Σύμφωνα με το Νέο Πρόγραμμα Σπουδών για το Νηπιαγωγείο τα παιδιά της προσχολικής ηλικίας έχουν ήδη αναπτύξει φυσική περιέργεια για τον κόσμο που τα περιβάλλει, ενώ παράλληλα δομούν την αντίληψη και την κατανόησή τους για το περιβάλλον αξιοποιώντας ιδέες και πρακτικές που αφορούν την παρατήρηση και ερμηνεία
του φυσικού, τεχνητού και κοινωνικού κόσμου. Οι πρώιμες αυτές ιδέες και αναπαραστάσεις που σχηματίζουν τα παιδιά βιωματικά είναι αυτές που θα αποτελέσουν τη βάση για τη μελέτη και τη σταδιακή ανάπτυξη των εννοιών και των διαδικασιών στο πρόγραμμα του νηπιαγωγείου για τις θετικές επιστήμες (Πεντέρη, Χλαπάνα, Μέλλιου, Φιλιππίδη, & Μαρινάτου, 2021). 

Σε συνεργασία με άλλα 2 νηπιαγωγεία θα προσεγγίσουμε τη λειτουργία “του ηλεκτρικού κυκλώματος ” από το πεδίο των Φυσικών  Επιστημών σε συνάρτηση με τη Γλώσσα , τα Μαθηματικά και τις ΤΠΕ.

1η Δραστηριότητα- Διάκριση φυσικού και τεχνητού φωτός

Γλώσσα 

 Στόχοι της δραστηριότητας

• Ανιχνεύουμε εάν αντιλαμβάνονται και μπορούν να  περιγράφουν απλά φυσικά φαινόμενα
•  Να αντιλαμβάνονται τη διάκριση τεχνητών και φυσικών πηγών φωτός.
• Να αντιλαμβάνονται ότι το φως είναι ανεξάρτητη οντότητα από τις φωτεινές πηγές από τις οποίες αυτό παράγεται.
• Αν αναγνωρίζουν ότι το φως είναι μια οντότητα που διαδίδεται, υπάρχει στο χώρο και αλληλεπιδρά με τα αντικείμενα που συναντά.
•  Να αναγνωρίζουν λογισμικά ανοικτού και τύπου σε σχέση με τις λειτουργίες και τον τρόπο χρήσης τους .
• Να ακολουθούν και να τηρούν τους κανόνες της τάξης
• Να ανταλλάσουν απόψεις σεβόμενοι τους επικοινωνιακούς κανόνες
• Να συνεργάζονται

Έγινε αποτίμηση της υπάρχουσας γνώσης και ανίχνευση αναπαραστάσεων και γνωστικών δυσκολιών των παιδιών. Κάναμε ερωτήσεις στα παιδιά για την ανίχνευση των προϋπάρχουσων ιδεών των παιδιών και την καταγραφή των γνωστικών δυσκολιών τους σε εννοιολογικό χάρτη (καταιγισμό ιδεών με το λογισμικό Coggle.it). Τον εμπλουτίσαμε με φωτογραφίες που θα τράβηξαν τα παιδιά σε μικρές ομάδες με κινητό τηλέφωνο .

2η Δραστηριότητα – Πώς έχει  φως η λάμπα;

 Στόχοι της δραστηριότητας

• Να εμπλουτίζουν το λεξιλόγιό τους .
• Να χρησιμοποιούν επιστημονικούς όρους
• Εξοικείωση με ανοιχτά λογισμικά όπως το Scratch, το οποίο είναι ένα λογισμικό που υποστηρίζει τη μάθηση μέσω Ανακάλυψης, Διερεύνησης & Οικοδόμησης και  στηρίζεται σε εποικοδομιστικές και κοινωνικού εποικοδομισμού  θεωρίες μάθησης.
• Να αναγνωρίζουν τα είδη ενέργειας και να τα αντιστοιχούν με τις πηγές τους
• Να εντοπίζουν παραδείγματα χρήσης και μετασχηματισμού της ενέργειας στην καθημερινότητα
• Να εκτιμούν τη σημασία της ενέργειας στην καθημερινή ζωή

 3η Δραστηριότητα 

“Τι ξέρεις για το ηλεκτρικό ρεύμα;”

Τα παιδιά ζωγραφίζουν τις γνώσεις τους για το ηλεκτρικό ρεύμα, τον τρόπο μεταφοράς του στα σπίτια μας.

