ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟ 

ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ

(μέρος α΄)

Κατηγορούμενο (απλό) είναι το όνομα το οποίο δίνει στο υποκείμενο ή στο αντικείμενο του ρήματος μια σταθερή ιδιότητα.

 π.χ. Σωκράτης ἐστί σοφός

 Κατηγορούμενο μπορεί να είναι: κλιτός τύπος (ουσιαστικό, αντωνυμία, αριθμητικό, μετοχή, επίθετο) απαρέμφατο, εμπρόθετος προσδιορισμός,  δευτερεύουσα πρόταση

 Είδη κατηγορουμένου

Κατηγορούμενο από συνδετικό ρήμα

• ΑΠΛΟ ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟ: συμφωνεί σε πτώση με τη λέξη στην οποία δίνει ιδιότητα μέσω συνδετικού ρήματος.

 Ως συνδετικά ρήματα χρησιμοποιούνται:

1.  το εἰμί και τα συνώνυμά του:   ὑπάρχω, γίγνομαι, τυγχάνω (τυχαίνει να είμαι), διατελῶ (είμαι συνεχώς), ἔφυν (γεννήθηκα), πέφυκα (είμαι εκ φύσεως), ἀποβαίνω (φαίνομαι) 
2. *  τα μεταποιητικά/μεταπλαστικά ρήματα: γίγνομαι, ἐκβαίνω/ ἀποβαίνω (γίνομαι), ποιῶ (κάνω), ποιοῦμαι (γίνομαι), καθίστημι (κάνω), καθίσταμαι (γίνομαι), κτῶμαι (αποκτώ)
3. * τα προχειριστικά/ εκλογής σημαντικά ρήματα: ἀποδείκνυμι (διορίζω), ἀποδείκνυμαι αἱροῦμαι (εκλέγω, εκλέγομαι), χειροτονῶ (εκλέγω με ανάταση χεριού),  χειροτονοῦμαι, λαγχάνω
4. * τα κλητικά ρήματα: καλῶ, καλοῦμαι, λέγω, λέγομαι, ὀνομάζω, ὀνομάζομαι, προσαγορεύω (ονομάζω), προσαγορεύομαι 
5. *  τα δοξαστικά ρήματα: νομίζω, νομίζομαι, ἡγοῦμαι (νομίζω), κρίνω, κρίνομαι, χρῶμαι (θεωρώ, έχω), ὑπολαμβάνω (θεωρώ), φαίνομαι, δοκῶ (νομίζω), δοκοῦμαι

• Τα ρήματα από τις κατηγορίες β, γ, δ, ε συντάσσονται με:

Α. δυο αιτιατικές όταν είναι ενεργητικά, από τις οποίες η μια είναι αντικείμενο και η άλλη κατηγορούμενο του αντικειμένου και

Β. κατηγορούμενο του υποκειμένου, όταν είναι παθητικά, πχ.

       τήν φιλοπονίαν ἀρετήν ἐγώ καλῶ   ΑΛΛΑ   ἡ φιλοπονία ἀρετή ὑπ’ ἐμοῦ καλεῖται

⇒ Το ρήμα χρῶμαι συντάσσεται με αντικείμενο και κατηγορούμενο του αντικειμένου σε δοτική.

π.χ.  χρῶμαι αὐτοῖς συμβούλοις.

Ώρα για εξάσκηση