ΦΥΣΗΤΗΡΑΣ

 φυσητήραςΕμφάνιση

Η φάλαινα φυσητήρας είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος είδος θαλάσσιου θηλαστικού που συναντάται τακτικά στις ελληνικές θάλασσες.

Οι αρσενικοί ξεπερνούν τα 18 μέτρα σε μήκος και τους 50 τόνους σε βάρος, ενώ οι θηλυκοί έχουν μέσο μήκος 12 μέτρα και βάρος 20 τόνους. Παρά το μεγάλο μέγεθός τους, δεν αποτελεί κανένα κίνδυνο για τον άνθρωπο.

Οι φυσητήρες έχουν τεράστιο πλατύ κεφάλι, που καταλαμβάνει σχεδόν το ένα τρίτο του συνολικού σώματος τους. Σε αντίθεση με όλα τα υπόλοιπα κήτη το στόμιο από το οποίο αναπνέει βρίσκεται στην αριστερή πλευρά του κεφαλιού και όχι στην κορυφή. μικρότερων εξογκώματα. Το δέρμα τους είναι σκούρο καφέ με μπλε-μαύρο. Τα αρσενικά τείνουν να είναι κάπως μεγαλύτερα και βαρύτερα από τα θηλυκά, ενώ το το κεφάλι τους είναι αναλογικά μεγαλύτερο σε σχέση με το μέγεθος του σώματος τους.

Πολλές φορές εντοπίζονται στο σώμα κυκλικές ουλές που προκαλούνται από τις βεντούζες βαθύβιων καλαμαριών που αποτελούν το κύριο τροφικό τους αντικείμενο.

Η φάλαινα φυσητήρας έχει το μεγαλύτερο εγκέφαλο, από κάθε άλλο ζώο.

φυσητήρας2  Sperm_whale_male_and_female_size.svg

Η ζωή του φυσητήρα

—Ένας πολιτισμός γιγάντων κινείται χειμώνα-καλοκαίρι δίπλα στις ακτές μας εδώ και χιλιάδες χρόνια, αλλά μέχρι πρόσφατα δεν το είχαμε αντιληφθεί.

Ο φυσητήρας βρίσκεται σε όλους τους ωκεανούς του κόσμου, εκτός από την Αρκτική.  Εμφανίζεται σε τροπικά και υπο-πολικά ύδατα. Όσο και αν οι περισσότεροι τους έχουμε συνδέσει με τους ωκεανούς, τους πόλους και τα μακρινά και εξωτικά για εμάς μέρη της Γης, οι φυσητήρες ζουν μόνιμα στη Μεσόγειο και μάλιστα ένας από τους πιο «αγαπημένους» τόπους κατοικίας τους είναι οι θάλασσες της Ελλάδας.

Κατά κύριο λόγο ζει στον ανοικτό ωκεανό μακρυά από την ακτή. Περιστασιακά μπορεί να πλησιάζει την ακτή, με την προϋπόθεση ότι το νερό είναι βαθύτερο από 200 μέτρα.

Η φάλαινα φυσητήρας ζει είτε σε κοινωνικές ομάδες 10 ως 15 ατόμων. Τα ενήλικα θηλυκά ζουν σε κοπάδια που αποτελούνται από έναν αριθμό ενήλικων θηλυκών και μικρά αρσενικά και θηλυκά. Τα αρσενικά όταν ωριμάζουν αφήνουν τα κοπάδια αυτά και συμμετέχουν σε κοπάδια εργένηδων, τα οποία αποτελούνται από όλα τα αρσενικά 7 – 27 ετών. Τα γηραιότερα αρσενικά ζουν είτε σε μικρές ομάδες, είτε μεμονωμένα.