4η Δραστηριότητα

Τα παιδιά ταξινομούν συσκευές που χρειάζονται ηλεκτρικό ρεύμα για να λειτουργήσουν και αυτές που δε το χρειάζονται .

5η Δραστηριότητα

Πώς παράγεται το ηλεκτρικό ρεύμα;

Με το νερό   Ηλιακή ενέργεια  αιολική ενέργεια                           

Παρακολουθήσαμε ένα βίντεο που περιγράφει τη λειτουργία ενός υδροηλεκτρικού εργοστασίου  Μπορείτε να το δείτε ΕΔΩ

Έτσι συμπληρώθηκαν οι προϋπάρχουσες γνώσεις των παιδιών που είχαν για την μεταφορά του.  

6η Δραστηριότητα

Τα παιδιά στην καθημερινότητα τους συναντούν συχνά σκιές τριγύρω τους, που τους κεντρίζουν το ενδιαφέρον. Μέσα από έρευνες που έχουν γίνει, φαίνεται πως η κατανόηση του μηχανισμού της δημιουργίας της σκιάς αποτελεί γνωστικό εμπόδιο τόσο για παιδιά προσχολικής ηλικίας όσο και για μεγαλύτερα παιδιά (Ραβάνης, 1999). Η σημαντικότερη αδυναμία των παιδιών σχετικά με το φαινόμενο αυτό είναι ο συσχετισμός της φωτεινής πηγής, του εμποδίου και σκιάς για να μπορέσουν να προβλέψουν τη θέσης ενός από αυτά, σε μια διάταξη, όταν ξέρουν την θέση των άλλων δύο (Χαραλαμποπούλου et al., 1997).
Επίσης ενώ τα παιδιά είναι σε θέση να συσχετίσουν την σκιά με την φωτεινή πηγή, δεν αντιλαμβάνονται τη σκιά ως απουσία φωτός και τέλος συχνά ταυτίζουν το μέγεθος της σκιάς με το μέγεθος τους αντικειμένου.

Για να μπορέσουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά να ξεπεράσουν αυτή τη γνωστική δυσκολία, χρησιμοποιήσαμε μία προσομοίωση από το Φωτόδεντρο ( Εθνικός Συσσωρευτής Εκπαιδευτικού Περιεχομένου για την Πρωτοβάθμια και τη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση) . Με την μέθοδο της δοκιμής και της πλάνης προκαλώντας γνωστική σύγκρουση οδηγήθηκαν στην κατάκτηση της γνώσης για τη σκια .

Με τη βοήθεια και κατάλληλων ερωτήσεων :

• Τι είναι η σκια;
• Πως δημιουργείται;
• Τι χρώμα έχει;
• Και τι σχήμα;
• Τι πρέπει να κάνω αν θέλω να φτιάξω μια σκιά;
• Πόσες σκιές έχουμε;

Μπορείτε να παίξετε ΕΔΩ

Παίξαμε με τις σκιές μας! 

Στο eTwinning έργο Traditional Games, το οποίο υλοποιούμε το σχολ. έτος 2022-203, ασχοληθήκαμε με το καραγκιόζη. Φτιάξαμε τις φιγούρες μας με τον Καραγκιόζη

Και παίξαμε θέτρο σκιών με την ιστορία που είχαμε φτιάξει διαδικτυακά με τα άλλα σχολείαμε την μουσική υπόκρουση του Καραγκιόζη https://youtu.be/HWAZjaH-iE0.

