Γενετική μελέτη δείχνει ότι ο πληθυσμός της Αιώνιας Πόλης αντικατοπτρίζει την ταραχώδη ιστορία της.
Επιστήμονες μελετούν τους κατοίκους της Ρώμης, την ιστορία της πόλης και τον πολιτισμό της για εκατοντάδες χρόνια, αλλά εξακολουθούν να παραμένουν άγνωστα ορισμένα μυστικά – για παράδειγμα, σχετικά με την προγονική προέλευση των κατοίκων της πόλης. Γνωρίζουμε ότι η Ρώμη δεν χτίστηκε σε μια μέρα. Πριν από δύο χιλιάδες χρόνια, στους δρόμους της Ρώμης κυκλοφορούσαν άνθρωποι από όλο τον αρχαίο κόσμο. Τα εμπορικά δρομολόγια της αυτοκρατορίας εκτείνονταν από τη Βόρεια Αφρική και τη Βρετανία έως τη Μέση Ανατολή, και νέοι μετανάστες έφθαναν καθημερινά στην πόλη, τόσο με επιλογή δική τους, όσο και βίαια.
Διεθνής ερευνητική ομάδα, με επικεφαλής ερευνητές του Πανεπιστημίου του Stanford, του Πανεπιστημίου της Βιέννης και του Πανεπιστημίου Sapienza της Ρώμης, διενήργησε ανάλυση DNA από 127 άτομα που είχαν ταφεί σε 29 αρχαιολογικούς χώρους μέσα και γύρω από την πόλη της Ρώμης για να διερευνήσει τις γενετικές αλλαγές που σημειώθηκαν στην Κεντρική Ιταλία/Ρώμη από τη Μεσολιθική έως τη σύγχρονη εποχή. Η ανάλυση έδειξε ότι, τα παλαιότερα γονιδιώματα αποτυπώματα σηματοδοτούν κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες που ζούσαν την Παλαιολιθική/Μεσολιθική εποχή (από 9000 έως 12.000 χρόνια πριν) και γενετικά μοιάζουν με άλλους κυνηγούς-τροφοσυλλέκτες που ζούσαν στην Ευρώπη εκείνη την μακρινή εποχή. Τα μεταγενέστερα γονιδιώματα έδειξαν ότι η γενετική σύσταση των Ρωμαίων άλλαξε σχετικά με τη γενετική σύσταση των κατοίκων της υπόλοιπης Ευρώπης, καθώς υπήρξε εισροή πρώιμων αγροτών με καταγωγή από την Ανατολία, με αποτέλεσμα να ανασχηματιστεί η γενετική σύσταση του συνόλου των κατοίκων της περιοχής πριν από περίπου 9000 χρόνια.
Μια τρίτη αλλαγή στη γενετική σύσταση των κατοίκων της περιοχής σξμειώθηκε κατά τη διάρκεια της Εποχής του Χαλκού και μετέπειτα. Ειδικότερα, κατά τη διάρκεια της ακμής της αυτοκρατορίας, η πόλη μεγάλωσε και μεγαλούργησε. Ο πληθυσμός της προσέγγιζε το 1 εκατομμύριο ανθρώπους. Επίσης, ήταν η πρωτεύουσα μιας αυτοκρατορίας 50 εκατομμυρίων έως 90 εκατομμυρίων ανθρώπων. Επακόλουθο ήταν άνθρωποι από ορισμένα μέρη της αυτοκρατορίας να μετακομίζουν στην πρωτεύουσα και ως εκ τούτου να αυξηθεί η γενετική ποικιλομορφία των κατοίκων της. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, η γενετική ποικιλομορφία των κατοίκων ήταν πράγματι μεγάλη. Ελάχιστα λείψανα είχαν γενετικούς δείκτες που μοιάζουν με αυτούς των σύγχρονων Ιταλών, ή από τη Βόρεια Αφρική. Η μεγαλύτερη είσοδος πληθυσμιακών ομάδων στη Ρώμη ήρθε από την Ανατολή, και οι γενετικοί δείκτες αντικατοπτρίζουν προέλευση από την Ελλάδα, τη Μέση Ανατολή (τη Συρία και το Λίβανο), από άλλα μέρη της Ανατολικής Μεσογείου και τη Μέση Ανατολή.
Το αποτέλεσμα αυτό είναι εύλογο, επειδή εκείνη την εποχή οι περιοχές στα ανατολικά της Ιταλίας ήταν πιο πολυπληθέστερες από την υπόλοιπη Ευρώπη. Πολλοί άνθρωποι ζούσαν σε μεγάλες πόλεις όπως η Αθήνα και η Αλεξάνδρεια. Και η Ρώμη ήταν συνδεμένη με την Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή με τη Μεσόγειο Θάλασσα, η οποία ήταν πολύ πιο εύκολο να τη διασχίσει κάποιος με πλεούμενο, από ότι να διασχίσει χερσαίως τις Άλπεις.
Αλλά όταν η αυτοκρατορία χωρίστηκε σε δύο, και έδρα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας έγινε η Κωνσταντινούπολη, τον 4ο αιώνα π.Χ., η γενετική ποικιλομορφία των κατοίκων της Ρώμης άρχισε να μειώνεται. Οι εμπορικοί δρόμοι έστελναν ανθρώπους, αγαθά και πόρους στη Νέα πρωτεύουσα, ενώ επιδημίες και εισβολείς μείωσαν τον πληθυσμό της Ρώμης σε περίπου 100.000 ανθρώπους. Οι εισβολείς έφεραν περισσότερες ευρωπαϊκές καταβολές. Η Ρώμη έχασε σταδιακά την ισχυρή γενετική σχέση της με την Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή με αποτέλεσμα οι κάτοικοι της πόλης να μοιάζουν γενετικά με τους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς.
Συμπερασματικά, τα γενετικά στοιχεία επιβεβαιώνουν ιστορικές και αρχαιολογικές πληροφορίες για τους μεγάλους μεταναστευτικούς πληθυσμούς που είχαν φθάσει στην πόλη σε μια περίοδο 12.000 ετών.
Margaret L. Antonio et al. (8/11/2019). Ancient Rome: A genetic crossroads of Europe and the Mediterranean. Science 366: 708-714
Αναδημοσίευση από το facebook του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη
