Σχέδιο δράσης

Αναγκαιότητα- Στόχοι

Η σχολική μας μονάδα βρίσκεται σε μία περιοχή που θεωρείται υποβαθμισμένη και χαρακτηρίζεται από ιδιαιτερότητες καθώς ο αστικός ιστός συχνά διακόπτεται από βιοτεχνικές μονάδες, εγκαταλελειμμένα εργοτάξια και σιδηροδρομικές γραμμές. Η περιοχή κατοικείται κυρίως από οικογένειες που ανήκουν στα χαμηλότερα οικονομικά στρώματα ενώ μεγάλο ποσοστό των κατοίκων προέρχεται από διαφορετικά γλωσσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα (τουρκόφωνοι Ρομά, πρόσφυγες, μετανάστες). Αντιστοίχως, η σύνθεση του μαθητικού πληθυσμού παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και μοναδικές προκλήσεις καθώς ακολουθεί την πολυποίκιλη σύνθεση του τοπικού πληθυσμού.

Μία δυσκολία που παρατηρείται στο σχολείο μας και σχετίζεται με την ιδιαιτερότητα της σύνθεσης του μαθητικού δυναμικού είναι η συστηματικά ελλιπής και αποσπασματική φοίτηση των μαθητών/τριων ενώ, συχνά, η φοίτηση διακόπτεται πριν την ολοκλήρωση της σχολικής χρονιάς. Το σχολείο, αν και δεν μπορεί να επιλύσει το σύνολο των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν οι οικογένειες των νηπίων, οι οποίες δυσχεραίνουν τη φοίτηση των παιδιών στο σχολείο, πιστεύουμε ότι μπορεί να λειτουργήσει υποστηρικτικά. Επομένως, σκοπός του σχεδίου δράσης είναι η υποστήριξη και ενίσχυση όλων μαθητών/τριών και των οικογενειών τους προκειμένου τα παιδιά να εντάσσονται ομαλά και να ολοκληρώνουν τη φοίτηση τουςστο σχολείο. Επιμέρους στόχοι είναι :

• η ενίσχυση του έργου των γονιών προκειμένου αυτοί να νιώθουν ότι το σχολείο είναι αρωγός στο έργο τους και διαμεσολαβητής στην επαφή τους με κρατικούς φορείς που μπορούν να τους υποστηρίξουν και να τους διευκολύνουν,
• η ενδυνάμωση των παιδιών προκειμένου να ενσωματωθούν στο σχολικό περιβάλλον και να μπορέσουν να αναπτύξουν τις δυνατότητες τους
• η ευαισθητοποίηση γονιών και παιδιών σε θέματα ετερότητας και η δημιουργία σχέσεων αποδοχής και εμπιστοσύνης

Ενέργειες και χρονοδιάγραμμα υλοποίησης

Προγραμματίζεται να πραγματοποιηθούν οι ακόλουθες δράσεις:

• οργάνωση δράσεων που αφορούν την αναγνώριση, αποδοχή, διαχείριση και έκφραση των συναισθημάτων προκειμένου να καλλιεργηθούν ισότιμες σχέσεις αλληλοσεβασμού μεταξύ των μαθητών/τριων (Ιανουάριος)
• προσδιορισμός και αποτύπωση στην ολομέλεια της τάξης των κανόνων λειτουργίας του νηπιαγωγείου προκειμένου τα παιδιά να έχουν μια καθημερινή ρουτίνα που θα τους δημιουργεί το συναίσθημα της ασφάλειας, δημιουργώντας ένα προβλέψιμο περιβάλλον στο οποίο μπορούν να ενταχθούν και να νιώσουν αποδεκτά. Οι κανόνες αυτοί θα συζητιούνται και θα αναδιαμορφώνονται ανάλογα με τις ανάγκες που προκύπτουν ενώ θα γίνονται σεβαστές οι ιδιαιτερότητες των παιδιών και θα δίνεται το περιθώριο, όπου είναι εφικτό, ο καθένας να προσαρμόζεται σε αυτούς με το δικό του τρόπο στο δικό του χρόνο (Οκτώβριος).
• Αξιοποίηση παιδικής λογοτεχνίας όπου προβάλλονται ιδιαίτερες πτυχές της ετερότητας και της διαφορετικότητας με τρόπο κατανοητό στα παιδιά τα οποία ταυτίζονται με τους ήρωες της ιστορίας. Στη συνέχεια θα ακολουθεί δραματοποίηση των παραμυθιών με μια προσπάθεια βιωματικής προσέγγισης της εμπειρίας των πρωταγωνιστών αξιοποιώντας διαφορετικές τεχνικές (π.χ. αυτοσχεδιασμός). Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η ισότιμη συμμετοχή όλων των παιδιών ανεξαρτήτως επιπέδου γνώσης της ελληνικής γλώσσας ενώ προβλέπεται και η αξιοποίηση οπτικοποιημένων ιστοριών, προκειμένου να υπερκεραστεί το εμπόδιο της γλώσσας (Ιανουάριος- Μάιος).
• Αξιοποίηση βιωματικών μεθόδων διδασκαλίας και ομαδοσυνεργατικών μεθόδων σε όλα τα γνωστικά αντικείμενα προκυμμένου να αλληλοεπιδρούν οι μαθητές/τριες αποτελεσματικά βασιζόμενοι στις δυνατότητες τους και βελτιώνοντας τις αδυναμίες του(Οκτώβριος-Μάιος).
• Δράσεις αποδοχής των ιδιαιτεροτήτων της κάθε οικογένειας και αξιοποίηση τους στην καθημερινή πρακτική του σχολείου. Για παράδειγμα ενθάρρυνση των μαθητών/τριων να χρησιμοποιούν τη μητρική τους γλώσσα στο σχολείο και στο σπίτι, δράσεις για την παρουσίαση εορτών άλλων θρησκειών, πρόσκληση γονιών στο σχολείο για να υλοποιήσουν δράσεις που σχετίζονται με τον τόπο καταγωγής τους, τη θρησκεία ή το επάγγελμά τους (Δεκέμβριος-Μάιος).
• Οργάνωση συγκεντρώσεων γονέων και συζήτηση για θέματα που τους απασχολούν τόσο στη λειτουργία του νηπιαγωγείου όσο και στη γενικότερη ανατροφή των παιδιών τους. Πρόσκληση ειδικών για να συζητήσουν, σε συμβουλευτικό επίπεδο, ζητήματα που προβληματίζουν τους γονείς σε σχέση με το ρόλο τους και τη λειτουργία της οικογένειας. Στόχος αυτών των συναντήσεων, όπως και τον ατομικών συναντήσεων με τους γονείς, είναι η δημιουργία κλίματος εμπιστοσύνης με τις εκπαιδευτικούς του σχολείου και η διευκόλυνση του έργου τους (Νοέμβριος-Μάιος).
• Συνεργασία του σχολείου με κοινωνικούς φορείς (ΜΚΟ, Κοινωνικό Ιατρείο, Δήμο) με στόχο τη διευκόλυνση των γονιών σε οποιοδήποτε πρόβλημα αντιμετωπίζει η οικογένεια τους. Επιχειρείται η δημιουργία διαύλων επικοινωνίας για τη διευκόλυνση της πρόσβασης τους σε κρατικούς φορείς για να αξιοποιήσουν υπηρεσίες όπως παροχή ιατρικής βοήθειας, ένταξης των παιδιών σε προγράμματα εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας, προγράμματα απογευματινής απασχόλησης, ψυχολογικής υποστήριξης. Με τον τρόπο αυτό επιδιώκεται η καλλιέργεια κλίματος εμπιστοσύνης μεταξύ σχολείου-οικογένειας και το νηπιαγωγείο γίνεται αρωγός και διευκολυντής στο έργο τους αλλά και ενδιάμεσος σταθμός στη σχέση τους με το κράτος. Τελικός στόχος η κατάλληλη εκπαίδευση τους ώστε να μπορούν μόνοι τους να αναζητούν και να βρίσκουν τους κατάλληλους φορείς για να συνδιαλέγονται με το κράτος.

Οι δράσεις αυτές θα διατρέχουν όλο το εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Οι συναντήσεις με τους γονείς θα πραγματοποιούνται δια ζώσης ή διαδικτυακά ανάλογα με την εξέλιξη της πανδημίας.

Πόροι μέσα- ερευνητικά εργαλεία

Για την υλοποίηση των δράσεων απαιτούνται:

-συνεργασία με διάφορους φορείς και ειδικούς επιστήμονες ανάλογα με τις ανάγκες των γονιών όπως για παράδειγμα για παροχή υπηρεσιών διερμηνείας ή ψυχολογικής υποστήριξης.

-επικοινωνία με ερευνητικά ινστιτούτα που ερευνούν το φαινόμενο της σχολικής διαρροής για την παροχή πληροφοριών και την ανταλλαγή ιδεών για τον περιορισμό του φαινομένου.

-χρήση ηλεκτρονικών μέσων για την επικοινωνία με τους γονείς ή τους ειδικούς.

