ailiadi's blog

Αμαλία Κ. Ηλιάδη, φιλόλογος-ιστορικός(Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ το Α.Π.Θ.)
ailiadi@sch.gr
https://blogs.sch.gr/ailiadi
http://users.sch.gr/ailiadi
http://www.matia.gr (Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη)
Μ. Πιτσάκου 21 42100 Τρίκαλα Θεσσαλίας(Τηλ. 24310 71402)
ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ της Αμαλίας Κ. Ηλιάδη
Γεννήθηκα στα Τρίκαλα Θεσσαλίας το 1967. Σπούδασα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσ/νίκης Ιστορία-Αρχαιολογία με ειδίκευση στην Ιστορία. Πήρα Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Βυζαντινής Ιστορίας απ’ τη Φιλοσοφική Σχολή του ιδίου Πανεπιστημίου και από το 1992 διδάσκω στη Μέση Εκπαίδευση ως Φιλόλογος. Έχω συγγράψει βιβλία ιστορικού, λογοτεχνικού και παιδαγωγικού περιεχομένου. Παράλληλα, ασχολούμαι ερασιτεχνικά με τη ζωγραφική και την ποίηση.

Σχολική βιβλιοθήκη

Σχολική βιβλιοθήκη ονομάζουμε τη βιβλιοθήκη η οποία βρίσκεται και λειτουργεί μέσα σε σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στόχος της σχολικής βιβλιοθήκης είναι η στήριξη του εκπαιδευτικού έργου των δασκάλων – καθηγητών με παροχή ενημέρωσης και εκπαιδευτικού και μορφωτικού υλικού και η παροχή βοήθειας στους μαθητές για τις μελέτες και τις εργασίες τους. Στα κρατικά σχολεία τις βιβλιοθήκες χρηματοδοτεί το κράτος σε συνεργασία ενδεχομένως και με ιδιωτικούς φορείς και στην περίπτωση των ιδιωτικών σχολείων την χρηματοδότηση αναλαμβάνει ο ιδιοκτήτης οργανισμός.
Οι σχολικές βιβλιοθήκες συνήθως περιλαμβάνουν βιβλία, περιοδικά και άλλο οπτικοακουστικό υλικό. Το υλικό αυτό στηρίζει την διδακτέα ύλη, διευρύνει τα ενδιαφέροντα, «προωθεί» τις ανησυχίες, εντείνει το φιλέρευνο πνεύμα των μαθητών και ταυτόχρονα εξυπηρετεί τις ψυχαγωγικές τους ανάγκες όπως βέβαια και του προσωπικού του σχολείου.
Μια «ιδανική» σχολική βιβλιοθήκη θα πρέπει, εκτός από την εξυπηρέτηση των χρηστών της βιβλιοθήκης, να ασχολείται και με την εκπαίδευση των χρηστών για την αποτελεσματικότερη χρήση των μέσων που προσφέρει.
Με την παραδοσιακή έννοια του όρου, βιβλιοθήκη είναι μία συλλογή βιβλίων και περιοδικών. Μπορεί να αναφέρεται στην προσωπική βιβλιοθήκη ενός ατόμου, αλλά συχνότερα είναι μια μεγάλη σε όγκο συλλογή η οποία χρηματοδοτείται και συντηρείται από τις αρχές μιας πόλης ή έναν οργανισμό. Αυτή η συλλογή συχνά χρησιμοποιείται από άτομα που δεν διαθέτουν μεγάλες δικές τους συλλογές.
Παρ’ όλα αυτά, ακολουθώντας το πνεύμα της τεχνολογικής εξέλιξης της εποχής μας, πολλές βιβλιοθήκες σήμερα συλλέγουν μη έντυπο πληροφοριακό υλικό και αποτελούν «καταθετήρια» και σημεία πρόσβασης για χάρτες, δίσκους βινυλίου, βιντεοκασέτες και DVD, παρέχουν πρόσβαση σε CD-ROM, συνδρομές σε βάσεις δεδομένων και το Διαδίκτυο. Έτσι, οι σύγχρονες βιβλιοθήκες μετατρέπονται σε χώρους ελεύθερης πρόσβασης σε πληροφορίες σε πολλές μορφές και από πολλές πηγές.
Πιο πρόσφατα, οι βιβλιοθήκες έχουν επεκτείνει τον ρόλο τους πέρα από τα κτήρια όπου στεγάζονται, παρέχοντας βοήθεια στην αναζήτηση και εύρεση πληροφοριών μέσω διαφόρων ψηφιακών εργαλείων.

