Στόχος της θεραπευτικής κλωνοποίησης δεν είναι η γέννηση ενός ατόμου, αλλά η απομόνωση εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων για θεραπευτικούς σκοπούς. Αυτό που διακυβεύεται είναι η υπόσταση και η θέση του εμβρύου και γύρω από το ερώτημα αυτό συγκρούονται πολλές διαφορετικές απόψεις.
Σύμφωνα με την Ορθόδοξη Παράδοση, το ανθρώπινο έμβρυο αντιμετωπίζεται ως ανθρώπινη οντότητα, από την πρώτη στιγμή της σύλληψης («εξ άκρας συλλήψεως», που αποτελεί όρο της Δ΄Οικουμενικής Συνόδου το 451 μ.Χ.). Είναι αυτό βιολογικά ορθό; Μπορεί να θεωρηθεί ανθρώπινο ον ένα έμβρυο στο στάδιο της βλαστοκύστης; Ταυτίζεται η έννοια της γενετικής δομής του ζυγωτού με το πρόσωπο; Συνιστά η διακοπή της ανάπτυξης του εμβρύου στο στάδιο της βλαστοκύστης βαρύτατη παραβίαση των ανθρώπινων δικαιωμάτων και ειδικότερα μεγάλη προσβολή της ιερότητας της ανθρώπινης ζωής; Είναι θεμιτό να δημιουργούμε έμβρυα η ανάπτυξη των οποίων ουδέποτε θα ολοκληρωθεί; Είναι θεμιτό να μετατρέψουμε τα ανθρώπινα έμβρυα σε εργοστάσια παραγωγής κυττάρων, που θα χρησιμοποιηθούν για τη θεραπεία νοσούντων ή σε αποθήκες οργάνων (με τη μέθοδο της κατάψυξης) για μελλοντικές μεταμοσχεύσεις; Ποιος θα παράσχει τα αμέτρητα έμβρυα που χρειάζονται γι΄αυτές τις επεμβάσεις; Δε θα οδηγούσε αυτό σε μια νέα μορφή εμπορευματοποίησης του γυναικείου σώματος ειδικά στην περίπτωση των φτωχών γυναικών;
Οι περισσότεροι επιστήμονες και οι οπαδοί της θεραπευτικής κλωνοποίησης υποστηρίζουν ότι δεν υπάρχουν ηθικοί φραγμοί και ότι τέτοιες συζητήσεις που δαιμονοποιούν την τεχνολογία, συμβάλλουν στην αποσιώπηση του μεγάλου ζητήματος της εποχής μας, πόσο δηλαδή ταξική και επιλεκτική γίνεται η εφαρμογής της επιστήμης και η παροχή υπηρεσιών υγείας. Επισημαίνουν ότι από τα ευεργετικά αποτελέσματα της θεραπευτικής κλωνοποίησης (που έχει ονομαστεί και «έρευνα πολυτελείας», επειδή έχουν εμπλακεί μεγάλες εταιρείες που δαπανούν τεράστια ποσά), θα επωφεληθούν αρχικά και για μεγάλο χρονικό διάστημα οι πλούσιες ανεπτυγμένες χώρες. Ταυτόχρονα υποστηρίζουν ότι δεν επιτρέπεται να πολεμήσουμε την επιστημονική πρόοδο για να μη γίνει η τεχνολογία θεραπαινίδα της εκμετάλλευσης. Αυτό αποτελεί πρωτίστως μέλημα των κρατών και δευτερευόντως μέλημα των εργατών της γνώσης.
Ισχυρίζονται ότι στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για κλωνοποίηση εμβρύου, αλλά για κλωνοποίηση κυττάρων. Λένε ότι δε δημιουργούμε ανθρώπινη μορφή ζωής αλλά κυτταρική, η οποία προβλέπεται να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο. Συγκεκριμένα πρόκειται για τη δημιουργία στο δοκιμαστικό σωλήνα μιας αδιαφοροποίητης μάζας κυττάρων ολίγων ημερών, που αποτελεί μια πρώιμη μορφή εμβρύου, το λεγόμενο προέμβρυο, το οποίο δε συνιστά εμψυχωμένη οντότητα. Το προέμβρυο ουδέποτε εμφυτεύεται σε μήτρα και ως εκ τούτου ουδέποτε γεννιέται.
