Αρχείο ετικέτας Λογοτεχνία

Στην αιωνιότητα… ακόμη ένας κορυφαίος του πνεύματος, γιατί… η μόνη βεβαιότητα της ζωής είναι ο θάνατος…

Ο ιταλός φιλόσοφος και συγγραφέας Ουμπέρτο Εκο, πέθανε την Παρασκευή στην Ιταλία σε ηλικία 84 ετών.

Τον θάνατό του επιβεβαίωσε ο εκδότης του στο ιταλικό πρακτορείο ειδήσεων ANSA. Ο Εκο πέθανε στο σπίτι του, στο Μιλάνο και η αιτία του θανάτου δεν έγινε επίσημα γνωστή.

Ως σημειωτιστής, ο Εκο προσπαθούσε να ερμηνεύσει τους πολιτισμούς μέσω των συμβόλων –  όπως η γλώσσα, οι θρησκευτικές εικόνες, η μουσική, η κυκλοφοριακή σήμανση κλπ. Εγραψε πάνω από 20 βιβλία επί του θέματος και ήταν καθηγητής Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια, το αρχαιότερο πανεπιστήμιο της Ευρώπης.

Στο πρώτο μυθιστόρημά του, το “Ονομα του Ρόδου”, που ήταν και η μεγαλύτερη εκδοτική επιτυχία του, ο Εκο συνδύασε την επιστήμη του με τη μεσαιωνική, αστυνομική πλοκή κι έγινε παγκοσμίως γνωστός. Το βιβλίο εκδόθηκε το 1980 κι έχει πουλήσει περισσότερα από 10 εκατομμύρια αντίτυπα σε περίπου 30 γλώσσες. Το 1986 έγινε ταινία από τον Ζαν Ζακ Αρνό, με πρωταγωνιστή τον Σον Κόνερι.

Ο Έκο γεννήθηκε στην Αλεσσάντρια του Πιεμόντε στις 5 Ιανουαρίου 1932. Από το 1975 έως το 2007 κατείχε την έδρα του Καθηγητή Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνια και από το 1988 ήταν πρόεδρος του Διεθνούς Κέντρου Μελετών Σημειωτικής στο Πανεπιστήμιο του Σαν Μαρίνο.

«Θα μας λείψει η ματιά του στον κόσμο»

«Ο Ουμπέρτο Έκο, ένας από τους πιο διασημότερους διανοούμενους της Ιταλίας, είναι νεκρός», ήταν ο τίτλος στον ιστότοπο της εφημερίδας Corriere della Sera.

«Ο Ουμπέρτο Έκο υπήρξε μια σημαντική παρουσία στην ιταλική πολιτιστική ζωή των τελευταίων 50 ετών, αλλά το όνομά του παραμένει άρρηκτα συνδεδεμένο, σε διεθνές επίπεδο, με την τεράστια επιτυχία του μυθιστορήματός του Το όνομα του Ρόδου», συνεχίζει η Κοριέρε ντέλα Σέρα.

«Ο κόσμος έχασε έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους του σύγχρονου πολιτισμού», ανέφερε στον ιστότοπό της η Ρεπούμπλικα. «Θα μας λείψει η ματιά του στον κόσμο», συνέχισε.

Ο Ουμπέρτο Έκο και άλλα μεγάλα ονόματα της ιταλικής λογοτεχνίας είχαν αποφασίσει τον περασμένο Νοέμβριο να αποχωρήσουν από τον ιστορικό εκδοτικό οίκο Bompiani, ο οποίος εξαγοράστηκε πρόσφατα από τον οίκο Mondadori — της οικογένειας Μπερλουσκόνι — και να ενταχθούν σε έναν νέο, ανεξάρτητο οίκο, τον La nave di Teseo («Το πλοίο του Θησέα», αναφορά στον βασιλιά της Αθήνας της ελληνικής μυθολογίας).

Πολύγλωσσος, παντρεμένος με Γερμανίδα, ο Έκο είχε εξηγήσει πως ασχολήθηκε αργά με την λογοτεχνία διότι θεωρούσε τη συγγραφή μυθιστορημάτων ενασχόληση για παιδιά, κάτι «που δεν έπαιρνε στα σοβαρά».