Είδη βιβλιοθηκών
Οι βιβλιοθήκες διακρίνονται σε κατηγορίες με διάφορους τρόπους:
• ανάλογα με το είδος αρχής (π.χ. οργανισμός, δήμος, εταιρεία) που το υποστηρίζει και συντηρεί
o σχολικές βιβλιοθήκες
o ιδιωτικές βιβλιοθήκες
o βιβλιοθήκες εταιρειών
o κυβερνητικές βιβλιοθήκες
o ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες
• ανάλογα με το είδος τεκμηρίων ή υλικού που διαθέτουν
o ψηφιακές βιβλιοθήκες
o βιβλιοθήκες φωτογραφιών
o βιβλιοθήκες διαφανειών
• ανάλογα με το θέμα με το οποίο καταπιάνονται
o βιβλιοθήκες αρχιτεκτονικής
o βιβλιοθήκες καλών τεχνών
o νομικές βιβλιοθήκες
o ιατρικές βιβλιοθήκες
o στρατιωτικές βιβλιοθήκες
o θεολογικές βιβλιοθήκες
• ανάλογα με τους χρήστες που εξυπηρετούν
o Ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες — Βρίσκονται σε κολέγια και πανεπιστήμια και εξυπηρετούν κυρίως τους φοιτητές και το ακαδημαϊκό προσωπικό του οργανισμού, καθώς και άλλων ακαδημαϊκών οργανισμών.
o Σχολικές βιβλιοθήκες — Τα περισσότερα δημόσια και ιδιωτικά σχολεία πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έχουν βιβλιοθήκες που απευθύνονται στους μαθητές.
o Δημόσιες βιβλιοθήκες — Παρέχουν υπηρεσίες στο ευρύ κοινό και δανείζουν τουλάχιστον μέρος της συλλογής βιβλίων τους, ώστε οι χρήστες να μπορούν να τα παίρνουν στο σπίτι τους για διάστημα κάποιων ημερών ή εβδομάδων.
o Ειδικές βιβλιοθήκες — Οι υπόλοιπες βιβλιοθήκες εμπίπτουν σε αυτή την κατηγορία. Πολλές ιδιωτικές εταιρείες και δημόσιοι οργανισμοί, συμπεριλαμβανομένων νοσοκομείων και μουσείων, ερευνητικά εργαστήρια, δικηγορικά γραφεία, και πολλές κυβερνητικές υπηρεσίες, έχουν τη δική τους βιβλιοθήκη για τις ανάγκες του προσωπικού που εργοδοτούν. Κάποιες ειδικές βιβλιοθήκες είναι ανοικτές και στο ευρύτερο κοινό.
Επίσης, οι κυβερνήσεις των περισσοτέρων μεγάλων χωρών στηρίζουν τον θεσμό της εθνικής βιβλιοθήκης, όπως π.χ. η Βιβλιοθήκη του Κονγκρέσου στις ΗΠΑ, η Βρετανική Βιβλιοθήκη και η Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας.
Περιγραφή
Οι βιβλιοθήκες έχουν το υλικό τους ταξινομημένο βάσει κάποιου συστήματος ταξινόμησης βιβλιοθήκης, ώστε τα τεμάχια να εντοπίζονται γρήγορα και ο χρήστης να μπορεί εύκολα να ρίχνει μια ματιά σε βιβλία πάνω στο θέμα που τον ενδιαφέρει. Κάποιες βιβλιοθήκες έχουν κλειστά κάποια ή όλα τα βιβλιοστάσιά τους στο κοινό και οι χρήστες ζητούν το υλικό από κάποιον υπάλληλο ο οποίος τους το προσκομίζει.
Οι μεγάλες βιβλιοθήκες συχνά διαχωρίζονται σε διάφορες υπηρεσίες, στις οποίες εργάζονται τόσο επαγγελματίες όσο και μη επαγγελματίες βιβλιοθηκονόμοι.
• ο Δανεισμός διαχειρίζεται λογαριασμούς χρηστών, δανεισμούς, επιστροφές, και επανατοποθέτηση υλικού στα ράφια.
• οι Τεχνικές Υπηρεσίες εργάζονται παρασκηνιακά για την καταλογογράφηση και επεξεργασία νέων υλικών και την απόσυρση υλικού που κρίνεται ως μη χρήσιμο.
• η Εξυπηρέτηση Χρηστών απαντά σε ερωτήσεις των χρηστών, εκπαιδεύει τους χρήστες και αναπτύσσει προγράμματα. Ανάλογα με το είδος και τη χρήση της βιβλιοθήκης, η Εξυπηρέτηση μπορεί να εξειδικεύεται σε συγκεκριμένες ομάδες χρηστών ή είδη υλικού.
• η Ανάπτυξη Συλλογής παραγγέλνει υλικό και τηρεί τον προϋπολογισμό του υλικού.
Χρήση της βιβλιοθήκης
Πολλοί δυνητικοί χρήστες δεν είναι σε θέση να αξιοποιήσουν σε μεγάλο βαθμό τις δυνατότητες που μπορεί να τους προσφέρει μια βιβλιοθήκη. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε μη εξοικείωση με το περιβάλλον βιβλιοθήκης ή τις νέες τεχνολογίες, καθώς και σε μη παραδοχή της άγνοιας η οποία και εμποδίζει την επιμόρφωσή τους. Αυτοί οι λόγοι δημιούργησαν την κίνηση για εκπαίδευση βιβλιοθήκης (library instruction), η οποία τονίζει την ανάγκη για εκπαίδευση των χρηστών βιβλιοθήκης. Η εκπαίδευση βιβλιοθήκης τέθηκε σε εφαρμογή στις ΗΠΑ από τον 18ο αιώνα. Από τους πρωτεργάτες της ήταν ο John Cotton Dana. Η εκπαίδευση βιβλιοθήκης σχετίζεται άμεσα με την πληροφοριακή παιδεία.
Οι βιβλιοθήκες πληροφορούν το κοινό για το τι υλικό διαθέτουν και πώς είναι δυνατή η πρόσβαση σε αυτό. Πριν από την εποχή των ηλεκτρονικών υπολογιστών, αυτό γινόταν με τον καρτοκατάλογο — ένα έπιπλο με πολλά μικρά συρτάρια τα οποία περιείχαν δελτία (κάρτες) που αντιστοιχούσαν σε βιβλία ή άλλο υλικό. Στις μεγάλες βιβλιοθήκες ο καρτοκατάλογος συχνά γέμιζε ένα ολόκληρο δωμάτιο. Η εμφάνιση του Διαδικτύου, όμως, οδήγησε στη χρήση των ηλεκτρονικών καταλόγων (οι οποίοι στην αγγλική αναφέρονται συχνά ως “webcats” ή OPAC, “online public access catalog”), οι οποίοι δίνουν τη δυνατότητα στον χρήστη να διεξάγει αναζήτηση στις συλλογές της βιβλιοθήκης από οποιοδήποτε σημείο με πρόσβαση στο Διαδίκτυο. Αυτός ο τρόπος τήρησης καταλόγου είναι συμβατός με νέα είδη βιβλιοθηκών, όπως είναι οι ψηφιακές βιβλιοθήκες, καθώς και με παραδοσιακές βιβλιοθήκες που έχουν εκσυγχρονιστεί. Η Φινλανδία έχει τον μεγαλύτερο αριθμό, κατά κεφαλή, εγγεγραμμένων χρηστών σε δανειστικές βιβλιοθήκες. Πέραν του μισού πληθυσμού της χώρας οι Φινλανδοί είναι εγγεγραμμένοι χρήστες σε βιβλιοθήκες που δανείζουν.
Υπηρεσίες
Οι βιβλιοθήκες, συναντώντας τις ανάγκες της κοινωνίας και ανταποκρινόμενες στις αυξημένες απαιτήσεις της εποχής μας, παρέχουν μια σειρά από υπηρεσίες, μερικές από τις οποίες είναι προτιμότερο να προσφέρονται μέσα στον ίδιο το χώρο τους, επί τόπου, ωστόσο σε άλλες περιπτώσεις είναι χρήσιμο και θεμιτό να παρέχονται υπηρεσίες και έξω από τα όρια και τους τοίχους των κτηρίων τους.
Κάθε βιβλιοθήκη θα πρέπει να παρέχει εξακτινωμένες υπηρεσίες βασιζόμενες στην κοινότητα που οφείλει να εξυπηρετήσει. Ορισμένες αρχές βέλτιστης πρακτικής υποδεικνύουν ότι κατά το σχεδιασμό των υπηρεσιών πρέπει να τεθούν οι προτεραιότητες και να χαραχτεί η στρατηγική μιας μακρόχρονης πολιτικής που αφορά τις υπηρεσίες της κάθε βιβλιοθήκης. Οι ακόλουθες υπηρεσίες καθώς και άλλες δραστηριότητες αποτελούν τον πυρήνα των λειτουργιών των βιβλιοθηκών.
• Υπηρεσία δανεισμού και διαδανεισμού.
• Υπηρεσία εξυπηρέτησης, πληροφόρησης και κατεύθυνσης χρηστών.
• Υπηρεσία υποστήριξης και διευκόλυνσης της έρευνας και συγκέντρωσης υλικού πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα.
• Υπηρεσία υποστήριξης της ανάγνωσης, της εκπαίδευσης και της προώθησης της ψυχαγωγίας.
• Υπηρεσία προώθησης της αναγνωσιμότητας και της δια βίου εκπαίδευσης.
• Υπηρεσία πρόσβασης σε πολύγλωσσες και πολύμορφες πηγές.
• Υπηρεσία ξενάγησης στο χώρο της βιβλιοθήκης.
• Υπηρεσία διάθεσης του χώρου.
• Υπηρεσία διάθεσης μηχανημάτων εντός της βιβλιοθήκης.
• Υπηρεσία πρόσβασης για άτομα με σωματικές, μαθησιακές δυσκολίες.
• Υπηρεσία εξ αποστάσεως εκπαίδευσης.
• Υπηρεσία χρήσης Διαδικτύου εντός της βιβλιοθήκης.
• Δικτυακή παρουσίαση των βιβλιοθηκών.
• Εκπαίδευση χρηστών στον ψηφιακό αλφαβητισμό, κ.ά.

