ΟΜΑΔΙΚΕΣ ΕΡΓΑΣΙΕΣ- ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ

Προσωκρατικοί φιλόσοφοι

Α. ΚΕΙΜΕΝΑ

  1. ποια είναι η αρχή και η οργάνωση του κόσμου κατά τον Ηράκλειτο

Η γενεσιουργός αιτία των πάντων είναι η φωτιά. Τα πάντα προέρχονται από τη φωτιά και στη φωτιά τα πάντα αλλάζουν. Τον κόσμο ούτε ο θεός τον έκανε ούτε ο άνθρωπος τον έκανε, αλλά πάντα είναι και θα είναι πυρ αέιζωο. Τα πάντα διαρκώς μεταβάλλονται από τη φωτιά και η φωτιά  αλλά ζει τα πάντα.

Επίσης, τίθεται το ερώτημα: η δομή του κόσμου είναι σταθερή ή υπόκειται σε διαρκή μεταβολή; Ε, λοιπόν , δεν μπορείς να βουτήξεις στο ίδιο ποτάμι δυο φορές, μια φθαρτή ουσία δεν βρίσκεται ποτέ για δεύτερη φορά στην ίδια κατάσταση.

Άρα το γίγνεσθαι πραγματοποιείται μέσω μιας διαρκούς μετάβασης από το ένα αντίθετο στο άλλο. με άλλα λόγια ο πόλεμος είναι ο πατέρας των πάντων, όλους τους θεούς και όλους τους ανθρώπους ανέδειξε . και καθώς τα πάντα ρει, τα πάντα μεταμορφώνονται και αλλάζουν, όλη η φύση συνεχώς αλλάζει, όλοι οι άνθρωποι και όλοι οι θεοί.

 

  1. Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΘΕΩΡΙΑΣ ΤΟΥ ΠΑΡΜΕΝΙΔΗ

Η σημασία του Παρμενίδη έγκειται στο ότι ξεκίνησε για τους Έλληνες πρώτος να περπατά το μονοπάτι της αφηρημένης σκέψης, έβαλε τον νου να λειτουργήσει άσχετα προς τα εξωτερικά γεγονότα και εκθείασε τα επιτεύγματα του νου σε βάρος των δεδομένων των αισθήσεων. Στο σημείο αυτό οι Έλληνες αναδείχτηκαν μαθητές του με μεγάλο ταλέντο στην αφηρημένη σκέψη και την περιφρόνηση του κόσμου των εξωτερικών δεδομένων και των αισθήσεων. Κατηύθυνε την Ευρωπαϊκή επιστήμη για 1000 χρόνια.

Β. ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Προσπαθήστε να παρουσιάσετε τις θεωρείς των δύο φιλοσόφων, τη σχέση που έχουν μεταξύ τους.

Στη συνέχεια γράψτε μια σύντομη μελέτη για τον νέο τρόπο σκέψης που φέρνουν στον πνευματικό κόσμο οι δύο αυτοί προσωκρατικοί.

 

 

Τι είναι η φιλοσοφία

Α. ΚΕΜΕΝΑ

  1. Η φιλοσοφία ξεκινάει όταν η σκέψη γίνεται λογική. Προσπαθεί δηλαδή να ακολουθήσει λογικές διεργασίες και να βρει αποδείξεις για να ερμηνεύσει την εξωτερική πραγματικότητα. Οι πρώτοι φιλόσοφοι, παρατηρητές της φύσης, ευφυείς γεωμέτρες και αστρονόμοι, διαφορετικοί από την πλατιά μάζα των συμπολιτών τους έθεσαν ερωτήματα, προβλήματα και στη συνέχεια τα απάντησαν. Έβαλαν δηλαδή τα θεμέλια της επιστημονικής μεθόδου που ως σήμερα χρησιμοποιείται.

