Γράφει ο ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ Ι. ΚΑΛΑΜΑΤΑΣ
«Ένα κορίτσι με μαγιό / μπήκε στην εκκλησία / πλην όμως δεν διέκοψε / την ιεράν θυσίαν.
Ο νιος παπάς αντίθετα / της χάιδεψε τα μάτια, / της γλυκοχαμογέλασε / κι ας πάει στα κομμάτια
Εκείνη – ακούστε τούτο δω / γιατί έχει σημασία – / του πρόσφερε τριαντάφυλλο∙ / μια είναι η ουσία».
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ· Για Κύπριο ποιητή Κυριάκο Χαραλαμπίδη, ο αναγνώστης ας συμβουλευτεί το ωραίο άρθρο του αγαπητού συναδέλφου στη Θεολογική Σχολή ΑΠΘ, κ. Χρυσόστομου Σταμούλη, «Ένα κορίτσι με μαγιό / μπήκε στην εκκλησία. Ένα ανέκδοτο ποίημα – αναστεναγμός υπαινικτικός -του Κυριάκου Χαραλαμπίδη και η ουσία της θεολογίας», στο: https://antidosis.wordpress.com/
Σε εποχή εντόνων αντιπαραθέσεων, όποιας μορφής, – τέτοια είναι η σημερινή – αμφίβολη είναι η σταθερότητα αξιών που θα ‘πρεπε να επικρατούν. Αυτό φάνηκε κατά τις τελευταίες ημέρες με το σάλο που προκάλεσε το άρθρο γνωστού δημοσιογράφου της Μυτιλήνης, για το εκκλησάκι της Παναγιάς της Γαλατούσας στο Κάτω Κάστρο· (εδώ: https://www.emprosnet.gr/apopseis/75341-i-panagia-sto-kato-kastro). Για τα καλά φούντωσαν τα σχόλια στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης. Αγανακτισμένοι «χριστιανοί» θορυβήθηκαν για έναν χαρακτηρισμό που, ο δημοσιογραφικός λόγος, κατέγραψε για την Παναγία, όρο όμως, που αποδεδειγμένα απέδιδαν στη Μάνα Παναγιά, τον καιρό του Μεσοπολέμου, οι “απόξω”, οι «καθώς πρέπει» κύριοι και κυρίες, στο χώρο του Κάτω Κάστρο, όπου σύμφωνα με την τεκμηριωμένη ιστοριογραφικά δημοσιογραφική έρευνα ζούσαν οι πόρνες. Με άλλα λόγια οι τότε ηθικιστές δίδασκαν ηθικολογία και ηθικισμό, θεωρώντας πως οι πόρνες που προσκυνούσαν το παραπάνω εκκλησάκι διέπρατταν ιεροσυλία. Σήμερα, καθώς φαίνεται, επαναλαμβάνεται η ιστορία, αφού οι «καθώς πρέπει» κυρίες και κύριοι» διδάσκουν ξανά ηθικολογία και ηθικισμό. Πρόκειται για αγανακτισμένους «χριστιανούς» που ήρθαν για να φωταδίσουν τον κόσμο. Μόνο που όλοι αυτοί οι αγανακτισμένοι «χριστιανοί» ουδεμία σχέση έχουν με την Εκκλησία του Χριστού. Δεν γνωρίζουν και τόσο καλά τα εκκλησιαστικά και θεολογικά γράμματα. Απλά, νόμισαν πως ένας χαρακτηρισμός, που ξαναλέω δόθηκε στην Παναγιά από τους “απόξω”, τους/τις τότε «καθώς πρέπει» κυρίους και κυρίες, κυρίους και κυρίες των γνωστών «χρηστών ηθών», και η δημοσιογραφική πένα σωστά τον αναπαρήγαγε, βεβήλωσε την χριστιανική τους πίστη, κάλπικη όπως την έχουν μέσα τους. Δεν θα είναι καθόλου παράξενο, κάποια στιγμή, οι αγανακτισμένοι «χριστιανοί» να μας πουν πως ακόμη και ο εικονογραφικός τύπος της Παναγιάς της Γαλακτοτροφούσας, που παριστάνει τον Χριστό να θηλάζει από το στήθος της, ότι κι αυτή η εικόνα που απαντάται και στο Άγιον Όρος, βεβηλώνει την ορθόδοξη πίστη μας. «Θού, Κύριε, φυλακήν τω στόµατί µου και θύραν περιοχής περί τα χείλη µου», καθώς λέγει ο Ψαλμωδός.