Αυτή βέβαια δεν είναι μια εξαντλητική λίστα με τις υπηρεσίες που προσφέρουν οι εν λόγω οργανισμοί ούτε παρατίθενται αυτές με σειρά προτεραιότητας. Το εύρος και το βάθος της παροχής των υπηρεσιών εξαρτάται από το μέγεθος των εν λόγω οργανισμών και την κοινότητα που εξυπηρετούν. Για να μπορέσουν οι οργανισμοί αυτοί να προσφέρουν όσο το δυνατόν καλύτερες υπηρεσίες θα πρέπει να λάβουν υπόψη τους: το ωράριο λειτουργίας τους, το σχεδιαζόμενο χώρο τους, τη λειτουργικότητα του χώρου τους, την πρόσβαση, το περιβάλλον τους, την σηματοδότηση τους, τον ηλεκτρονικό και οπτικοακουστικό εξοπλισμό τους, την ασφάλεια τους, το χώρο στάθμευσης, κ.ά.
Διοίκηση βιβλιοθήκης
Βασικά καθήκοντα στη διοίκηση βιβλιοθήκης είναι, μεταξύ άλλων, ο σχεδιασμός των προσκτήσεων (ποιο υλικό πρέπει να αποκτήσει η βιβλιοθήκη, είτε με αγορές είτε με άλλους τρόπους), η ταξινόμηση του υλικού που αποκτάται, η συντήρηση του υλικού (κυρίως για σπάνιο αρχειακό υλικό, όπως χειρόγραφα), η απόσυρση υλικού, ο δανεισμός υλικού στους χρήστες, και η ανάπτυξη και διαχείριση πληροφοριακών συστημάτων της βιβλιοθήκης. Πιο μακροπρόθεσμα θέματα περιλαμβάνουν τον σχεδιασμό και κτίσιμο νέων κτηρίων βιβλιοθήκης ή επεκτάσεων σε υφιστάμενα, καθώς και την ανάπτυξη και υλοποίηση υπηρεσιών εξ αποστάσεως εξυπηρέτησης και υπηρεσιών για διευκόλυνση της ανάγνωσης.

