Η Ελιά και το Λάδι – Προαιρετικό ολοήμερο 2
Εάν αποσυνθέσεις την Ελλάδα,
στο τέλος θα δεις να σου απομένουν
μια ελιά, ένα αμπέλι κι ένα καράβι.
Που σημαίνει: με άλλα τόσα την ξαναφτιάχνεις
(Οδυσσέας Ελύτης)
Πώς είναι δυνατόν να μη μιλήσουμε για την ελιά και το λάδι, όταν ζούμε στο Ρέθυμνο και τα παιδιά πολύ συχνά αναφέρουν πώς πηγαίνουν στις ελιές τα ίδια ή οι γονείς τους.
Τί γνωρίζουν τα παιδιά για την ελιά;
Σωτηρία: “Η ελιά είναι δέντρο”
Ελευθερία: “Η ελιά έχει κουκούτσι και αν το φυτέψουμε στο χώμα θα βγάλουμε ελιές”
“Το λάδι το χρησιμοποιούμε στα φαγητά και στις σαλάτες”
Έλλη: “Η ελιά είναι μια μικρή μπαλίτσα και όταν τις παίρνουμε φτιάχνουμε το λάδι”
Νικολέτα: “Όταν βαφτίστηκα βάλανε στα μαλλιά μου λάδι”
Από την ελιά λοιπόν παίρνουμε το λάδι που το χρησιμοποιούμε τόσο στην καθημερινή διατροφή μας όσο και σε διάφορες λειτουργίες της θρησκείας μας.
Παρατηρήσαμε ένα κλαδί ελιάς, τα φύλλα και τις ελιές του.
Πώς όμως βγάζουμε το λάδι από την ελιά;
Είδαμε και συζητήσαμε ένα σχετικό βίντεο.
Μάθαμε καινούριες λέξεις: λιόπανα, ελαιοτριβείο, ελαιώνας. Κάθε φορά που μαθαίνουμε καινούριες λέξεις τις λέμε με διάφορους τρόπους: χαρούμενα, λυπημένα, φοβισμένα… Μια διαδικασία που αρέσει πολύ στα παιδιά.
Στη συνέχεια αποφασίσαμε να αναπαραστήσουμε τον τρόπο που παίρνουμε το λάδι από την ελιά.
Στρώσαμε λιόπανα
Ραβδίσαμε τις ελιές:
πήγαμε τις ελιές στο ελαιοτριβείο για να πληθούν και να αρχίσει η διαδικασία παραγωνής λαδιού
Τα καταφέραμε περίφημα!
Και τώρα ήρθε η ώρα να γίνουμε πάλι επιστήμονες. Είναι κάτι που τα παιδιά μου το ζητάνε συχνά, καθώς τους αρέσουν πολύ τα πειράματα. Ως επιστήμονες λοιπόν έχουμε έναν προβληματισμό, διατυπώνουμε τις υποθέσεις μας, πειραματιζόμαστε και βγάζουμε τα συμπεράσματά μας.
Πείραμα με χαρτοπετσέτα, λάδι, νερό και οινόπνευμα
Προβληματισμός:Αν σε μια χαρτοπετσέτα ρίξουμε λίγο νερό, λίγο λάδι και λίγο οινόπνευμα σε διαφορετικά σημεία, ποιό από τα τρία θα εξατμιστεί πρώτο;
Υποθέσεις: τα παιδιά υπέθεσαν το νερό
Κάνουμε λοιπόν το πείραμα και παρατηρούμε
Μετά από λίγο διαπιστώνουμε ότι η υπόθεσή μας ήταν λανθασμένη καθώς εξατμίζεται πρώτα το οινόπνευμα και μετά το νερό.
Πείραμα με νερό και λάδι
Προβληματισμός: Τί θα γίνει αν μέσα σ’ ένα βάζο ρίξουμε νερό και λάδι;
Υπόθεση: τα παιδιά υπέθεσαν (ή καλύτερα γνώριζαν) ότι το λάδι θα πάει πάνω και το νερό κάτω.
Πείραμα: Ρίχνουμε σ’ ένα βάζο νερό και λάδι και ανακατεύουμε, ανακατεύουμε, ανακατεύουμε…
Παρατηρούμε όμως ότι δεν ανακατεύονται. Το λάδι πάει πάνω και το νερό κάτω. Συνεπώς η υπόθεσή μας ήταν σωστή. Γιατί συμβαίνει αυτό; Κάποια παιδιά είπαν επείδή το νερό είναι πιο πολύ από το λάδι. Σ’ άλλο βάζο βάζουμε περισσότερο λάδι και λιγότερο νερό, αλλά διαπιστώνουμε πάλι το ίδιο: το λάδι εξακολουθεί να επιπλέει. Αυτο συμβαένει γιατί έχει μικρότερη πυκνότητα ή με πιο απλά λόγια επιπλέει γιατί είνια πιο ελαφρύ.
Πείραμα με λάδι, ξύδι και νερό
Προβληματισμός: Τί θα γίνει αν ανακατέψουμε νερό και ξύδι;
Υπόθεση: το ξύδι θα επιπλεύσει όπως το λάδι.
Βάζουμε ξύδι και νερό και παρατηρούμε
Διαπιστώνουμε ότι η υπόθεσή μας ήταν λανθασμένη, καθώς τα δύο αυτά υλικά ανακατεύονται.
Πείραμα με νερό, ξύδι και λάδι
Προβληματισμός: Τί θα συμβεί όμως αν σ’ αυτό το μίγμα προσθέσουομε λάδι;
Υπόθεση: το λάδι θα επιπλεύσει.
Διαπιστώνουμε λοιπόν ότι η υπόθσή μας είναι σωστή.
Τώρα ήρθε η ώρα να καταγράψουμε τα συμπεράσματα των πειραμάτων μας.
Ανακατεύεται το νερό με το λάδι; Τα παιδια γράφουν τη λέξη όχι.
Όσον αφορά στη σειρά με την οποία εξατμίζονται τα υλικά γράφουν τους αριθμούς 1, 2 και 3 στα κατάλληλα κουτάκια.
Μετά από τόση κούραση ήρθε η ώρα για ένα παραμύθι. Τους διάβασα “το παραμύθι για την Ελιά”
Και μ’ αυτό ολοκληρώσαμε το θέμα μας.