«Μικρό σχόλιο στον Ζεϊμπέκικο»

«Οι πουριτανοί, αμαθείς λάτραι της δημοτικής μουσικής, άμα ακούσουν τη λέξη “ζεϊμπέκικο” γίνονται έξω φρενών. “Τούρκικο”, λένε, “δεν είναι ελληνικό!” Βέβαια, κανένας χορός ή ρυθμός ενδιαφέρων δεν είναι, ίσως, ελληνικός, συμπεριλαμβανομένου ασφαλώς και του… Καλαματιανού. Το Τσάμικο είναι αρβανίτικο, ο Ζεϊμπέκικος, χορός της Θράκης, πατρίδος του Ορφέως, που ως γνωστόν ήταν Τούρκος… (αφού και οι αρχαίοι τον παριστάνουν με φρυγικά παντελόνια και φέσι φρυγικό), ξεκίνησε μαζί με τη φυλή των Ζεϊμπέκηδων (φυλή όχι χριστιανική αλλ’ ούτε μουσουλμανική), για να εγκατασταθεί στα παράλια της Μ. Ασίας, όπου καθώς λένε οι επιστήμονες, οι Ζεϊμπέκηδες αναγκάστηκαν τελικά να εκμουσουλμανισθούν. Κανείς Τούρκος στα βάθη της Τουρκίας δεν ξέρει, ούτε μπορεί να χορέψει Ζεϊμπέκικο. Πρέπει να ‘ναι από τα παράλια της Μ. Ασίας κι όχι χωρικός. Τα Φρύγια και Λύδια και τα Μιξολύδια μέλη των Ελλήνων του Χρυσού Αιώνα συνεχίζονται από τ’ ανάλογα μέλη των απογόνων των ιδίων λαών στην εποχή μας. Η αναιμική Ελληνική Μουσική ετράφηκε πάντα από το εξωτερικό και με ξένη μουσική εδυνάμωσε. Αλλά κι αν ακόμα ο Ζεϊμπέκικος είναι τούρκικος, τότε είναι καιρός ν’ αλλάξουμε ιδέα για την τουρκική τέχνη κι όχι να ντρεπόμαστε για έναν ευγενικό χορό, που αυθόρμητα ο λαός τον έκανε πανελλήνιο. Οι αμαθείς πουριτανοί χωρίζουν τη μουσική σε δημοτική και ρεμπέτικη, σε “υγιεινή ή ανθυγιεινή” σε παραδεκτή, ή σε καλλιτεχνικά απαράδεκτη. Ο εθνικισμός μας πιάνει στην Τέχνη μόνον όταν πρόκειται να ζημιωθούμε. Ποτέ όταν πρόκειται να πλουτισθούμε! Ο πανάρχαιος Ζεϊμπέκικος είναι νοσηρός όσο ο Ευριπίδης κι ο Μπωντλαίρ! Τι να γίνει; Όλα δεν μπορεί να ‘ναι συγχρόνως υγιεινά και μεγάλα!»

ΓΙΑΝΝΗΣ ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ, «Μικρό σχόλιο στον Ζεϊμπέκικο», στο: Ως στρουθίον μονάζον επί δώματος, εκδ. Καστανιώτη, Αθήνα 1987, 32-33.