεων για το ποια από αυτά μπορούν και θα εφαρμοστούν στο σχολείο μας.