Μερικές γνωστές βιβλιοθήκες
• Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος στην Αθήνα
• Βιβλιοθήκη Βατικανού στο Βατικανό
• Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου στη Ουάσινγκτον
• Βρετανική Βιβλιοθήκη στο Λονδίνο
• Εθνική βιβλιοθήκη της Γαλλίας στο Παρίσι
• Δημόσια Βιβλιοθήκη της Νέας Υόρκης
• Η αρχαία Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας στην Αίγυπτο και η σύγχρονη Αλεξανδρινή Βιβλιοθήκη
• Αμβροσιανή Βιβλιοθήκη στο Μιλάνο
• Bodleian Library στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης
• Cambridge University Library στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ
• Widener Library στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ στη Βοστώνη (η μεγαλύτερη ακαδημαϊκή βιβλιοθήκη στον κόσμο)
• Staatsbibliothek στο Βερολίνο
Για περισσότερες βιβλιοθήκες βλ.
• Κατάλογο βιβλιοθηκών (στα αγγλικά)
• Κατάλογο εθνικών βιβλιοθηκών (στα αγγλικά)
• Κατάλογο πανεπιστημιακών βιβλιοθηκών (στα αγγλικά)
• Βιβλιοθηκονομία και Επιστήμη της Πληροφόρησης
• Βιβλιοθηκονόμος
• Κατάλογος βιβλιοθήκης
• Καταλογογράφηση
• Σύστημα ταξινόμησης βιβλιοθήκης