Επίσης, οι περισσότεροι επιστήμονες υποστηρίζουν ότι αληθινά ανθρώπινη ύπαρξη δε νοείται χωρίς νευρικό σύστημα και ούτε μπορούμε να μιλάμε για ανθρώπινο ον μόλις την 15η ημέρα, κατά την οποία εμφανίζεται το αρχικό ανατομικό πρόδρομο του νωτιαίου μυελού, η «αρχική αύλακα». Ούτε, επίσης, η προσωπικότητα και η πνευματική φύση του ανθρώπου καθορίζονται αποκλειστικά τη στιγμή της σύλληψης. Ως γνωστόν, τα μονοζυγωτικά δίδυμα αναπτύσσονται από δύο γενετικά ταυτόσημα κύτταρα, που είναι προϊόντα της διαίρεσης του αρχικού γονιμοποιημένου ωραρίου. Αν η ανθρώπινη ύπαρξη αρχίζει τη στιγμή της σύλληψης, τότε θα έπρεπε τα μονοζυγωτικά δίδυμα να μοιράζονται μια μόνο ψυχή, υπόθεση την οποία ουδείς σύγχρονος θεολόγος θα υποστήριζε.
Τέλος, υποστηρίζουν ότι το προέμβρυο (ηλικίας μέχρι τουλάχιστον 15 ημερών) δεν είναι ανθρώπινο ον, αφού όλα τα κριτήρια που είναι επιβεβαιωτικά της συνείδησης, όπως ο φαινότυπος, η αυτοσυνειδησία, η δυνατότητα έκφρασης αναγκών και επιθυμιών, το αίσθημα του πόνου, κ.α. απουσιάζουν εντελώς.
Για όλους αυτούς τους λόγους, η πλειονότητα της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας υποστηρίζει τη θεραπευτική κλωνοποίηση (μεταξύ των οποίων και ο υποφαινόμενος), τονίζοντας ταυτόχρονα ότι το προέμβρυο πρέπει να τυγχάνει του σεβασμού μας, όχι μόνο επειδή αυτή η μάζα αδιαφοροποίητων κυττάρων μπορεί να εξελιχθεί σε ανθρώπινο ον αλλά και επειδή η θεραπευτική κλωνοποίηση διαφαίνεται προς το παρόν ως η μόνη διέξοδος για τη θεραπεία εκφυλιστικών ασθενειών, όπως Parkinson και Alzheimer και για την αποτελεσματική αντιμετώπιση σοβαρών εγκεφαλικών περιστατικών, του διαβήτη, της λευχαιμίας και τραυμάτων της σπονδυλικής στήλης που έχουν προκαλέσει αναπηρία.
Στις ΗΠΑ, στην Αγγλία, Γερμανία και άλλες χώρες έχει εγκριθεί η χρηματοδότηση ερευνών για τη θεραπευτική κλωνοποίηση, ενώ στη χώρα μας έχει θεσπισθεί νομικό πλαίσιο που επιτρέπει την απομόνωση εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων από εμβρυϊκό ιστό, που προέρχεται από άμβλωση ή από υπεράριθμα έμβρυα τεχνητής γονιμοποίησης, εφόσον εξασφαλίζεται η έγγραφη συγκατάθεση των δοτών των γαμετών στην πρώτη περίπτωση και των γονέων στη δεύτερη. Επίσης, δεν αποκλείεται η απομόνωση εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων με τη διαδικασία της θεραπευτικής κλωνοποίησης, εφόσον δεν υπάρχει εναλλακτική θεραπευτική αντιμετώπιση.
