Σχολιασμός 14ης συνεδρίας

από το 4o Συνέδριο Διδακτικής της Πληροφορικής

Στην 14η παράλληλη συνεδρία με γενικό τίτλο «Εναλλακτικές Διδακτικές Προσεγγίσεις» παρουσιάστηκαν πέντε συνολικά εργασίες ενεργών εκπαιδευτικών και νέων ερευνητών τις οποίες παρουσιάζουμε με κριτική και σχόλια.

• Αξιοποιώντας την  εκπαιδευτική τηλεόραση στην διδασκαλία της Πληροφορικής στο Γυμνάσιο: Μία διδακτική πρόταση με αλληλεπιδραστικές δραστηριότητες υποτιτλισμού ταινιών

Σ. Παπαδάκης και Σ. Παπαδημητρίου

Οι εκπαιδευτικές ταινίες είναι ένα εργαλείο που έχει χρησιμοποιηθεί για πολλά χρόνια στην υποστήριξη της μάθησης, αφού δίνει στο μαθητή ταυτόχρονα ποικίλα μέσα ενεργοποίησης.Η εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας και η μείωση του κόστους παραγωγής και διανομής των ταινιών της εκπαιδευτικής τηλεόρασης (ΕΤ) δίνει τη δυνατότητα να αξιοποιηθεί το υλικό αυτό στην τάξη συμβάλλοντας στην προώθηση της κριτικής σκέψης και την ανάπτυξη ικανοτήτων. Εναλλακτικά η εργασία προτείνει τη μεγαλύτερη εμπλοκή του μαθητή πριν και μετά την εκπομπή και πέρα από την απλή θέαση. Η ανάπτυξη της υπηρεσίας προβολής ταινιών κατ? απαίτηση του ΠΣΔ προσφέρει τη δυνατότητα σχεδιασμού και υλοποίησης μαθησιακών δραστηριοτήτων. Συγκεκριμένα προτείνεται η εμπλοκή των μαθητών στη διαχείριση του υλικού μίας ταινίας με την προσθήκη ή επεξεργασία υποτίτλων και βάσει προτεινόμενου ειδικού λογισμικού. Ο μαθητής αισθάνεται με τον τρόπο αυτό ότι επιλύει ένα πρόβλημα του πραγματικού κόσμου. Επεξεργάζεται βασικές έννοιες από το αντικείμενο που μελετά και επειδή προκαλείται το ενδιαφέρον του από το αποτέλεσμα της προσπάθειας, χρησιμοποιεί την εμπειρία του για  να βελτιώσει το αρχικό αποτέλεσμα. Η πρόταση αναπτύσσεται σε καλά σχεδιασμένα στάδια όπου οι μαθητές εργάζονται σε μικρές ομάδες αφού ήδη έχουν εξοικειωθεί με το λογισμικό. Με αυτόν τον τρόπο υλοποιούνται δραστηριότητες ενταγμένες σε διαδικασίες επίλυσης προβλήματος, είναι πρωτότυπες και δίνουν κίνητρα στους μαθητές.

• Μία Διερευνητική και Διαθεματική Προσέγγιση στη Διδασκαλία  της Ζωγραφικής Μέσω     Η/Υ στην Α΄ Γυμνασίου

Β. Σουβατζόγλου

Το θέμα έχει επιλεγεί με βασικούς άξονες την Διαθεματική προσέγγιση της τέχνης και την έννοια του e-culture.Εντάσσεται  στην ενότητα «Χρήση Εργαλείων Έκφρασης και Δημιουργίας», όπως προβλέπεται από το Αναλυτικό Πρόγραμμα. Ο πολιτισμός που μετασχηματίζεται σε ηλεκτρονικό ? ψηφιακό πολιτισμό περιλαμβάνει όλους τους άξονες εκείνους που θα εντείνουν τη χρήση των υπηρεσιών των ΤΠΕ ώστε να ενταχθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία με ουσιαστικό περιεχόμενο. Στην σημερινή κοινωνία η σύζευξη τέχνης και τεχνολογίας είναι ζητούμενο.Η υλοποίηση τέτοιου είδους δραστηριοτήτων στο εργαστήριο πληροφορικής του σχολείου παρέχει την ευκαιρία για την ανάδειξη αυτού του στόχου. Η προετοιμασία και τα στάδια υλοποίησης μίας δραστηριότητας προς αυτήν την κατεύθυνση προϋποθέτουν την εικαστική ωριμότητα εκ μέρους του διδάσκοντα και την οποία ο εισηγητής φαίνεται να κατέχει καλά. Αναμφίβολα το πλαίσιο διδασκαλίας παρέχει στους μαθητές εκτός από προσωπική ευχαρίστηση, έκφραση συναισθημάτων, δημιουργικότητα, κίνητρα για μάθηση και ενεργό συμμετοχή.