• Ελληνικές βιβλιοθήκες στο Διαδίκτυο
Βιβλιοθήκες Ελληνικών Πανεπιστημίων
• Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
• Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών
• Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο Αθηνών (κεντρική)
• Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Πάντειο Πανεπιστήμιο Αθηνών
• Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο
• Πανεπιστήμιο Μακεδονίας
• Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης
• Πανεπιστήμιο Πατρών
• Πανεπιστήμιο Πειραιά
• Πανεπιστήμιο Αιγαίου
• Πανεπιστήμιο Ιονίου
• Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο
• Πανεπιστήμιο Κρήτης, Ηράκλειο (ψηφιακή)
• Πανεπιστήμιο Κύπρου
• Πολυτεχνείου Κρήτης
• Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
• Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων
Βιβλιοθήκες Ελληνικών Τεχνολογικών Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Αθήνας
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Δυτικής Μακεδονίας
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Ηπείρου
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Θεσσαλονίκης
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Καλαμάτας
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Κρήτης
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Λάρισας
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Πάτρας
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Πειραιά
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Σερρών
• Βιβλιοθήκη Τ.Ε.Ι. Χαλκίδας
Ελληνικές Δημόσιες και Δημοτικές Βιβλιοθήκες
• Κατάλογοι Δημοσίων και Δημοτικών Βιβλιοθηκών
• Συλλογικός Κατάλογος Δημοσίων Βιβλιοθηκών
• Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Λεβαδείας
• Βιβλιοθήκη του ΕΚΕΦΕ Δημόκριτος
• Ψηφιακή βιβλιοθήκη του ΕΚΤ
• Παιδαγωγικό Ινστιτούτο
• Ανώτατη Σχολή καλών τεχνών
• Ίδρυμα Ευγενίδου
• ΕΛ.ΙΝ.Υ.Α.E. (Ελληνικό Ινστιτούτο Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας)
• Βιβλιοθήκη Χίου, Κοραής
• MAICH Μεσογειακό Αγρονομικό Ινστιτούτο Χανίων
• Μεγάλη Μουσική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, Λίλιαν Βουδούρη
• Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος
• Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Δυτικής Ελλάδας
• Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών “Ο Ευαγγελισμός”, Ιατρική Βιβλιοθήκη

• Evans, E. G., Anthony J. Amodeo, and Thomas L. Carter. 1992. Introduction to library public services. Englewood, Colo: Libraries Unlimited.
• Glashoff, Iliona. 1998. “The division of libraries serving the general public: a survey”. Proceedings of the 64th IFLA General Conference, Amsterdam, 16-21 August 1998. [Online]. Available: http://www.ifla.org/IV/ifla64/101-87e.htm [7 May 2007].
• International Federation of Library Association (IFLA). 2001. The public library services: IFLA/UNESCO guidelines for development. Munchen: Saur.
• International Federation of Library Association (IFLA). 2004. Public libraries section. [Online]. Available: http://www.ifla.org/VII/s8/annual/sp08-2005.html [22 December 2005].
• Montanelli, D. S., and P. F. Strenstrom, eds. 1999. People come first: user-centered academic library service. Chicago: Association of College and Research Libraries.
• PULMAN Network. 2004b. Public library services for children and schools.[Online]. Available: http://www.pulmanweb.org/dgms/section1/ChildrenSchools1.htm [7 ,May 2007].
• PULMAN Network. 2004c. Public library services supporting education in adult life. [Online]. Available: http://www.pulmanweb.org/DGMs/section1/AdultLife.htm [7 May 2007].
• Μονάδα Ολικής Ποιότητας Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών. 2001. Αποτίμηση βιβλιοθηκών και υπηρεσιών πληροφόρησης. Ιωάννινα: ΜΟΠΑΒ.
• Μπώκος, Γ. Δ. 2001. Εισαγωγή στην επιστήμη της πληροφόρησης. Αθήνα: Παπασωτηρίου.
• Φέσσα, Ρ., και Κ. Λίτσα. 1970. Η βιβλιοθήκη, οργάνωση – λειτουργία. Αθήνα: Ίδρυμα Ευγενίδου
• Wikisource, The Free Library
• Libraries : Frequently Asked Questions
• LibWeb – Directory of Library servers via WWW
• Private Libraries in Ancient Rome
• International Federation of Library Associations and Institutions
• A Library Primer, by John Cotton Dana, 1903, setting out the basics of organising and running a library
• “The Infinite Library,” Technology Review article on the Google
• haef.gr
• ifla.org
• unesco.org
• pi-schools.grekt.grhttp://el.wikipedia.org