φυσητήρας1

Είναι είδος μεταναστευτικό και πελαγικό, και η διάρκεια ζωής τους ξεπερνά τα 70 έτη.
Καταδύεται βαθύτερα από οποιοδήποτε άλλο είδος θηλαστικού. Ο φυσητήρας χαρακτηρίζεται από την ικανότητα του να καταδύεται σε βάθη που ξεπερνούν τα 2000 μέτρα και η παραμονή του στον βυθό μπορεί να διαρκέσει περισσότερο από 1 ώρα. Αναδύεται στην επιφάνεια και παραμένει περίπου 10 λεπτά για να εξασφαλίσει τις απαραίτητες αναπνοές πριν την επόμενη κατάδυση.

ΦΥΣΗΤΗΡΑΣ1  ΦΥΣΗΤΗΡΑΣ

Διατροφή

Η φάλαινα φυσητήρας τρέφεται με καλαμάρια, χταπόδια και ψάρια για τα οποία τρέφεται και μπορεί να προβεί σε βαθιές καταδύσεις σε βάθη έως και 2.000 μέτρα, που μπορεί να διαρκούν ως και δύο ώρες. Κατά την αναζήτηση τροφής, εκπέμπει ισχυρά ηχητικά κύματα από το μεγάλο κεφάλι της, τα οποία μπορεί να ζαλίζουν ακόμη και να σκοτώνουν τα είδη με τα οποία τρέφεται. Επεςιδή τρέφεται κυρίως με μεσοπελαγικά και βαθύβια ψάρια, είδη που δεν μπορεί να εκμεταλλευτεί ο άνθρωπος. Έτσι η υπεραλίευση που έχουν δεχθεί τα τελευταία χρόνια οι ελληνικές θάλασσες, δεν επηρεάζει ιδιαίτερα τον Φυσητήρα.

Η ανατροφή των μωρών

Οι αρσενικές φάλαινες φυσητήρες ωριμάζουν σε ηλικία των 10 ετών, αλλά δεν αρχίζουν να αναπαράγονται μέχρι να φτάσουν τα 19 έτη και μήκος 13 μέτρων. Τα θηλυκά ωριμάζουν μεταξύ 7 και 11 ετών, όταν είναι περίπου εννέα μέτρα σε μήκος. Γεννούν τα μικρά τους μεταξύ Ιουλίου και Νοεμβρίου, μετά από μια περίοδο κύησης περίπου 16 μηνών. Το μικρό τους θηλάζει για διάστημα έως δύο ετών.

Τα κοπάδια θηλυκών προστατεύουν τα μικρά τους κάνοντας έναν αμυντικό σχηματισμό, στο οποίο τα μικρά βρίσκονται στο κέντρο της ομάδας και περιβάλλονται από έναν κύκλο των θηλυκών, με την ουρά στραμμένη προς τα έξω.

ΦΥΣΗΤΗΡΑΣ3 ΦΥΣΗΤΗΡΑΣ2

Κίνδυνοι

Οι σημαντικότερες απειλές για τους φυσητήρες είναι οι συγκρούσεις με σκάφη, οι στρατιωτικές ασκήσεις και οι έρευνες για υδρογονάνθρακες, η κατάποση στερεών απορριμμάτων και η τυχαία παγίδευση κατά τις αλιευτικές δραστηριότητες. Ειδικά σε ό,τι αφορά την κατάποση στερεών απορριμμάτων, τα θαλάσσια θηλαστικά συχνά μπερδεύουν τις σακούλες για τροφή, τις καταπίνουν οπότε και φράζεται το πεπτικό τους σύστημα, με αποτέλεσμα να βρίσκουν θάνατο πιθανότατα με φρικτούς πόνους.

—Η παρατεταμένη έκθεση σε ήχους, μπορεί να προκαλέσει στους φυσητήρες κώφωση ενώ το γεγονός ότι κοιμούνται κάθετα, συχνά τους κάνει να πέφτουν θύματα σύγκρουσης με σκάφη.

φυσητήρας3

Ήχοι φυσητήρων

 Βίντεο

Βασισμένο σε εργασία των μαθητριών Χ.Π. και Θ.Π. του τμήματος Ε2.

Πηγές

—http://www.tovima.gr/science/article/?aid=620431

http://www.wwf.gr

http://ioniandolphinproject.org/