ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΓΑ 1/2

Έγινε επανάληψη της λειτουργίας του σουπίνου:

Το σουπίνο είναι ρηματικό ουσιαστικό αρσενικού γένους, δ΄κλίσης.
Έχει δυο πτώσεις: αιτιατική σε -um και αφαιρετική σε -u.
Σουπίνο έχουν τα ενεργητικά, τα αποθετικά και τα ημιαποθετικά ρήματα.
Τα σουπίνα των 4 συζυγιών:

amatum/amatu

deletum/deletu

lectum/lectu

auditum/auditu

Η χρήση των πτώσεων του σουπίνου

1. Ο τύπος σε -um (αιτιατική) δηλώνει τον σκοπό και τίθεται κυρίως με ρήματα που φανερώνουν κίνηση ή γενικότερα σκόπιμη ενέργεια (eo, venio, mitto).
[ισοδυναμεί με το απόλυτο απαρέμφατο του σκοπού της αρχαίας ελληνικής]

π.χ. Milites venerunt pugnatum = οι στρατιώτες ήλθαν για να πολεμήσουν.

Σημείωση 1. Εφόσον το σουπίνο ανήκει σε μεταβατικό ρήμα, μπορεί να έχει και αντικείμενο.
Σημείωση 2. Ο τύπος του σουπίνου σε -um μαζί με το -iri σχηματίζουν το απαρέμφατο παθητικού μέλλοντα του ρήματος (amatum iri, deletum iri, lectum iri, auditum iri).

Σημείωση 3. Ο σκοπός μπορεί να δηλωθεί και με άλλους τρόπους,όπως:ad+αιτιατική γερουνδίου,causa/gratia+γενική γερουνδίου κλπ.

2. Ο τύπος σε -u (αφαιρετική) δηλώνει την αναφορά. Τον συναντάμε με επίθετα όπως facilis (εύκολος), iucundus (ευχάριστος), incredibilis (απίστευτος), mirabilis (θαυμαστός), utilis (χρήσιμος).
[ισοδυναμεί με το απόλυτο απαρέμφατο της αναφοράς της αρχαίας ελληνικής]
Τα σουπίνα σε -u είναι συνήθως στερεότυπα: dictu, factu, auditu, visu.

π.χ. incredibile auditu

Στη συνέχεια λύσαμε την άσκηση III,σελ.89: intellectu/iudicatu/cognitu. ΠΡΟΣΟΧΗ: Σύμφωνα με το σχολικό βιβλίο (σελ.79) και το βιβλίο του καθηγητή η εμπρόθετη αιτιατική του γερουνδίου δηλώνει εκτός από σκοπό και αναφορά. Γι’αυτό στην άσκηση αυτή το γερούνδιο αντικαθίσταται από σουπίνο της αναφοράς.

Στη συνέχεια μπήκαμε στο κείμενο 35 ως το funeratus est.

Τα ουσιαστικά Plato και Zeno είναι ελληνόκλιτα και κλίνονται ως εξής:

Ον.

Plato / Platon

Zeno / Zenon

Γεν.

Platonis

Zenonis

Δοτ.

Platoni

Zenoni

Αιτ.

Platonem / Platona

Zenonem / Zenona

Κλητ.

Plato / Platon

Zeno / Zenon

Αφαιρ.

Platone

Zenone

  1. To plebs είναι ετερόκλιτο, εφόσον κλίνεται κατά τη γ΄ κλίση: plebs, plebis, αλλά και κατά την ε΄ κλίση: plebes, plebei και δεν σχηματίζει πληθυντικό.

    2.Η ουσιαστική αόριστη αντωνυμία nemo σχηματίζει μόνο δοτική = nemini και αιτιατική = neminem. Οι υπόλοιπες πτώσεις, δηλαδή η γενική και αφαιρετική ενικού και ολόκληρος ο πληθυντικός αναπληρώνονται από τη nullus, nulla, nullum. Το θηλυκό γένος της αντωνυμίας (nemo) χρησιμοποιείται σπάνια. Βλ. και σχολική γραμματική §62.11.

    3.unum: αιτιατική ενικού αρσενικού γένους του απόλυτου αριθμητικού επιθέτου unus, una, unum = ένας, μία, ένα.

    4.tres: αιτιατική πληθυντικού αρσενικού γένους του απόλυτου αριθμητικού επιθέτου tres, tres, tria = τρεις, τρεις, τρία.

    5.nullum: αιτιατική ενικού αρσενικού γένους του αντωνυμικού επιθέτου nullus, nulla, nullum = κανένας, καμία, κανένα.ή Κατά τη σχολική γραμματική επιθετική αόριστη αντωνυμία (§62).

    6.patres: αιτιατιατική πληθυντικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, αρσενικού γένους pater, patris = πατέρας (Το ουσιαστικό είναι ετερόσημο: στον πληθυντικό patres -um = πατρίκιοι. Η γενική πληθυντικού είναι patrum).

    7.infeliciter: τροπικό επίρρημα = στη δυστυχία.Τα επιρρήματα που παράγονται από τριτόκλιτα επίθετα παίρνουν κατάληξη iter στο θετικό βαθμό.π.χ. infelixinfelic-is,άρα infelic-iter.

    8.sequester: ονομαστική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, αρσενικού γένους sequester -stris = μεσολαβητής. Πρόκειται για ουσιαστικό που προέρχεται από το επίθετο της γ΄ κλίσης sequester, sequestris, sequestre (ουσιαστικοποιημένο επίθετο). Γενική πληθυντικού: sequestrium.

    aere: αφαιρετική ενικού του ουσιαστικού της γ΄ κλίσης, ουδετέρου γένους aes, aeris = χαλκός, μπρούντζος, χρήματα. (Το ουσιαστικό, αν και δηλώνει ύλη, σχηματίζει πληθυντικό αριθμό, όπου σημαίνει: χάλκινα αντικείμενα).

    ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΑ:

    (homines): εννοούμενο υποκείμενο του ρήματος tradunt.
    fuisse, (fuisse), (fuisse): αντικείμενα του ρήματος tradunt και ειδικά απαρέμφατα.
    Unum: ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στη λέξη servum και όχι κατηγορηματικός αφού δεν ταυτίζεται με το solus k totus.
    Homero: δοτική προσωπική κτητική που εξαρτάται από το fuisse.
    tres: υποκείμενο στο (fuisse) και ετεροπροσωπία. Μπορεί ως υποκείμενο του (fuisse) να εννοηθεί η λέξη servos και τότε το tres είναι ομοιόπτωτος, επιθετικός προσδιορισμός στο servos.
    Platōni/    Zenoni: δοτική προσωπική κτητική που εξαρτάται από το (fuisse).
    ΠΡΟΣΟΧΗ:       1.Nemo vero eos miseretur: κύρια πρόταση επιθυμίας που εκφέρεται με υποτακτική (αποτρεπτική).

  2. quod infeliciter vixerint: δευτερεύουσα επιρρηματική αιτιολογική πρόταση, εκφέρεται με υποτακτική, επειδή δηλώνει υποκειμενική αιτιολογία, γι’αυτό μεταφράζεται επειδή τάχα.

AΣΚΗΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ:

Να κλιθούν τα ουσιαστικά plebem,sequester,aere και patres.