[3/9/2023]
ϘΟΡΙΝΘΟΣ: Οὐδέ Ϙόππα γιγνώσκων;[1]
Νατάσα Μερκούρη, φιλόλογος
Μπροστά στον ναό του Απόλλωνα στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Κορίνθου, παρουσιάστηκε στις 29 Αυγούστου 2023 η όπερα του C. W. Gluck «Ορφέας και Ευρυδίκη» από την ομάδα της Merano Academy σε μουσική διεύθυνση Richard J. Sigmund. Την εκδήλωση οργάνωσε το Καλογεροπούλειο Ίδρυμα και η Merano Academy από την Ιταλία, και φιλοξενήθηκε γενναιόδωρα από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κορινθίας.
Στόχος μου δεν είναι η θεατρική και οπερατική κριτική, εξάλλου δεν διαθέτω τις ειδικές γνώσεις. Σε κάποιες επισημάνσεις θα προχωρήσω, που αφορούν συνολικά την εκδήλωση.
Συμμετείχα ως αφηγήτρια στα ελληνικά, δηλαδή συνετέλεσα διευκολυντικά, διαμεσολαβητικά ανάμεσα στους καλλιτέχνες και στο κοινό, και δεν διεκδικώ άλλη θέση. Απόλαυσα το αποτέλεσμα της δουλειάς του μαέστρου και της ομάδας. Ισορροπημένο, χωρίς πρωταγωνιστές-ντίβες, με χορωδούς που υπηρετούσαν τους ρόλους τους, νεανική ορχήστρα με ταλαντούχους μουσικούς, που έθεταν το ταλέντο τους στη συλλογική δημιουργία. Και όλα αυτά, υπό την καθοδήγηση ενός σκηνοθέτη που ήταν σαφές σε κάθε παρατηρητικό θεατή ότι λειτουργούσε πρώτα ως δάσκαλος και έπειτα ως καλλιτέχνης.
Ήταν όνειρο ζωής για τον Richard Sigmund, όπως μας εκμυστηρεύτηκε, να παρουσιάσει τη δουλειά του με σκηνικό τον ναό του Απόλλωνα. Όταν ικανοποιήθηκε κάθε αίτημά του για τη χρήση του χώρου, με ιδιαίτερο σεβασμό τοποθέτησε τους καλλιτέχνες του στον χώρο έτσι ώστε να μην προκαλέσουν την παραμικρή ζημιά (με γυμνά πόδια πάνω στις πέτρες και τα ξερά χόρτα). Η Εφορεία Αρχαιοτήτων παραχώρησε ευγενικά τον χώρο, κι αυτό όλοι οι συντελεστές το αναγνώρισαν και το συνυπολόγισαν.
Μια γενικότερη τοποθέτηση τώρα: Είναι πολύ σημαντικό να ανοίγονται οι δημόσιοι αυτοί χώροι σε καλλιτεχνικές εκδηλώσεις και στους πολίτες. Είναι ζήτημα εκδημοκρατισμού και συλλογικής παιδείας να έχουν οι πολίτες και οι ξένοι επισκέπτες πρόσβαση σε χώρους με ιστορική αξία.
Είναι εξίσου σημαντικό οι καλλιτέχνες και το κοινό να κατανοούν πού βρίσκονται. Δεν είναι υποχρέωση καμίας Εφορείας ανά την επικράτεια να φιλοξενεί καλλιτεχνικά δρώμενα. Το ότι αυτό παρέχεται, χωρίς κόστος, δεν σημαίνει ότι οι φιλοξενούμενοι θα φέρονται ως «κτήτορες». Ο χώρος είναι «κτῆμα» όλων, διαχρονικά. Δεν είναι το προσωπικό σπίτι του καθενός, όπου πρώτα αποζητά τη βολή του τοποθετώντας π.χ. την καρέκλα όπου βολεύει, καπνίζοντας ή καταναλώνοντας ποτό και φαγητό. Είναι το «σπίτι» της Ιστορίας του τόπου, ένας δημόσιος χώρος, αρχαιολογικός, ιδιαίτερης ιστορικής σημασίας. Ως εκ τούτου, η στάση όλων οφείλει να είναι ανάλογη, αν γνωρίζουμε βέβαια στοιχειώδεις κανόνες συμπεριφοράς. Και εξηγούμαι, η παρατήρηση είναι συνολική και δεν αφορά την παραπάνω εκδήλωση.
Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να θέσω μερικά ερωτήματα. Πόσοι από το εκάστοτε κοινό έχουν περιηγηθεί στον αρχαιολογικό χώρο; Πόσοι γνωρίζουν ποια είναι τα παρακείμενα στον ναό ευρήματα; Πόσοι γνωρίζουν τον ρόλο και τις μακροχρόνιες ανασκαφές της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αρχαία Κόρινθο; Για την ιστορική διαχρονία της πόλης μας πόσοι έχουν αναρωτηθεί; Γνωρίζω ότι έχουν ληφθεί θεσμικά αποφάσεις που αφορούν την ανάπλαση, την ανάδειξη και την εξωστρέφεια του χώρου. Πόσες από αυτές, κατά την υλοποίησή τους, έχουν «φτάσει» ως μήνυμα και ως πράξη στους πολίτες;
Δεν αρκεί να συρρέουμε σε τέτοιες εκδηλώσεις πρώτον χωρίς κανέναν σεβασμό εν γένει για τον χώρο, ειδικά για τους «οικοδεσπότες», δηλαδή την Εφορεία Αρχαιοτήτων, τη διοίκησή της και τους υπαλλήλους της, και δεύτερον για το θεαθῆναι, χωρίς καμία διάθεση να γνωρίσουμε την ιστορία του τόπου μας, που αποτελεί και μέρος της παγκόσμιας Ιστορίας, αλλά ταυτόχρονα να επαιρόμαστε γι’ αυτήν. Αυτός είναι ο προσωπικός μου προβληματισμός.
Για να μη μακρυγορώ, θα ήθελα, τέλος, να ευχαριστήσω θερμά τον σκηνοθέτη Richard J. Sigmund για τη βελούδινη συνεργασία, τη Μαρία Χρισταρά, πρόεδρο του Καλογεροπούλειου Ιδρύματος, που μου προσέφερε την ευκαιρία να συμμετάσχω σε μια τόσο σημαντική εκδήλωση, τη Μίνα Οικονόμου, ταμία του Καλογεροπούλειου Ιδρύματος, η οποία με την οργανωτικότητά της φρόντισε να εξαλείψει το άγχος όλων μας, και τέλος την Γιώτα Κασίμη, Έφορο Αρχαιοτήτων, για την αψεγάδιαστη φιλοξενία, που πάντα εκκινεί από την παιδευτική της διάθεση απέναντι στην κοινότητα.
Η παράσταση πραγματοποιήθηκε υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, της Περιφέρεια Πελοποννήσου – Peloponnese Region, του Κε.π.α.π Δήμου Κορινθίων, με τη βοήθεια του κ. Ντρέκη, χάρη στη γενναιοδωρία της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κορινθίας που παραχώρησε ευγενώς τον χώρο.
Οι φωτογραφίες αντλήθηκαν από τον ιστότοπο του Τουριστικού και Πολιτιστικού Δικτύου We Love Corinth, που συμμετείχε στην εκδήλωση ως χορηγός προβολής.
Η φωτογραφία του νομίσματος αντλήθηκε από σχετικό ιστότοπο (Ravel 103).
[1] Φράση που χρησιμοποιούνταν για να χαρακτηρίσουν κάποιον εντελώς αδαή. Το Ϙ (κόππα) είναι γράμμα που εμφανίζεται στο αλφάβητο των αρχαίων Κορινθίων. Μετεξελίχθηκε στο λατινικό Q.
