ΠΡΟΕΛΕΥΕΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΣΠΟΡΑ ΤΩΝ ΙΩΝ ΑΠΛΟΥ ΕΡΠΗΤΑ τύπου 1 και 2

Κοιτίδα των ιών έρπητα 1 και 2 είναι η Αφρική. Η διασπορά τους από την Αφρική δεν συνέβη κατά την πρώιμη έξοδο του ανθρώπου από την Αφρική (πριν περίπου 60.000 χρόνια), αλλά πιο πρόσφατα, 3.000 π.Χ., καθώς και κατά τη διάρκεια του υπερατλαντικού εμπορίου ανθρώπων τον 18ο αιώνα.
Οι ιοί του έρπητα αποτελούν μια μεγάλη οικογένεια ιών με πολλά γένη και πάνω από 150 μέλη. Μολύνουν σχεδόν όλα τα ζωικά είδη. Στον άνθρωπο έχουν ανιχνευθεί μέχρι σήμερα 8 ερπητοϊοί που φέρουν την επίσημο ονομασία Ανθρώπινος Ερπητοϊός 1-8 ή Human Herpes Virus 1-8 ή πιο απλά HHV 1-8. Οι ιοί απλού έρπητα τύπου 1 και 2 (HSV-1 και HSV-2) είναι παθογόνα του ανθρώπου. Και οι δύο ιοί εξελίχθηκαν από απλούς ιούς έρπητα που μολύνουν Αφρικανικά πρωτεύοντα και πιστευόταν ότι είχαν εξαπλωθεί από την Αφρική κατά τις πρώιμες μεταναστεύσεις ανθρώπων, δηλ. πριν τουλάχιστον 60.000 χρόνια
Ιταλική ερευνητική ομάδα διερεύνησε την προέλευση και την ιστορία της διασποράς δύο εξαιρετικά κοινών παθογόνων παραγόντων στους ανθρώπινους πληθυσμούς, τους ιούς απλού έρπητα τύπου 1 και 2. Διαπίστωσε ότι το εξελικτικό ιστορικό αυτών των δύο ιών είναι διαφορετικό και πιο περίπλοκο από ό, τι πιστευόταν.
Ειδικότερα, η ποικιλομορφία των δύο ιών έδειξε ότι κοιτίδα τους είναι η Αφρική. Οι ερευνητές εκτίμησαν, επίσης, ότι τα στελέχη του ιού απλού έρπητα τύπου 1 εξαπλώθηκαν από την Αφρική πριν από περίπου 5000 χρόνια, ενώ αυτά του απλού έρπητα τύπου 2 κατά τον 18ο αιώνα, δηλ. την περίοδο του διατλαντικού εμπορίου ανθρώπων. Σε αυτόν τον αιώνα, Αφρικανοί στερήθηκαν κάθε προσωπική τους ελευθερία καθώς και κάθε δικαίωμα τους ως άνθρωποι, ενώ ταυτόχρονα γίνονταν αντικείμενο αγοραπωλησίας από την Αφρική προς την Αμερική. Πιθανότατα, αυτή η καταναγκαστική μετακίνηση ανθρώπων οδήγησε επίσης στην αρχική εξάπλωση του ιού του απλού έρπητα τύπου 2 στην Αμερική. Στην πραγματικότητα, ο επιπολασμός του ιού είναι υψηλότερος σε αυτήν την ήπειρο (εκτός από την Αφρική).
Τα δεδομένα αυτής της εργασίας δεν υποδηλώνουν ότι οι ιοί απλού έρπητα δεν μόλυναν πρώιμους ανθρώπους, αλλά δείχνουν ότι η παγκόσμια κατανομή των κυκλοφορούντων στελεχών είναι αποτέλεσμα σχετικά πρόσφατων συμβάντων.
*Βιβλιογραφία. Forni D., et al. (9/1/2020). Recent out-of-Africa migration of human herpes simplex viruses. Molecular Biology and Evolution, msaa001, https://doi.org/10.1093/molbev/msaa001