Απολαύσαμε και το τραγούδι “Μπαμπάκο τι θα φάμε;¨ από το δίσκο “Λάχανα και Χάχανα” σε μουσική του Τάσου Ιωαννίδη, με τον μοναδικό Ευγένιο Σπαθάρη και χορωδία παιδιών!https://youtu.be/1Xu8ERKHGNg

7η Δραστηριότητα 

Σκοπός της δραστηριότητας: Να κατανοήσουν τα παιδιά τη λειτουργία και τη συνδεσιμότητα του κλειστού ηλεκτρικού.

Προκαλέσαμε  κοινωνιογνωστικής σύγκρουσης, έτσι ώστε τα παιδιά να κατακτήσουν τη γνώση σε συνεργασία με τους συνομηλίκους τους, υλοποιήσαμε τη δράση με το  ανοιχτό λογισμικό Scratch στη συνδεσιμότητα ηλεκτρικών κυκλωμάτων. 

Τα παιδιά αποτύπωσαν τις ιδέες τους για τη συνδεσιμότητα στο ακόλουθο φύλλο εργασίας

Στη συνέχεια τα παιδιά επαλήθευαν την ορθότητα η μη, της επιλογής τους στο  Λαμπάκι άναψε!!!

8η Δραστηριότητα

 Στόχος της δραστηριότητας: Να κατανοήσουν την  προσανατολισμένη κίνηση ηλεκτρικών φορτίων ή φορέων ηλεκτρικού φορτίου, κατά μήκος ενός ηλεκτροφόρου αγωγού. 

Σε συνέχεια της προηγούμενης δραστηριότητας τα παιδιά στην εφαρμογή Scratch προσπαθήσαμε να κατανοήσουν τα παιδιά την κίνηση των ηλεκτρονίων Λαμπάκι άναψε !! 3

9η Δραστηριότητα

Αυτή η δραστηριότητα είχε ως στόχο τα παιδιά να εμπεδώσουν  τις γνώσεις που είχαν αποκομίσει . Χρησιμοποιήσαμε το ανοιχτό λογισμικό Phet.colorado.edu του Πανεπιστημίου Colorado Boulder, το οποίο έχει προδομοιώσεις για τις Φυσικές Επιστήμες και τα Μαθηματικά. Οι προσομοιώσεις είναι Περιβάλλοντα Μάθησης μέσω Ανακάλυψης, Διερεύνησης και Οικοδόμησης, οπτικοποίησης του φαινομένου. Κάνουν το αόρατο , ορατό. 

Στην προσπμοίωση https://phet.colorado.edu/sims/cheerpj/signal-circuit/latest/signal-circuit.html?simulation=signal-circuit&locale=el τα παιδιά κατανοούν τη λειτουργία του διακόπτη για να παρέχεται φως στις λάμπες του σχολείου , του σπιτιού κλπ. καθώς έχουν την επιλογή  να ρυθμίζουν το διακόπτη και να δουν τις αλλαγές που συμβαίνουν. 

Για την εμπέδωση και τη μεταγνωστική ικανότητα , παρέχεται στα παιδιά μία εργαλειοθήκη από το ίδιο λογισμικό για να κατασκευάσουν ηλεκτρικό κύκλωμα αναπτύσσοντας το λεξιλόγιο τους , χρησιμοποιώντας το κατάλληλο επιστημονικό λεξιλόγιο και  κατακτώντας την επιστημονική γνώση . 

https://phet.colorado.edu/sims/html/circuit-construction-kit-dc/latest/circuit-construction-kit-dc_el.html.

Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με αυτή τη δραστηριότητα . όλες τις δράσεις μπορείτε να τις παίξετε και στο σπίτ από τα link . 

10η Δραστηριότητα

Τα παιδιά αναπαριστούν το ηλεκτρικό κύκλωμα με το σώμα τους. Αρχικά ζωγραφίζουν τα ηλεκτρόνια , το διακόπτη, τη λάμπα αναμμένη/ σβηστή, τη μπαταρία  και χρησιμοποιούμε ένα σχοινάκι για τα καλώδια . Μπαίνουν σε έναν κύκλο κύκλο με τη διάταξη του ηλεκτρικού κυκλώματος μπαταριά-καλώδια-λάμπα- διακόπτης ,ενώ τα ηλεκτρόνια πιάνουν το σχοινί καλώδιο. Η εκπαιδευτικός χτυπά ρυθμικά το ταμπουρίνο . Όση ώρα χτυπά το ταμπουρίνο το παιδί “διακόπτης” κρατά   το κύκλωμα κλειστό, άρα τα ηλεκτρόνια περνούν μέσα από το κύκλωμα και η λάμπα είναι αναμμένη. όταν το ταμπουρίνο σταματήσει τότε το παιδί “διακόπτης” ανοίγει το κύκλωμα , τα ηλεκτρόνια σταματούν να γυρίζουν,  να περνούν δηλαδή μέσα από τα καλώδια και η λάμπα σβήνει.

 

11η Δραστηριότητα

Ως δραστηριότητα αξιολόγησης / εμπέδωσης κατασκευάζουμε το δικό μας ηλεκτρικό κύκλωμα με απλά υλικά και πειραματιζόμαστε με το διακόπτη. 

12η Δραστηριότητα

Ολοκληρώσαμε τη διδακτική αυτή παρέμβαση με μία μεταγνωστική δραστηριότητα. Μεταγνώση σημαίνει η συνειδητοποίηση του τρόπου με τον οποίο μαθαίνουμε και τα συναισθήματα που προκαλούνται  κατά τη διαρκεια της γνωστικής πορείας. Τα παιδιά από την μικρή αυτή ηλικία μπορούν να εκπαιδευτούν προοδευτικά έτσι, ώστε να μπορέσουν να αναπτύξουν μεταγνωστικές δεξιότητες στη σχολική τους ζωή. 

Τα παιδιά ζωγράφισαν τις νέες γνώσεις που απέκτησαν, τις αντιπαρέβαλαν και τις συνέκριναν με τις αρχικές ιδέες και αναπαραστάσεις τους, εξέφρασαν τα συναισθήματά τους για την πορεία και  τα αποτελέσματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Με τα αρχικά και τα τελικά έργα των παιδιών όπως επίσης και τις αφηγήσεις τους για την αγαπημένη τους δραστηριότητα, τις τυχόν δυσκολίες που αντιμετώπισαν κλπ., δημιουργήθηκε ένα ψηφιακό βιβλίο με το Web 2.0 διαδικτυακό εργαλείο Storyjumper, το οποίο μπορείτε να δείτε ΕΔΩ .

Βιβλιογραφία

Πεντέρη, Ε., Χλαπάνα, Ε., Μέλλιου, Κ., Φιλιππίδη, Α., & Μαρινάτου, Θ. (2022).Πρόγραμμα Σπουδών Για την Προσχολική Εκπαίδευση – Διευρυμένη Εκδοχή (2η Έκδοση, 2022 ΙΕΠ). Στο πλαίσιο της Πράξης «Αναβάθμιση των Προγραμμάτων Σπουδών και Δημιουργία Εκπαιδευτικού Υλικού Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης» ” του ΙΕΠ με MIS 5035542.

Ραβάνης, Κ. (1999). Οι Φυσικές Επιστήμες στην Προσχολική Εκπαίδευση – Διδακτική και γνωστική
προσέγγιση. Αθήνα: Τυπωθήτω.

Χαραλαμποπούλου, Χ., Κοσμοπούλου, Δ., Ραβάνης, Κ. & Παπαμιχαήλ, Γ. (1997). Ο σχηματισμός των
σκιών: μια διδακτική παρέμβαση αποσταθεροποίησης βιωματικών νοητικών παραστάσεων
παιδιών προσχολικής ηλικίας. Παιδαγωγική Επιθεώρηση, 26, 225-246