Μετά Το όνομα του Ρόδου, ο Έκο δημοσίευσε μεταξύ άλλων Το εκκρεμές του Φουκώ (1988), Το νησί της προηγούμενης μέρας (1994), και τη Μυστηριώδη φλόγα της βασίλισσας Λοάνα (2004). Στο τελευταίο του μυθιστόρημα, Φύλλο μηδέν (2014), η πλοκή εκτυλίσσεται στον κόσμο του ιταλικού Τύπου τη δεκαετία του 1990.

Έγραψε παράλληλα δεκάδες δοκίμια, επιδεικνύοντας συχνά μια τάση εκλεκτικισμού, για τη μεσαιωνική αισθητική, την ποιητική του Τζέιμς Τζόις, τον Τζέιμς Μποντ, την ιστορία της ομορφιάς αλλά και της ασχήμιας.

Ο Έκο, που δεν έκρυβε ότι ανήκει στην αριστερά, ήταν κάθε άλλο παρά ένας συγγραφέας κλεισμένος σε γυάλινο πύργο. Συνέχιζε να γράφει τακτικά μια στήλη στο εβδομαδιαίο περιοδικό L’Espresso.

Η ευρύτητα του πνεύματός του δεν τον εμπόδιζε να εξετάζει με κριτική ματιά την εξέλιξη της σύγχρονης κοινωνίας. «Οι ιστότοποι κοινωνικής δικτύωσης έδωσαν το δικαίωμα να μιλάνε σε λεγεώνες ηλιθίων που άλλοτε δεν μίλαγαν παρά μόνο σε μπαρ, αφού είχαν πιει κανένα ποτήρι κρασί, χωρίς να βλάπτουν την κοινότητα. Τους αναγκάζαμε αμέσως να σωπάσουν, αλλά σήμερα έχουν το ίδιο δικαίωμα λόγου με ένα βραβείο Νόμπελ. Είναι η εισβολή των ηλιθίων», είχε πει, όπως υπενθύμισε η εφημερίδα Il Messaggero.

ΠΗΓΗ

Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, “Στην Παναγίτσα στο Πυργί”

Ο κοσμοκαλόγερος, ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, για το Γενέσιον της Θεοτόκου έγραψε το παρακάτω ποίημα. Πρωτοδημοσιεύθηκε στο περιοδικό Πανδώρα, στα 1923.

Στην Παναγίτσα στο Πυργί

Άφες μοι ίνα αναψύξω προ του με απελθείν

και ουκέτι μη υπάρξω. (Ψαλμός του Δαυίδ).

Χαίρετ’ ο Ιωακείμ κι η Άννα,
που γέννησαν χαριτωμένη κόρη
στην Παναγίτσα στο Πυργί!
Χαίρεται όλ’ η έρημη ακρογιαλιά
κι ο βράχος κι ο γκρεμός αντίκρυ του πελάγους,
που τον χτυπούν άγρια τα κύματα,
χαίρεται απ’ την εκκλησίτσα,
που μοσχοβολά πάνω στη ράχη.

Χαίρεται τα’ άγριο δέντρο, που γέρνει
το μισό απάνω στον βράχο, το μισό στον γκρεμό·
χαίρετ’ ο βοσκός, που φυσά τον αυλό του,
χαίρετ’ η γίδα του, που τρέχει στα βράχια,
χαίρεται το ερίφιο, που πηδά χαρμόσυνα.

Κι η πλάση όλη αναγαλλιάζει
και το φθινόπωρο ξανανοιώνει η γης,
σα σεμνή κόρη, που περίμενε χρόνια
τον αρραβωνιαστικό της απ’ τα ξένα
και τέλος τον απόλαψε πριν είναι πολύ αργά·
και σαν τη στείρα γραία, που γέννησε θεόπαιδο
κι ευφράνθη στα γεράματά της!

Δος μου κι εμένα άνεση, Παναγιά μου,
πριν ν’ απέλθω και πλέον δεν θα υπάρχω.

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΠΑΠΑΔΙΑΜΑΝΤΗΣ, Άπαντα, κριτική έκδοση Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλος, τ. 5ος, εκδ. Δόμος, Αθήνα 1998, [πρώτη επανέκδοση, με διόρθωση τυπογραφικών παροραμάτων], 35.