Ο Φοίνικας είναι ένα μεγάλο κόκκινο μαγικό πουλί σε μέγεθος κύκνου με κόκκινο και χρυσό φτέρωμα, μαζί με χρυσό ράμφος και νύχια, μαύρα μάτια και ουρά μακριά σαν του παγωνιού. Τα κατακόκκινα φτερά του λάμπουν αχνά στο σκοτάδι, ενώ τα χρυσά φτερά της ουράς καίνε. Ο Φοίνικας είναι επίσης ένα από τα πιο ανεξάρτητα και αποστασιοποιημένα πλάσματα στον κόσμο.
Τα συγκεκριμένα μαγικά πλάσματα φωλιάζουν συνήθως σε βουνοκορφές και είναι φυτοφάγα ζώα. Καθώς οι Φοίνικες πλησιάζουν την Ημέρα τους, μοιάζουν με μισομαδημένη γαλοπούλα. Τα μάτια τους γίνονται θαμπά και τα φτερά τους αρχίζουν να πέφτουν. Στη συνέχεια, το πουλί ξαφνικά τυλίγεται στις φλόγες, για να αναστηθεί από τις στάχτες λίγο αργότερα. Σε μερικές ημέρες, μεγαλώνουν ξανά στο κανονικό τους μέγεθος. Χάρη σε αυτή την ικανότητα, οι φοίνικες ζουν για πάρα πολλά χρόνια, ίσως και για πάντα.
Φυσικά οι φοίνικες είναι και ιδιαίτερα χαρισματικά πλάσματα αφού διαθέτουν πολλές ικανότητες. Η πιο εκπληκτική από τις ικανότητες του Φοίνικα είναι η ικανότητά του να αναγεννάται. Περιοδικά φλέγεται όταν το σώμα του γερνάει και αναδύεται από τις στάχτες ως νεογέννητο νεοσσό. Αυτό το γεγονός ονομάζεται Burning Day και δίνει σε αυτά τα πουλιά μια μεγάλη διάρκεια ζωής καθώς και την ικανότητα να πάρουν όλη τη δύναμη μιας Φονικής Κατάρας και να ξαναγεννηθούν. Μια ακόμη πολύ εντυπωσιακή ικανότητα του είναι το ότι έχει ανοσία στο βλέμμα ενός βασιλικού, ο οποίος κανονικά σκοτώνει οποιονδήποτε είχε άμεση επαφή με τα μάτια ή πετρώνει οποιονδήποτε μέσω έμμεσης οπτικής επαφής, όπως μέσω καθρέφτη ή νερού. Επιπλέον τα δάκρυα του έχουν θεραπευτικές ιδιότητες ενώ το τραγούδι το θάρρος αυτών που το ακούν. Όσον αφορά τον χαρακτήρα τους, ο Ντάμπλντορ εξηγεί πως είναι εξαιρετικά πλάσματα.
Πέρα από όλα αυτά τα χαρίσματα, τα φτερά του φοίνικα έχουν μια ισχυρή μαγική ουσία και ως εκ τούτου είναι μια καλή επιλογή για πυρήνα ραβδιών. Ωστόσο αυτά τα ραβδιά συχνά ενεργούν μόνα τους παίρνοντας πρωτοβουλίες. Παραδείγματα τέτοιων ραβδιών αποτελούν το ραβδί του Χάρι και του Βόλντεμορτ των οποίων ο πυρήνας προερχόταν από τον φοίνικα του Ντάμπλντρ, Φοκς.
Τέλος δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε την σχέση της οικογένειας Ντάμπλντορ με τους φοίνικες. Η οικογένεια Ντάμπλντορ έχει μια ιστορία ότι ένας Φοίνικας θα τους εμφανίζεται τυχαία αν έχουν «απελπιστική ανάγκη» βοήθειας. Είναι άγνωστο πόσο παλιά είναι αυτή η ιστορία ή πώς προήλθε, αν και είναι πιθανό να είναι μια πολύ αρχαία ιστορία, καθώς ο Γκρίντεβαλντ την περιέγραψε ως θρύλο. Το παλαιότερο γνωστό μέλος που απέκτησε την κατοχή ενός Φοίνικα ήταν ο προ-προπάππους του Άλμπους Ντάμπλντορ και μόλις πέθανε ο Φοίνικας πέταξε και δεν επέστρεψε ποτέ. Το 1899, όταν η Ariana Dumbledore είχε σχηματίσει το Obscurus της και άρχισε να πεθαίνει, ένας Φοίνικας εμφανίστηκε στο πλευρό της στην απόλυτη ανάγκη της. Το 1927, ο Αυρήλιος Ντάμπλντορ συνάντησε ένα πουλί που αργότερα έμαθε ότι ήταν Φοίνικας. Όταν ήταν πιεσμένος, θυμωμένος και πονούσε, ο Φοίνικας πήγαινε κοντά του. Το 1932, ο Κρέντενς πέθαινε λόγω της Obscurial φύσης του, γι’ αυτό και του είχε εμφανιστεί ο Φοίνικας, τον οποίο ο Άλμπους παρατήρησε και κατάλαβε. Ο Ντάμπλντορ και ο Φοκς συναντήθηκαν κάποια στιγμή πριν από το 1938 και ο Φωκς έζησε και υπηρέτησε πιστά τον διάσημο μάγο για τουλάχιστον 59 χρόνια. Μάλιστα ο προστάτης του Ντάμπλντορ είχε την μορφή ενός φοίνικα.
Από όλα αυτά καταλαβαίνουμε πως είναι μεγάλη τιμή για έναν μάγο να έχει στην κατοχή του ένα τόσο πιστό και χαρισματικό πλάσμα όπως ο φοίνικας.