Επιλεγμένες Διευθύνσεις
IFLA’ s Division of Libraries serving the General Public:
http://www.ifla.org/VII/d3/dlsgp.htm
Public Libraries: http://www.ifla.org/VII/s8/index.htm
Libraries Serving Disadvantaged Persons: http://www.ifla.org/VII/s9/slsdp.htm
Libraries for Children and Young Adults: http://www.ifla.org/VII/s10/scl.htm
School Libraries and Resource Centres: http://www.ifla.org/VII/s11/ssl.htm
Libraries for the Blind: http://www.ifla.org/VII/s31/slb.htm
Library Services to Multicultural Populations: http://www.ifla.org/VII/s32/slsmp.htm
Metropolitan Libraries: http://www.ifla.org/VII/s46/metro.htm
Mobile Libraries: http://www.ifla.org/VII/s38/ml.htm
Στην ιστοσελίδα κάθε τομέα υπάρχουν πληροφορίες για:το σκοπό και το πλαίσιο στο οποίο κινείται κάθε τομέας, το ετήσιο στρατηγικό σχέδιο, τις εκδόσεις, τα σχετικά προγράμματα που υλοποιούνται, τις ετήσιες εκθέσεις απολογισμού, κ.α.
Όλα τα παραπάνω αφορούν δράσεις που σχετίζονται με όλες τις δημόσιες βιβλιοθήκες στον κόσμο και αποτελούν κοινό τόπο για προβληματισμό και νέες δράσεις που αναπτύσσονται και που μπορούν στο μέλλον να αναπτυχθούν. Περιέχονται στοιχεία που περιγράφουν ένα σαφές πλαίσιο για διεθνείς εξελίξεις και προβληματισμό στα σχετικά θέματα, δίνοντας έμπνευση τόσο στο προσωπικό των βιβλιοθηκών όσο και στα αρμόδια κέντρα λήψεως αποφάσεων. Από τα βασικά κείμενα αρχών στους αντίστοιχους τομείς, ξεχωρίζουμε και σας προτείνουμε:
Public Libraries
The public library service: IFLA/UNESCO guidelines for development / [International Federation of Library Associations and Institutions] http://www.ifla.org/VII/s8/proj/publ97.pdf
http://www.ifla.org/VII/s8/news/IFLA-UNESCO-Guidelines-Leaflet.pdf Ενημερωτικό φυλλάδιο για το περιεχόμενο της παραπάνω έκδοσης. Περιέχει οδηγίες παραγγελίας διατίθεται και στην ελληνική γλώσσα.
http://www.ifla.org/VII/s8/news/IFLA-UNESCO-Guidelines-Poster.pdf Αφίσα για την παραπάνω έκδοση
The Role of Libraries in Lifelong Learning: Final report of the IFLA project under the Section for Public Libraries / Edited by Britt Marie Hοggstrοm
http://www.ifla.org/VII/s8/proj/Lifelong-LearningReport.pdf
UNESCO Public Library Manifesto, 1994
http://www.ifla.org/VII/s8/unesco/eng.htm
Libraries for Children and Young Adults
Guidelines for Children’s Library Services
http://www.ifla.org/VII/s10/pubs/ChildrensGuidelines.pdf
Guidelines for Library services for Young Adults
http://www.ifla.org/VII/s10/pubs/guidelines-e.pdf”
School Libraries and Resource Centres
The IFLA/UNESCO School Library Guidelines 2002
http://www.ifla.org/VII/s11/pubs/sguide02.pdf
Library Services to Multicultural Populations
Multicultural Communities Guidelines for Library Services, 2nd edition, revised (1998) http://www.ifla.org/VII/s32/pub/guide-e.htm
ΟΙ ΣΧΟΛΙΚΕΣ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΕΣ
Σύμφωνα με την σύγχρονη διαπολιτισμική προσέγγιση, ο ρόλος της σχολικής βιβλιοθήκης διαφοροποιείται σε σχέση με το παρελθόν, εφόσον οι σημερινές συνθήκες λειτουργίας και ενσωμάτωσης του μορφωτικού αγαθού εκ μέρους της εκπαιδευτικής κοινότητας, καθίστανται περισσότερο πολύπλοκες. Η σχολική βιβλιοθήκη αποτελεί έτσι κεντρικό χώρο της σχολικής ζωής, λειτουργικά ενταγμένου στην καθημερινή μαθησιακή διαδικασία ως Κέντρου Πηγών, Μάθησης και Πληροφόρησης.
Στο πλαίσιο αυτό, η σχολική βιβλιοθήκη είναι σκόπιμο και απαραίτητο:
• να στηρίζει τις ανάγκες πληροφόρησης και μάθησης μαθητών, εκπαιδευτικών και γονέων,
• να υποστηρίζει και να συνδέεται με όλο το αναλυτικό πρόγραμμα,
• να συμβάλλει στους πολιτιστικούς και κοινωνικούς σκοπούς της εκπαίδευσης,
• να παρέχει όχι μόνο βιβλία και γενικά υλικά αλλά και μεθοδολογία εναλλακτικής οργάνωσης της εκπαιδευτικής δραστηριότητας,
• μέσα από τη λειτουργία και τη χρήση της να εισάγει τους χρήστες της σε
δεξιότητες και μεθόδους αναζήτησης πληροφοριών.