Βέβηλος, λοιπόν, ο δημοσιογραφικός λόγος για έναν χαρακτηρισμό τής Παναγιάς, για μια εικόνα τής Παναγιάς που προστάτευε και τις πόρνες. Όμως, «οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν υμάς εις την βασιλείαν του Θεού», «οι δε τελώναι και αι πόρναι επίστευσαν αυτώ· υμείς δε οιδόντες ου μετεμελήθητε ύστερον του πιστεύσαι αυτώ», λέγει ο Χριστός. Λόγια που την εποχή του ξένιζαν τους Φαρισαίους, λόγια που προφανώς ξενίζουν και σήμερα τους/τις «καθώς πρέπει» κυρίους και κυρίες, δηλαδή, τους κατ’ επίφαση «χριστιανούς».
Είναι σαφές πως έναντι του ανθρωποφάγου ηθικισμού, χθεσινού και σημερινού, έναντι της στενόμυαλης και κοντόφθαλμης ηθικής των αγανακτισμένων «χριστιανών» για το χαρακτηρισμό της Παναγιάς στο Κάτω Κάστρο, η διαπίστωση είναι μια: η αισχύνη σε καμιά περίπτωση δεν θα μπορούσε να βαρύνει τον δημοσιογραφικό λόγο, ο οποίος οφείλει να είναι καίριος, ελεύθερος και αληθινός, αλλά όλους εκείνους που από την πρώτη στιγμή τον στιγμάτισαν, θεωρώντας πως έτσι διασώζουν τη «χριστιανική» τους πίστη από το κακό. Ποιο κακό; Μα πόρνες, ιερόδουλες, καθώς λένε, κάποτε, στα χρόνια του Μεσοπολέμου, διέπρατταν ιεροσυλία γιατί προσκυνούσαν την εικόνα της Παναγιάς της Γαλατούσας . Στην περίπτωση, όμως, αυτή άκρως διδακτικά είναι δύο κείμενα, προερχόμενα από την αγιολογική παράδοση της Εκκλησίας, αυτή των δια Χριστόν σαλών. Και τα δύο είναι καταπέλτης έναντι του αδηφάγου ηθικισμού τους. Στον βίο του αγίου Ανδρέα του δια Χριστό σαλού, ο οποίος έζησε στην Πόλη κατά τα χρόνια βασιλείας του Λέοντος Α΄, αναφέρεται πως τον είδαν στο δρόμο μερικές πόρνες να φοράει ωραία ρούχα θεωρώντας τον τρελό. Έτσι τον τράβηξαν στο πορνείο, τον γύμνωσαν, πουλώντας τα πανάκριβα ρούχα του, δίχως ο άγιος να αντιδράσει για τη γύμνωσή του. Ακόμη, στον βίο ενός άλλου σαλού, του αγίου Συμεών, υπάρχει η εξής διήγηση: ένας διάκονος, ονόματι Ιωάννης θέλησε να οδηγήσει τον άγιο Συμεών σε ένα δημόσιο λουτρό, επειδή λυπήθηκε που τον είδε ακάθαρτο και καταπονημένο από τη σκληρή άσκηση. Ο άγιος Συμεών πράγματι μπήκε στο λουτρό γυμνός, μάλιστα αυτό το λουτρό ήταν των γυναικών, από το οποίο οι γυναίκες όταν τον είδαν τον έβγαλαν έξω χτυπώντας τον. Όταν ο διάκονος Ιωάννης τον ρώτησε πως ένιωσε που μπήκε γυμνός σε λουτρό γυναικών, ο άγιος Συμεών απάντησε πως ένιωθε ότι δεν είχε καθόλου σώμα, ένιωθε σαν ξύλο μετά ξύλων.
