Α. Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων

Η ΕΠΟΧΗ της ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΚΜΗΣ : Από τον τερματισμό της εικονομαχίας ως το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών (843-1054)

1.Η ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ :  ΠΡΟΟΙΜΙΟ ΤΗΣ ΑΚΜΗΣ ΤΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ

 Α. Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων

  • Στη Ρωσία : μετά από μια επίθεση των Ρώσων στην Κωνσταντινούπολη οργανώνεται ιεραποστολή στη χώρα – πρώτα σπέρματα χριστιανισμού
  • Στη Μοραβία ( περιλάμβανε περιοχές της σημερινής Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης ). Μετά από πρόσκληση του ηγεμόνα της χώρας οι αδελφοί Κύριλλος και Μεθόδιος αναλαμβάνουν τον εκχριστιανισμό της χώρας. Ο Κύριλλος επινοεί το γλαγολιτικό  αλφάβητο που στηρίζεται στο ελληνικό και μεταφράζει την Αγία γραφή στα Σλαβονικά. Οι διάδοχοι των δύο ιεραποστόλων εκδιώκονται από τη χώρα και τελικά η Εκκλησία της χώρας περνά στον έλεγχο της Ρώμης – ο βυζαντινός πολιτισμός όμως έχει προλάβει να  ριζώσει βαθιά.
  • Στη Βουλγαρία : αρχικά οι Βούλγαροι ζητούν ιεραποστολή από τη Ρώμη, αλλά οι βυζαντινοί κινούμενοι αστραπιαία αποκλείουν τα σύνορα της Βουλγαρίας – ο Βούλγαρος ηγεμόνας υποχωρεί και μάλιστα βαπτίζεται χριστιανός.

Η ιεραποστολική δράση αυτής της περιόδου χαρακτηρίζεται από τον έντονο ανταγωνισμό μεταξύ Ανατολικής και Δυτικής Εκκλησίας με σκοπό  την επιρροή τους πάνω σε άλλες χώρες

 

 Β. Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο Εκκλησιών – Το Πρώτο Σχίσμα

  • Μετά το βάπτισμα του Βούλγαρου ηγεμόνα ο Πατριάρχης Φώτιος οργανώνει την Εκκλησία της Βουλγαρίας
  • Αντίδραση από τους Βούλγαρους ευγενείς-συντρίβεται από τον ηγεμόνα της χώρας Βόρη – η ανάθεση όμως του επισκοπικού θρόνου της Βουλγαρίας σε Έλληνα απογοητεύει το Βόρη – αποτυχημένη προσπάθεια για δημιουργία αυτόνομης βουλγαρικής εκκλησίας με τη βοήθεια του Πάπα– στροφή προς τη Δύση
  • Με αφορμή το βουλγαρικό ζήτημα ο Πατριάρχης κατηγορεί τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία κυρίως για το δόγμα ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Υιό ( filioque).

Σύνοδος του 867 απορρίπτει το δόγμα ( ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Υιό ) και ο Πάπας αναθεματίζεται – Α’ Σχίσμα

  • Η Βουλγαρική Εκκλησία εντάσσεται τελικά στη δικαιοδοσία του Πατριαρχείου

 

  Όροι:

Γλαγολιτικό αλφάβητο: Ονομάστηκε το αλφαβητικό σύστημα στο οποίο γράφτηκαν τα αρχαιότερα έργα της σλαβικής γραμματείας (9ος αιώνας) και το οποίο στηρίχθηκε στην ελληνική γραφή. Το γλαγολιτικό ονομάστηκε πιθανότατα έτσι από το τέταρτο γράμμα του (Γ) που έχει την ονομασία γλαγόλ.

Βογιάροι: Τα μέλη της παλαιάς βουλγαρικής και ρωσικής αριστοκρατίας, που συγκροτούσαν αρχικά τη συνοδεία των ηγεμόνων.

ΤΡΑΠΕΖΑ ΘΕΜΑΤΩΝ

Ο εκχριστιανισμός των Σλάβων

2.α. Να αναφέρετε τον τρόπο εκχριστιανισμού των Μοραβών από το Βυζάντιο.

2.α. Να αναφερθείτε στο ιεραποστολικό έργο των αδερφών Κυρίλλου και Μεθοδίου για τον εκχριστιανισμό των Σλάβων.

2.α. Με ποιες ενέργειες  ο Κωνσταντίνος και ο  Μεθόδιος συνέβαλαν  στον εκχριστιανισμό των Σλάβων;

2.α. Μέσα σε ποιες συνθήκες πραγματοποιήθηκε η αποστολή ιεραποστόλων από το Βυζάντιο στη Μοραβία και ποια ήταν τα αποτελέσματά της;

2.α. Πώς πραγματοποιήθηκε ο εκχριστιανισμός των Βουλγάρων από το Βυζάντιο;

2.α. Ποιες  πρωτοβουλίες ανέλαβε το Βυζάντιο στο ζήτημα του εκχριστιανισμού των Βουλγάρων και ποια ήταν τα αποτελέσματά τους;

 

Ο ανταγωνισμός μεταξύ των δύο Εκκλησιών και το Πρώτο Σχίσμα

2.α. Να εξηγήσετε ποιοι ήταν οι λόγοι που οδήγησαν στο Πρώτο Σχίσμα.

Σ ή Λ ;

  1. Οι Βυζαντινοί δεν επεδίωξαν τον εκχριστιανισμό του σλαβικού κόσμου.
  2. Ο Μεθόδιος επινόησε το λεγόμενο γλαγολιτικό αλφάβητο.
  3. Ο Βόρης, ηγεμόνας των Βουλγάρων, συνεργάστηκε με τον πατριάρχη Φώτιο κατά της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας.
  4. Η αποστολή βυζαντινών ιεραποστόλων στη Μοραβία το 863 έγινε ύστερα από πρόσκληση του ηγεμόνα της χώρας Βόρη.
  5. ΤO βυζαντινός πολιτισμός ρίζωσε βαθιά στη Μοραβία από τον 9ο αιώνα.
  6. Κατά τον 9ο αιώνα οι Βυζαντινοί επιδίωξαν τον εκχριστιανισμό των Σλάβων.
  7. Το filioque τελικά απορρίφθηκε από τη Σύνοδο του 876.
  8. Το δόγμα ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Υιό (filioque ) τελικά απορρίφθηκε από τη Σύνοδο του 867.
  9. Το δόγμα ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από τον Υιό (filioque) ήταν το βασικότερο αίτιο για το Πρώτο Σχίσμα το 867 ανάμεσα στην Ορθόδοξη και τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.
  10. Το δόγμα ότι το Άγιο Πνεύμα εκπορεύεται και από την Υιό υπήρξε αιτία του Πρώτου Σχίσματος των εκκλησιών.
  11. Το πρώτο Σχίσμα των δύο εκκλησιών συνέβη τον 9ο αι. μ.Χ.
  12. Με την απόφαση της συνόδου της Κωνσταντινούπολης το 870, η Βουλγαρία θα υπαγόταν στη δικαιοδοσία του Πάπα της Ρώμης.

Παρουσίαση του μαθήματος:

https://blogs.sch.gr/agofilippo/files/2023/11/Εκχριστιανισμός-σλαβων.pptx