3/10/2023

Λατινικά 3/10

Εξάσκηση γ’,δ’,ε’ κλίσης: κλίση των:vultus, dies,corpus,familiaris k timor.

Κείμενο 18 (φτάσαμε ως τη μέση του κειμένου)

ΚΛΙΣΗ ΤΟΥ ΑΝΩΜΑΛΟΥ bos:

bos/bovis/bovi/bovem/bos/bove

boves/bo(v)um/bobus -bubus/boves/boves/bobus-bubus

ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ: Tiberis /turris: αιτιατ.ενικού σε -im και αφαιρετική σε -i.

Σύνταξη των compleo,adficio,confido k fretus,dignus με αφαιρετική οργανική του μέσου.

Ταυτοπροσωπία – ετεροπροσωπία του ειδικού απαρεμφάτου:

Λατινισμός και άρση του λατινισμού της ταυτοπροσωπίας (δόθηκε σχετική φωτοτυπία):

ΤΟ ΑΠΑΡΕΜΦΑΤΟ –ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ/ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ :

1. Με τα ρήματα iubeo, veto (απαγορεύω), prohibeo (εμποδίζω), sino (επιτρέπω), patior (ανέχομαι), cogo (εξαναγκάζω) είναι δυνατές δύο συντάξεις: (α)με ενεργητικό απαρέμφατο (οπότε δηλώνεται και το υποκείμενο του σε αιτιατική) (β) με παθητικό απαρέμφατο, όταν δε θέλουμε να δηλώσουμε το υποκείμενο· η χρήση αυτή συνηθίζεται σε στρατιωτικές διαταγές, απαγορεύσεις κτλ. (που ξέρουμε ότι απευθύνονται στους στρατιώτες). Η πρόταση π.χ. «διατάζει (απαγορεύει κτλ.) τους στρατιώτες να μεταφέρουν σιτάρι (στο στρατόπεδο)» (μάθ. VII) μπορεί να αποδοθεί με δύο τρόπους:

Caesar milites frumentum
Caesar frumentum

importāre iubet (prohibet)
importāri iubet (prohibet)

2. To απαρέμφατο, ως ρηματικό ουσιαστικό, είναι ένας πολύ εύχρηστος ρηματικός τύπος. Ως αντικείμενο διακρίνεται σε ειδικό απαρέμφατο (εξαρτάται από ρήματα λεκτικά, δοξαστικά και ρήματα που δηλώνουν ψυχικό πάθος) και τελικό απαρέμφατο (εξαρτάται από ρήματα εφετικά, δυνητικά και ρήματα που δηλώνουν έναρξη και λήξη, αμέλεια, μάθηση, λήθη, συνήθεια κτλ.).

Η έ λ λ ε ι ψ η της ειδικής πρότασης και η πολύ περιορισμένη χρήση της κατηγορηματικής μετοχής στα λατινικά, έχουν ως αποτέλεσμα να συντάσσονται με ειδικό ή τελικό απαρέμφατο ρήματα που στα ελληνικά συντάσσονται με ειδική πρόταση ή κατηγορηματική μετοχή. Το τ ε λ ι κ ό απαρέμφατο βρίσκεται πάντα σε χρόνο ε ν ε σ τ ώ τ α (στα ελληνικά βρίσκεται και σε αόριστο ή παρακείμενο) και μεταφράζεται με το να + υποτ. του ενεστώτα ή του αορίστου. Ειδικό μπορεί να είναι το απαρέμφατο κάθε χρόνου.

3.ΤΑΥΤΟΠΡΟΣΩΠΙΑ-ΕΤΕΡΟΠΡΟΣΩΠΙΑ: Το υποκείμενο του τελικού απαρεμφάτου και του ειδικού  βρίσκεται σε αιτιατική σε περίπτωση ετεροπροσωπίας· σε περίπτωση ταυτοπροσωπίας κανονικά ε ν ν ο ε ί τ α ι στην ονομαστική (όπως δηλ. το υποκ. του ρήματος).

ΑΛΛΑ:Το υποκείμενο του ειδικού απαρεμφάτου σε περίπτωση ταυτοπροσωπίας δεν παραλείπεται αλλά τίθεται σε πτώση αιτιατική με τη μορφή της αντωνυμίας se.Το φαινόμενο ονομάζεται λατινισμός της ταυτοπροσωπίας του ειδικού απαρεμφάτου και συμβαίνει όταν αυτό εξαρτάται από ρήμα ενεργητικής φωνής ή αποθετικό (παράλληλα έχουμε και άμεση αυτοπάθεια, π.χ.

puto (νομίζω) te errāre νομίζω ότι κάνεις λάθος  ετεροπροσωπία
puto me errāre νομίζω ότι κάνω λάθος λατινισμός ταυτοπροσωπίας

4. Με τους παθητικούς τύπους των λεκτικών και δοξαστικών ρημάτων το υποκείμενο του ρήματος και του ειδικού απαρεμφάτου είναι το ίδιο (ταυτοπροσωπία) και βρίσκεται σε πτώση ονομαστική. Προσοχή όμως: στην περίπτωση αυτή το ρήμα είναι προσωπικό, παθητικό, λεκτικό ή δοξαστικό (όχι απρόσωπο) και πρέπει να συμφωνεί με το υποκείμενο στον αριθμό και στο πρόσωπο. Π.χ. Hercules boves in eum locum adduxisse dicitur (fertur, nuntiātur, existimātur) λέγεται (αναγγέλλεται, πιστεύεται) ότι ο Ηρακλής οδήγησε τα βόδια σε αυτό τον τόπο,όπου το Hercules είναι υποκείμενο και στο ρήμα και στο απαρέμφατο.ΜΑΘΗΜΑ 18

Hostes advenisse dicuntur (nuntiantur, existimantur) = Λέγεται (αναγγέλλεται, πιστεύεται) ότι οι εχθροί έφτασαν.

Άσκηση τροπής της πρότασης σε απαρεμφατική, παραδείγματα:Romulus urbem Romam condidit:να τραπεί η πρόταση σε απαρεμφατική με εξάρτηση το προσωπικό dicitur

ΑΠΑΝΤΗΣΗ:Romulus dicitur urbem Romam condidisse

Εργασία για το σπίτι: άσκηση 1 ,σελ.136 από το α’ τεύχος των κειμένων.