Δεν χωρά αμφιβολία πως ζούμε σε εποχή πολυειδών φανατισμών, εποχή όπου θεριεύει η μισαλλοδοξία. Προκαταλήψεις, φοβίες, στενοκεφαλιές, στο όνομα ενός δήθεν αγώνα για διάσωση της πατρίδας και της θρησκείας, είναι σίγουρο πως δεν θα φέρουν κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα. Λείπει ο φιλάνθρωπος λόγος, λείπει η αλληλεγγύη, λείπει η ανοχή, λείπε η αγάπη. Αξίες που δίδαξε ο ίδιος ο Χριστός. Που άραγε θα οδηγηθούμε αν ο δρόμος μας προς το μέλλον είναι γεμάτος αγκάθια; Πολύ φοβάμαι πως τα χρόνια που έρχονται θα είναι χρόνια βαρβαρότητας. Μάλλον η Ιστορία, παλαιότερη και νεότερη, δεν μας διδάσκει. Η τρικυμία που δέρνει την κοινωνία, ανοίγει τεράστια κύματα που παρασέρνουν τον νηφάλιο λόγο, προφορικό και γραπτό. Ήρθε, νομίζω, η ώρα σοβαρά να σκεφτούμε πολύ καλά τον τόσο σημαντικό λόγο του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου, που στις ημερολογιακές του σημειώσεις Ενώπιος Ενωπίω, στα 1962, γράφει τα εξής καταπληκτικά: «Θυμάμαι μια φορά πως βαδίζοντας μοναχός, κάθισα σε μια πλαγιά, πάνω από ένα λεκανοπέδιο. Δίπλα μου ήταν μια τούφα λουλουδιών. Βλέποντάς τα, άλλαξα εντύπωση. Ένοιωσα σα νάφτασα και να κάθισα σε μέρος κατοικημένο». Η Παναγιά μας και η αγκαλιά της είναι «μέρος κατοικημένο» με πανέμορφα λουλούδια, για όλους, ακόμη και για τις πόρνες, όσο κι αν αυτό ηχεί παράξενα στα ερμητικά κλειστά αυτιά μας. Θυμηθείτε την Οσία Μαρία την Αιγυπτία. Στον πρότερο βίο της ήταν πόρνη, αλλά αγίασε.
Υ.Γ. Φίλος αγαπητός με ενημέρωσε πως στους αγανακτισμένους «χριστιανούς» είναι και κάποιοι ιερείς, που με τα σχόλιά τους στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης καυτηριάζουν τον δημοσιογραφικό λόγο. Αναρωτιέμαι με τέτοιον τρόπο διδάσκουν το Ευαγγέλιο στο ποίμνιό τους κάθε Κυριακή; Θα τους παρακαλούσα, με ταπείνωση και μετάνοια, να μπουν στον κόπο να διαβάσουν το παρακάτω απόσπασμα από τους Αδελφούς Καραμάζοβ (τ. Α΄) του Φ. Ντοστογιέβσκι.
«Η ομορφιά είναι κάτι τρομερό και φοβερό! Είναι τρομερή γιατί είναι ακαθόριστη και δεν μπορείς να την καθορίσεις γιατί ο Θεός μονάχα αινίγματα μας έθεσε. Εδώ σμίγουν τα πιο απόμακρα ακρογιάλια, εδώ ζουν όλες μαζί οι αντιφάσεις. Εγώ, αδελφέ μου, είμαι πολύ αμόρφωτος μα τούτο το σκέφτηκα πολύ. Τα μυστήρια είναι πάρα πολλά. Πάρα πολλά αινίγματα βασανίζουν τον άνθρωπο σε τούτη τη γη. Βρες τη λύση όπως μπορείς και κοίτα να ξελασπώσεις όπως – όπως. Η ομορφιά! Δεν μπορώ να το υποφέρω πως μερικοί, πολλές φορές μάλιστα μεγαλόκαρδοι και μυαλωμένοι, πούχουν στην αρχή για ιδανικό τους τη Μαντόνα και καταλήγουν νάχουν για ιδανικό τους τα Σόδομα. Πιο φοβεροί ακόμα είναι κείνοι που, έχοντας πια για ιδανικό τους τα Σόδομα, δεν απαρνιούνται και το ιδανικό της Μαντόνας κι η καρδιά τους φλογίζεται για χάρη της και, στ’ αλήθεια, στ’ αλήθεια, φλογίζεται όπως και στα εφηβικά, αγνά τους χρόνια. Ναι, πραγματικά, ο άνθρωπος χωράει πολλές αντιφάσεις μέσα του· αν ήταν στο χέρι μου θα τον περιόριζα κάπως. Ένας διάολος ξέρει τι συμβαίνει. Αυτό είναι! Αυτό που ο νους το θεωρεί ντροπή, στην καρδιά φαντάζει σαν καθαρή ομορφιά. Στα Σόδομα να βρίσκεται άραγε η ομορφιά; Νάσαι βέβαιος πως για τη μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων, στα Σόδομα ακριβώς είναι θρονιασμένη. Τόξερες αυτό το μυστικό ή όχι; Το τρομερό είναι που η ομορφιά είναι όχι μονάχα φοβερή μα και μυστηριώδης. Είναι ο διάολος που παλεύει με το Θεό και το πεδίο της μάχης είναι οι καρδιές των ανθρώπων».