Η σχολική βιβλιοθήκη είναι απαραίτητο πλέον να μην περιλαμβάνει μόνο έντυπο υλικό (βιβλία, γραμματικές, λεξικά, χάρτες, πίνακες, εκπαιδευτικά παιχνίδια), αλλά και οπτικοακουστικό υλικό (κασέτες, δίσκοι, βιντεοκασέτες, σλάιτς) και, όπου είναι δυνατόν, μέσα ηλεκτρονικής πληροφόρησης.

Η οργάνωση, η λειτουργία και η συνεχής ενημέρωση της σχολικής βιβλιοθήκης από παντοειδείς φορείς και κατευθύνσεις είναι σκόπιμο να γίνεται και με τη συνδρομή, τις προτάσεις και τη συμμετοχή των μαθητών, ως οργανικού τμήματος της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Περαιτέρω, το υλικό της βιβλιοθήκης μπορεί να αποτελέσει τη βάση για τη διοργάνωση εκδηλώσεων πολιτισμού, γραμμάτων και τέχνης καθώς και ερευνητικών προγραμμάτων ( projects ) από τους ίδιους τους μαθητές, είτε μέσα στο σχολείο, είτε σε συνεργασία με άλλα σχολεία εκτός του χώρου τους.
Ποιας είναι ο ρόλος της σχολικής βιβλιοθήκης στα σημερινά πολυπολιτισμικά σχολεία;
Στα σημερινά πολυπολιτισμικά σχολεία, παράμετροι όπως η ποικίλη προέλευση των μαθητών και των ομιλουμένων γλωσσών στο σχολείο, η διαφοροποιημένη «εκπαιδευτική βιογραφία » των μαθητών, το ενδεχόμενο μετακίνησης τους στην πατρίδα τους ή σε άλλη χώρα, οι επιδράσεις από την παγκοσμιοποίηση στην εκπαίδευση κ.α., θέτουν ειδικότερα αιτήματα όσον αφορά το σκοπό και την οργάνωση της σχολικής βιβλιοθήκης.
Στο πλαίσιο αυτό, η σχολική βιβλιοθήκη είναι σκόπιμο να:
• προωθεί μια ποικιλία από πηγές πληροφόρησης, ώστε να υποστηρίζει τις ανάγκες του διαφοροποιημένου αναλυτικού προγράμματος γι α την από κοινού εκπαίδευση παλιννοστούντων, αλλοδαπών και γηγενών μαθητών,
• οργανώνει όλα τα συναφή υλικά για τη διδασκαλία και τη μάθηση (και τις αντίστοιχες μεθοδολογίες) που αναπτύσσονται μέσα στο σχολείο, συμβάλλοντας στη διάρθρωση τους σε ένα συστηματικό σώμα σύστοιχο
με το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα,
• να βοηθάει στη διασφάλιση ενός σώματος πηγών και υλικών με διαφορετικές μορφές και στις διαφορετικές γλώσσες που ομιλούνται στο σχολείο για χρήση από τους μαθητές ατομικά και σε μικρές ομάδες, δίνοντας την ευκαιρία για επέκταση της χρήσης στο σπίτι και καλύπτοντας όχι μόνο τις ανάγκες που υπαγορεύονται από το αναλυτικό πρόγραμμα, αλλά και τις ευρύτερες ανάγκες και ενδιαφέροντα των μαθητών.

Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει μία σχολική βιβλιοθήκη προσανατολισμένη στη διαπολιτισμικότητα;
Πιο συγκεκριμένα, η σχολική βιβλιοθήκη θα μπορούσε να περιλαμβάνει:

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΜΑΘΗΤΕΣ
• έντυπο και ηλεκτρονικής μορφής υλικό στη γλώσσα των μαθητών και ανάλογο της ηλικίας τους,
• μεθόδους διδακτικής της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας, λεξικά, εγκυκλοπαιδικά και λογοτεχνικά βιβλία,
• διδακτικά εργαλεία για τη διδακτική της μητρικής γλώσσας των μαθητών,
• συλλογές παραδοσιακής και σύγχρονης μουσικής των χωρών προέλευσης των μαθητών,
• πηγές για την πολιτιστική κληρονομιά των μαθητών, πηγές για τις θρησκείες και το τυπικό των εορτών μέσα στο χρόνο,
• εκπαιδευτικά παιχνίδια και πακέτα δραστηριοτήτων που προωθούν τη διαπολιτισμική προσέγγιση στην εκπαίδευση,
• ταινίες και ντοκιμαντέρ σχετικά με τις χώρες προέλευσης των μαθητών, το φαινόμενο της μετανάστευσης, το ρατσισμό και την ξενοφοβία,
• εφημερίδες και περιοδικά τόσο ελληνικά όσο και από τις χώρες προέλευσης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών,
• δυνατότητες πληροφόρησης των μαθητών από πηγές των χωρών προέλευσης τους ή από άλλες χώρες μέσω του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του Internet.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΥΣ
• γραμματικές, λεξικά και εγχειρίδια για τη διδακτική της ελληνικής ως δεύτερης γλώσσας,
• έντυπο και άλλης μορφής υλικό για τους τρόπους και τις στρατηγικές διδασκαλίας στο πολυπολιτισμικό σχολικό περιβάλλον, τις σύγχρονες τάσεις της παιδαγωγικής και της ψυχολογίας,
• μελέτες και έρευνες σχετικά με θέματα διαπολιτισμικής εκπαίδευσης, το ρατσισμό, την ξενοφοβία, τα στερεότυπα, τον εθνικισμό, την παγκοσμιοποίηση,
• πληροφορίες για τα εκπαιδευτικά συστήματα των χωρών προέλευσης των παλιννοστούντων και αλλοδαπών μαθητών, καθώς και την πολιτική κατάσταση, την κοινωνική ζωή κλπ.,
• γνωμοδοτήσεις, κανόνες και ψηφίσματα της Ευρωπαϊκής Κοινότητας και άλλων διεθνών οργανισμών πάνω σε θέματα εκπαίδευσης, δικαίου και όσον αφορά προγράμματα επιμόρφωσης και ανταλλαγών για μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς.

ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΓΟΝΕΙΣ
• ενημερωτικά φυλλάδια (στη μητρική γλώσσα των παλιννοστούντων και αλλοδαπών γονέων, όπου αυτό είναι δυνατόν), όσον αφορά την πολιτική, τους στόχους και τους τρόπους λειτουργίας του σχολείου, καθώς και γενικότερα του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος,
• φυλλάδια, έντυπα και ταινίες για θέματα σχετικά με τη συνολική κοινωνική δομή της χώρας μας, τις τοπικές συνθήκες, τα δικαιώματα και τους όρους παραμονής, τα βασικά προβλήματα που τους απασχολούν και τις αρμόδιες υπηρεσίες όπου μπορούν να απευθυνθούν,
• πληροφορίες πάνω σε επιστημονικά παιδαγωγικά και ψυχολογικά θέματα και ειδικότερα πάνω στους τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να υποστηρίξουν και να ενισχύσουν τη φοίτηση των παιδιών τους στο σχολείο.

• Η ιστορία των Βιβλιοθηκών: μια περιπέτεια στο «ανθρώπινο σύμπαν»