• Ανάπτυξη προσομοιώσεων από μαθητές: μία εμπειρική μελέτη

Κ. Γλέζου και Μ. Γρηγοριάδου

Τα προγραμματιστικά περιβάλλοντα που χρησιμοποιούνται προκειμένου οι μαθητές να υποστηρίξουν πρακτικές μοντελοποίησης στην διδακτική πρακτική θα πρέπει να είναι τέτοια ώστε να ενθαρρύνονται να διερευνήσουν τις εσωτερικές λειτουργίες τους (Simpson et al 2005) και να μην απογοητεύονται εύκολα. Η προστιθέμενη αξία εφαρμογής ενός διαθεματικού εκπαιδευτικού σεναρίου που προωθεί τη συνεργατική μάθηση είναι δυνατό να βασίζεται στο περιβάλλον MicroWorlds Pro όπως φαίνεται και στο συγκεκριμένο παράδειγμα: «Προγραμματισμός ελεύθερης πτώσης με αφετηρία το νόμο του Γαλιλαίου». Το συγκεκριμένο είναι κατάλληλο προγραμματιστικό, πολυμεσικό περιβάλλον για την ανάπτυξη μοντέλων, προσομοιώσεων και άλλων εφαρμογών όχι μόνο για τα επιμέρους στάδια αλλά και για την δημιουργία της παρουσίασης της συνθετικής αυτής εργασίας. Η απόκτηση εμπειρίας και ανάπτυξη δεξιοτήτων γίνεται σταδιακά κατά την σχεδίαση, υλοποίηση και αξιολόγηση της δραστηριότητας. Όμως και η εμπλοκή των μαθητών στην διαδικασία εμπλουτισμού ενός προκατασκευασμένου μικρόκοσμου βοηθά προς την κατεύθυνση γενίκευσης μίας αρχικής ιδέας, δίνοντας παράλληλα δυνατότητες αλλαγής των επιμέρους στοιχείων αλλά και της γενικότερης εμφάνισης της εφαρμογής. Με τον τρόπο αυτό αναδύεται η αληθινή αξία της δημιουργίας μοντέλων από τους μαθητές, ενώ τους παρέχεται η δυνατότητα να χρησιμοποιούν έννοιες που ανέπτυξαν σε προηγούμενες δραστηριότητες προκειμένου να διαπραγματευτούν προβλήματα που είναι περισσότερο πολύπλοκα (Forbus et al 2006). Παρ’ ότι η ανάλυση των δεδομένων της έρευνας είναι σε εξέλιξη δίνονται λεπτομέρειες της πορείας της εφαρμογής της δραστηριότητας για να επιτρέπεται ακόμη και σχολαστική κριτική. Η επιτυχία του εγχειρήματος θεωρείται δεδομένη προς την κατεύθυνση της ενεργού εμπλοκής, της δημιουργικής έκφρασης και της συστηματοποίησης της γνώσης.