 

  1. οι βασικές αρχές της φιλοσοφίας

«το νερό είναι η α αρχή των όντων». Η πρόταση αυτή, όσο παράξενη κι αν μας φαίνεται, εκφράζει, όπως εξήγησε ο Νίτσε, 3 βασικές σκέψεις της φιλοσοφίας. Περιέχει πρώτα πρώτα το ερώτημα για την υλική αιτία όλων των πραγμάτων. Δεύτερον, την απαίτηση , πως στο ερώτημα αυτό πρέπει να δοθεί ορθολογική απάντηση, χωρίς παραπομπή σε κάποιο μύθο ή θεοκρατικές αντιλήψεις. Τρίτο, αναδεικνύει την παραδοχή, πως σε τελευταία ανάλυση έπρεπε να είναι δυνατόν να καταλάβουμε τον κόσμο ξεκινώντας από μια ενιαία θεμελιακή αρχή.

 

Β. ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Εξηγήστε ποια είναι η προσφορά της φιλοσοφίας

 

 

 

 

 

ΣΩΚΡΑΤΗΣ

Α. ΚΕΙΜΕΝΑ

  1. Ο Σωκράτης παρουσιαζόταν σαν κάποιος που επιθυμεί ο ίδιος να μάθει. Με κατάλληλες ερωτήσεις αποσπούσε τη γνώμη του συνομιλητή του , ξεσκέπαζε με ανελέητη συνέπεια τα αδύνατα σημεία της και τελικά έκανε τον Αθηναίο συνομιλητή του που ς τότε ήταν περήφανος για τις γνώσεις του , να νιώσει ότι η επίγνωση της άγνοιας ήταν η αρχή κάθε γνώσης. αν κάποιος από αυτούς άντεχε και δεν έφευγε θυμωμένος άρχιζε ο Σωκράτης να στοχάζεται μαζί του για τον καθορισμό των εννοιών. Τι είναι δίκαιο, τι είναι καλό, τι είναι όμορφο κτλ. Διεύθυνε ο ίδιος τη συζήτηση και οδηγούσε τον συνομιλητή του βήμα προς βήμα σε μια πιο καθαρή , λιγότερο αντιφατική ανάπτυξη των σκέψεών του και τον έκανε ικανό να εκφράσει σωστά εκείνο που βρισκόταν ήδη μέσα του σε κρυμμένη κατάσταση.

 

  1. ‘Ένα παράδειγμα συνομιλίας του Σωκράτη με έναν Αθηναίο

 

Σ. Πιστεύεις ότι οι θεοί γνωρίζουν τα πάντα;

Α. Ναι, επειδή είναι θεοί

Σ.διαφωνούν οι θεοί μεταξύ τους;

Α. φυσικά, διαφψνιύν διαρκώς

Σ. άρα οι θεοί διαφωνούν σχετικά με το τι είναι καλό και τι κακό

Α. υποθέτω πως ναι.

Σ΄. ε, μήπως επομένως μερικές φορές οι θεοί κάνουν λάθη;

Α. Υποθέτω πως ναι

Σ. άρα οι θεοί δεν γνωρίζουν τα πάντα.

 

  1. η ιδιοτυπία της φιλοσοφίας του Σωκράτη

Ο Σωκράτης είναι ένας ολοσδιόλου πρωτότυπος δάσκαλος. Δεν έχει καταρτισμένη διδαχή, όπως οι άλλοι. Δεν διδάσκει τίποτα άλλο παρά το πώς να μαθαίνει κανείς από τον ίδιο τον εαυτό του. ανοίγει και θεμελιώνει τον δρόμο της ψυχής, γιατί εκεί μέσα θα βρει κανείς ό,τι ζητάει. Με τον Σωκράτη το πνεύμα στρέφεται προς τα μέσα κι όχι προς τα έξω.