Θα κλείσω το κεφάλαιο των προβληματισμών για τη θεραπευτική κλωνοποίηση με δύο παρατηρήσεις :
- Οι επιφυλάξεις για τη θεραπευτική κλωνοποίηση, πέραν των προβλημάτων ηθικής δεοντολογίας, δεν είναι αβάσιμες. Η ανάπτυξη των συγκεκριμένων ερευνών θα δημιουργήσει την τεχνική βάση για την αναπαραγωγική κλωνοποίηση. Από τη στιγμή που ένα έμβρυο αναπτυχθεί in vitro, μπορεί αργότερα να εμφυτευτεί σε μια μήτρα. Μια προσεκτική ανάγνωση των επιχειρημάτων των επιστημόνων, που αντιδρούν στην αναπαραγωγική κλωνοποίηση, αποκαλύπτει ότι η έρευνα για τη θεραπευτική κλωνοποίηση δεν αποκλείει στο μέλλον την αναπαραγωγική κλωνοποίηση.
- Οι υποστηρικτές της θεραπευτικής κλωνοποίησης διερωτώνται : Γιατί ανακύπτουν ηθικά διλήμματα από τη χρησιμοποίηση των εμβρυϊκών βλαστοκυττάρων των προεμβρύων μέχρι την 14ηημέρα από τη σύλληψη, όταν η κοινωνία μας αποδέχεται τη συνειδητή άμβλωση μερικές φορές επιβάλλεται για την υγεία της μητέρας και τις περισσότερες φορές λόγω γενετικής ανωμαλίας του εμβρύου ή, ακόμη, για οικογενειακούς και κοινωνικούς λόγους. Έτσι στην κοινωνία μας έχει παγιωθεί ένα ηθικό προηγούμενο σύμφωνα με το οποίο η ζωή του εμβρύου, ακόμη και προχωρημένης ηλικίας, θεωρείται υποδεέστερη από τη ζωή του ανεπτυγμένου ανθρώπου (δηλαδή της μητέρας) και το σοβαρότερο, υποδεέστερη των τυχών οικογενειακών και κοινωνικών λόγων που επιβάλλουν την άμβλωση. Ας σημειωθεί ότι η άμβλωση λόγω της γενετικής ανωμαλίας του εμβρύου είναι μια ενέργεια που εντάσσεται στην ευγονική, την οποία υποτίθεται ότι απορρίπτουν οι σύγχρονες κοινωνίες.
Επίσης διερωτώνται : Γιατί η κοινωνία μας αδιαφορεί για τα χιλιάδες έμβρυα που καταστρέφονται κατά την εφαρμογή της εξωσωματικής γονιμοποίησης; Η απάντηση που δίνεται είναι ότι η επιθυμία ενός ζευγαριού να αποκτήσει ένα παιδί θεωρείται τόσο μεγάλο ηθικό αγαθό ώστε να δικαιολογεί τη μέθοδο.
Πιστεύω, λοιπόν, ότι ορισμένες εφαρμογές της βιογενετικής επιβάλλονται από την ασκούμενη κοινωνική πίεση. Αν προσπαθήσουμε να τις απαγορεύσουμε ή να τις περιορίσουμε νομοθετικά, τότε το αποτέλεσμα θα είναι παρανομία και διαφθορά. Μόνο οι καλά πληροφορημένοι πολίτες μπορούν να εξασφαλίσουν τη σωστή εφαρμογή κάθε νέας τεχνολογίας. Γι΄αυτό η μόνη αποτελεσματική λύση είναι η ΠΑΙΔΕΙΑ και μόνο η ΠΑΙΔΕΙΑ των πολιτών.
Πηγή άρθρου: ΒΛΑΣΤΟΚΥΤΤΑΡΑ – ΚΛΩΝΟΠΟΙΗΣΗ – ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΣΜΟΙ : Ομιλία του Καθηγητού της Γενετικής του Γ.Π.Α Μιχαήλ Λουκά που έγινε στις 20 Νοεμβρίου 2010 μετά από πρόσκληση του Πολιτιστικού Συλλόγου «ΠΡΕΒΕΖΑ»
Ετικέτες: βιοηθική, θεραπευτική κλωνοποίηση