• Περιστρεφόμενα φωτοβολταϊκά με χρήση του μικροελεγκτή Basic Stamp

Ν. Γιαννακόπουλος

Στην εφαρμογή συνδυάζονται μαθήματα Πληροφορικής και Φυσικής. Υλοποιούνται κυκλώματα αντίστασης πυκνωτή και μέτρηση ηλιακής ακτινοβολίας και χρησιμοποιούνται αλγόριθμοι και προγραμματισμός ώστε να κατασκευαστεί ένα αυτόματα περιστρεφόμενο φωτοβολταϊκό με στόχο να χρησιμοποιηθεί για την εξοικονόμηση ενέργειας. Η διδακτικοί στόχοι που έχουν τεθεί εστιάζονται κυρίως σε επίπεδο δεξιοτήτων, χωρίς να διευκρινίζεται το εύρος των δραστηριοτήτων που έχουν επιλεγεί, αλλά και σε ποιο βαθμό έγινε η επίτευξη αυτών των στόχων. Χρησιμοποιούνται εκπαιδευτικές τεχνικές ομαδοσυνεργατικής μάθησης και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εφαρμογής αλλά το πλήθος των μαθητών θεωρείται αρκετά μικρό για εξαγωγή συμπερασμάτων. Αν και όλη η ιδέα είναι πρωτότυπη, γνώμη μας είναι ότι είναι αρκετά πολύπλοκη και εξειδικευμένη ως εργασία που μπορεί να προκαλέσει το ενδιαφέρον των μαθητών. Εξ? άλλου επειδή οι εμπλεκόμενοι έχουν διαφορετικό γνωστικό υπόβαθρο σε έννοιες φυσικής και προγραμματισμού είναι πολύ δύσκολο να συμμετέχουν ενεργά και να αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες χωρίς να καθοδηγούνται στα στάδια υλοποίησης. Αυτός ίσως είναι και ο λόγος που όπως αναφέρεται οι μαθητές ενεπλάκησαν ειδικά σε θέματα για το παραγόμενο πολυμεσικό υλικό, τα περιεχόμενα των video και της αφίσας. Πιστεύουμε ότι επειδή το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας αφορά σε όλες τις ομάδες πληθυσμού, θα ήταν δυνατόν να προσεγγιστεί με λιγότερο εξειδικευμένες δραστηριότητες, ευκολότερα, με μεγαλύτερο όφελος για ολόκληρη την τάξη και όχι μόνο σε επίπεδο μαθητών Λυκείου.

• «Βιονικό Χέρι» και «Τηλερομπότ»: Υλοποίηση Συνθετικών Εργασιών στα πλαίσια Διαθεματικής Συνεργασίας των Τομέων Πληροφορικής και Ηλεκτρολογίας των Τ.Ε.Ε.

Ν. Αδαμόπουλος και Α. Πανόπουλος

Τα δύο έργα που παρουσιάζονται είναι αποτέλεσμα συνεργασίας δύο τομέων των Τ.Ε.Ε., ενός ιδιαίτερα ευαίσθητου χώρου της εκπαίδευσης. Αφορούν σε ηλεκτρομηχανικές κατασκευές που ελέγχονται από πρωτότυπο λογισμικό. Οι μαθητές έχουν την ευκαιρία να καταθέσουν τις γνώσεις που έχουν ήδη αποκτήσει σε πρακτικές εφαρμογές και συνεργαστούν σε επίπεδο διατμηματικό. Μάλιστα το επίπεδο αυτό εξελίσσεται αφού χρησιμοποιούν την αρχική τους κατάκτηση «Βιονικό Χέρι» σε μία περισσότερο σύνθετη εργασία το «Τηλερομπότ». Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ότι με αυτού του είδους τις δραστηριότητες και στο πλαίσιο που έχουν τεθεί οι μαθητές γνωρίζουν μεθόδους έρευνας και επίλυσης προβλημάτων από τα απλά στα περισσότερο σύνθετα, ενώ συγχρόνως καλλιεργούν τις κλίσεις και τα ταλέντα τους. Το ομαδικό πνεύμα συνεργασίας και η ανάληψη πρωτοβουλιών έχουν ως αποτέλεσμα τη συλλογή, αξιολόγηση και ορθή χρήση της πληροφορίας. Ο χώρος του σχολείου γίνεται ελκυστικός και όλοι οι συντελεστές συμμέτοχοι στην εκπαιδευτική διαδικασία (Χρυσαφίδης, 1994).

Απ’ όλα τα παραπάνω γίνεται σαφές πόσο μεγάλη πρόκληση αποτελεί ο προβληματισμός για τις διδακτικές μας προσεγγίσεις.Πως θα εντοπίσουμε θέματα που θα έχουν νόημα για τους μαθητές μας.Ποιά διδακτικά μέσα και πρακτικές θα χρησιμοποιήσουμε στην εκπαιδευτική μας πορεία.Τι είδους βοήθεια και με ποιους τρόπους θα υποστηρίξουμε τηνεκπαιδευτική διαδικασία,ώστε να οδηγήσουμε τους μαθητές μας στ? αποτελέσματα που προσδοκούμε, στην ουσιαστική μάθηση (Κόμης, 2006).