-ανάγκη προμήθειας εξειδικευμένων βιβλίων παιδικής λογοτεχνίας αλλά και υλικών για τη διευκόλυνση της διδακτικής πράξης όπως εκτυπωτές και έγχρωμο μελάνι για την εκτύπωση σύντομων λεξικών με εικόνες σε διάφορες γλώσσες για την αξιοποίηση τους στην καθημερινή πρακτική στο νηπιαγωγείο.

-αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαιδευτική διαδικασία για την καλύτερη ένταξη των αλλόγλωσσων παιδιών και την παροχή ποικιλίας ερεθισμάτων κατανοητά σε όλους/ες.

-χρήση ερευνητικών εργαλείων όπως το υλικό AVIOR που δημιουργήθηκε μέσω ευρωπαϊκών προγραμμάτων για την ένταξη προσφυγοπαίδων ή το υλικό compasito για τα ανθρώπινα δικαιώματα

-προβλέπεται η διενέργεια σύντομου κοινωνιογράμματος σε διάφορες φάσεις της εκπαιδευτικής διαδικασίας για την παρακολούθηση της ένταξης όλων των μαθητών/τριων στις ομάδες των συνομηλίκων και την ανάληψη δράσης εκ μέρους των νηπιαγωγών στις περιπτώσεις που εντοπίζονται παιδιά απομονωμένα ή αποκλεισμένα.

-προβλέπεται η χορήγηση σύντομων ερωτηματολογίων στους γονείς σε διαφορετικές χρονικές περιόδους για τη διερεύνηση των προσδοκιών τους από το σχολείο και το βαθμό ικανοποίησης τους από τις υπηρεσίες που παρέχονται στους ίδιους και στα παιδιά τους.

Κριτήρια επιτυχία της δράσης

Η επιτυχία του σχεδίου δράσης θα κριθεί από το ποσοστό των παιδιών που θα ολοκληρώσουν τη φοίτηση τους στο νηπιαγωγείο χωρίς μεγάλες περιόδους απουσίας. Στο ποσοστό αυτό θα προσμετρηθούν τυχόν παιδιά που, αν και μετακινήθηκαν σε άλλη περιοχή της χώρας, ολοκλήρωσαν τη φοίτηση τους εκεί, γιατί κάτι τέτοιο θα υποδηλώνει μία σχέση εμπιστοσύνης με το εκπαιδευτικό σύστημα.

Διαδικασίες αξιολόγησης της δράσης

Δείκτες αξιολόγησης της δράσης θα είναι:

– οι αλλαγές στη δημοφιλία των παιδιών έτσι όπως αυτές θα αποτυπώνονται στο κοινωνιόγραμμα. Η ερευνητική υπόθεση είναι πως ενώ τα παιδιά που προέρχονται από διαφορετικά γλωσσικά και πολιτισμικά περιβάλλοντα στην αρχή της σχολικής χρονιάς μπορεί να εμφανίζονται απομονωμένα ή αποκλεισμένα από τους συνομηλίκους τους σταδιακά θα εντάσσονται σε κάποιες ομάδες και θα νιώθουν αποδεκτά.

– η γνωστική ανάπτυξη των παιδιών έτσι όπως θα αποτυπώνεται στο ατομικό φάκελο αξιολόγησης τους ο οποίος θα αποτελείται από ενδεικτικές δράσεις τόσο των εργαστηρίων δεξιοτήτων όσο και του υπόλοιπου παιδαγωγικού προγράμματος

-η συμμετοχή των γονιών τόσο στις ομαδικές συναντήσεις όσο και στις ατομικές όπου θα συζητούνται ζητήματα που αφορούν το κάθε παιδί ή την οικογένεια του

-το επίπεδο ικανοποίησης των γονιών και των παιδιών όπως αυτό θα αποτυπωθεί στα ερωτηματολόγια

-η συχνότητα με την οποία οι γονείς απευθύνονται στο σχολείο για θέματα που τους απασχολούν σε σχέση με τα παιδιά τους, καθώς η μεγαλύτερη συχνότητα αναζήτησης βοήθειας μέσω του σχολείου θα υποδηλώνει τη σχέση εμπιστοσύνης που έχει αναπτυχθεί μεταξύ γονιών και σχολείου

Οι δράσεις θα υπόκεινται σε διαμορφωτική αξιολόγηση καθώς ανάλογα με τα δεδομένα που θα προκύπτουν στην πορεία υλοποίησης τους θα τροποποιούνται όπου χρειάζεται για να επιτευχθεί ο τελικός σκοπός.