 

Β. ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΚΕΙΜΕΝΩΝ

Ποιες ήταν οι μέθοδοι που χρησιμοποιούσε ο Σωκράτης για να διδάξει τους μαθητές του; τους έδινε έτοιμες γνώσεις; Ποια είναι η αξία αυτού του είδους Σωκρατικής διδασκαλίας;

 

 

Τι κάνει έναν φιλόσοφο να ξεχωρίζει από έναν κοινό άνθρωπο; Ποιες είναι οι ιδιότητες ενός φιλοσόφου;

 

Λ. Βιτγκενστάιν, Αφορισμοί και εξομολογήσεις:

οι φιλόσοφοι θέτουν κι αυτοί ερωτήματα, όχι για να δώσουν ή να πάρουν πληροφορίες, όπως μπορεί να συμβαίνει με τα κοινά ερωτήματα που μπορεί να διατυπώνει ένας ενήλικος, αλλά για να σκεφτούν το «γιατί» και το «τι». Το σκέφτονται όμως; Προ-καλούν τη σκέψη να σκεφτεί τον εαυτό της, δηλαδή να σκεφτεί φιλοσοφικά. Το φιλοσοφικώς σκέπτεσθαι δεν έχει αρχή και τέλος παρά έρχεται να μας υπενθυμίσει πως δυσκολευόμαστε να σκεφτούμε, όταν βρισκόμαστε σε αμηχανία ή μπροστά σε ένα πρόβλημα. Τι σημαίνει αυτό; Ότι μας παροτρύνει να τα παρατήσουμε; Όχι. Απλώς να ξανασκεφτούμε αυτό που έχουμε σκεφτεί. Να σκεφτόμαστε δηλαδή πώς να σκεφτόμαστε.

 

  • Αριστοτέλης, Μετά τα Φυσικά, Α 2, 982b121:

O θαυμασμός και η απορία παρώθησαν τους ανθρώπους να φιλοσοφήσουν. Τα φαινόμενα, τα οποία ανάγκαζαν ή αναγκάζουν τον άνθρωπο να τα θαυμάζει, είναι συνήθως αυτά που δεν κατανοούνται με την πρώτη ματιά ή λογίζονται παράδοξα. Τέτοια παράδοξα φαινόμενα ποικίλουν ανάλογα με την περίπτωση. Υπάρχουν αυτά που εμφανίζονται μπροστά του, δηλαδή τα μικρά, άμεσα και προφανή, αλλά και τα φυσικά φαινόμενα και όλα εκείνα τα μεγάλα, για τα οποία ο άνθρωπος προοδευτικά απορεί και σχηματίζει την ιδέα ότι έχει άγνοια γι’ αυτά. Πώς ξεφεύγει κανείς από την άγνοια; Με το να φιλοσοφεί. Προσπαθεί να παρατηρήσει, να ερμηνεύσει, να εξηγήσει, να κατανοήσει τα φαινόμενα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να οργανώσει τη σκέψη και να μάθει να καλλιεργεί την ικανότητα για θεωρητικές συλλήψεις. Τέτοιες θεωρητικές συλλήψεις εντάσσονται στη λογική αναζήτηση της αλήθειας. Προκειμένου να αναπτύξουν αυτή τη λογική διαδικασία αναζήτησης της αλήθειας, οι φιλόσοφοι δεν διστάζουν να θέτουν υπό αμφισβήτηση τις προσωπικές τους πεποιθήσεις και να έρχονται σε αμηχανία. Αμηχανία στη φιλοσοφία είναι εκείνη η κατάσταση που μας δημιουργεί προβληματισμό και μας κάνει να προχωρούμε μπροστά.

 

 

Μελετήστε το βιβλίο σας, σελ. 7-10

 

Επιλέξτε ενδιαφέροντα για εσάς στοιχεία και θέστε πρώτα πρώτα ερωτήματα.

Στη συνέχεια δώστε μας πιθανές απαντήσεις που βρίσκετε στο βιβλίο ή μετά από μεταξύ σας συζήτηση