«Η Τέχνη έχει τούτο το κοινό με τη μαγειρική τέχνη: λίγο
περισσότερο, λίγο λιγότερο αλάτι κάνει ανυπολόγιστη
διαφορά, καταντάει το έδεσμα αγνώριστο».
Λένε καμιά φορά πως η ζωγραφική, και η τέχνη γενικά,
μοιάζει με τη …μαγειρική. Πιο συχνά λένε πως και η
μαγειρική είναι μια «τέχνη». Πως δε φτάνει ένας μάγειρας
ή μια μαγείρισσα να χρησιμοποιεί τα σωστά υλικά, στις
κατάλληλες δόσεις και να ακολουθεί πιστά μια συνταγή, για
να βγει ένα φαγητό καλό. Χρειάζεται κάτι παραπάνω, να έχει
κάποιο μαγειρικό… ταλέντο.
Ας γυρίσουμε όμως στη ζωγραφική. Γιατί μοιάζει με τη
μαγειρική; Γιατί και ο ζωγράφος χρειάζεται κάποια υλικά,
χρησιμοποιεί διάφορα εργαλεία και σύνεργα και ακολουθεί
μία διαδικασία συγκεκριμένη, με ορισμένη σειρά, για να
μαγειρέψει, συγγνώμη!, να ζωγραφίσει. Συχνά χρειάζεται
κι αυτός έναν οδηγό, ειδικά στην αρχή. Μπορεί να μην
έχει βιβλίο με συνταγές, τις έχει όμως στο μυαλό του. Κι
όταν αποκτήσει εμπειρία, συνήθως εργάζεται κι αυτός πιο
ελεύθερα, αυτοσχεδιάζει, χωρίς να φοβάται μήπως δεν
πετύχει το φαγητό, ο πίνακας, δηλαδή.
Το βιβλίο που κρατάτε είναι ένας μικρός οδηγός για την
τέχνη ενός συγκεκριμένου δημιουργού, για την «κουζίνα»
του. Κουζίνα δεν είναι μόνο το γνωστό μας δωμάτιο, αλλά
και ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο κάποιος μαγειρεύει,
τα αγαπημένα υλικά, οι συνταγές του, όλα αυτά που μας
κάνουν να αναγνωρίζουμε πως ένα φαγητό το έφτιαξε
αυτός κι όχι κάποιος άλλος.
Ας γνωρίσουμε όμως τον… σεφ μας!
Ο Νίκος Χατζηκυριάκος–Γκίκας, Νικολής
για τους δικούς του ανθρώπους, γεννήθηκε στην Αθήνα
το 1906. Μοναχοπαίδι μιας πλούσιας και σημα-
ντικής οικογένειας, μεγάλωσε άνετα κι έμαθε
γράμματα σε καλά σχολεία. Πολύ μικρός ακόμα,
έδειξε το ταλέντο του στη ζωγραφική αλλά και στο
γράψιμο. Έτσι, πήρε τα πρώτα μαθήματα ζωγρα-
φικής κι άρχισε να γράφει διάφορα κείμενα πριν
τελειώσει το σχολείο. Έπειτα πήγε να σπουδάσει
στο Παρίσι, φιλολογία στην αρχή, αλλά γρήγορα τον κέρδισε η ζωγραφική.
Επειδή ήταν πολύ καλός, σύντομα άφησε τη σχολή του κι άρχισε να
δουλεύει μόνος στο εργαστήριό του, να δείχνει τις δημιουργίες του σε εκθέσεις και να αποκτά τους
πρώτους του θαυμαστές. Στο μεταξύ, είχε την ευκαιρία να γνωριστεί με σπουδαίους καλλιτέχνες,
συγγραφείς και άλλους, Έλληνες και ξένους. Πολ-
λά πράγματα για την τέχνη έμαθε επίσης στα μου-
σεία, στα βιβλία και τα ταξίδια του.
Το 1934 γύρισε μόνιμα στην Ελλάδα, παντρεμένος
ήδη με την ποιήτρια Τίγκη Κοτζιά. Σύντομα, εκτός
από την Αθήνα, άρχισε να δουλεύει και στο πατρι-
κό σπίτι της μητέρας του στην Ύδρα. Εκεί, γύρω
στα 1938, κατέληξε και στον προσωπικό του τρό-
πο, την «κουζίνα» της ζωγραφικής, χωρίς να στα-
ματήσει όμως να μαθαίνει και να πειραματίζεται
συνεχώς με την τέχνη του. Το 1942 έγινε καθηγη-
τής σχεδίου στη Σχολή Αρχιτεκτόνων, όπου δίδα-
ξε κοντά είκοσι χρόνια. Εκτός από τη ζωγραφική,
είχε αρχίσει να ασχολείται και με άλλες τέχνες, να
πλάθει γλυπτά, να δημιουργεί χαρακτικά, να σχεδιάζει κοστούμια και σκηνικά για το θέατρο, να
φτιάχνει εικόνες για βιβλία και περιοδικά, να γράφει διηγήματα κι άλλα.
Ακόμα και τον αρχιτέκτονα έκανε.Ανακαίνισε το παλιό αρχοντικό της Ύδρας· όταν αυτό καταστράφηκε από φωτιά, μετέτρεψε ένα παλιό σπίτι στην Κέρκυρα στο καινούργιο του
Από τον οδηγό του εκπαιδευτικού προγράμματος
Αναστασία Φωτοπούλου-Πρίγκηπα / Μουσείο Μπενάκη
Οι μαθητές της Δ1τάξης στο πλαίσιο του εκπαιδευτικού τους προγράμματος Ιστορία της Τέχνης επισκέφτηκαν την Πινακοθήκη -σπίτι του Νίκου Χατζηκυριάκου Γκίκα και μαγείρεψαν παρέα με τον ζωγράφο!
Ξεφυλλίστε εδώ τον εξαιρετικό οδηγό του προγράμματος που ακολουθούν βήμα βήμα τα παιδιά
Στην…. .. κουζίνα με τον Νίκο Χατζηκυριάκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα Μικρός οδηγός για την τέχνη και την Πινακοθήκη του
Αναστασία Φωτοπούλου-Πρίγκηπα / Μουσείο Μπενάκη – Εκπαιδευτικά Προγράμματα
Περισσότερα
για την Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου- Γκίκα
O ιστορικός χρόνος της καλλιτεχνικής και πνευματικής παραγωγής της γενιάς του ’30, αποτυπώνεται με ευκρίνεια στην Πινακοθήκη Ν. Χατζηκυριάκου- Γκίκα, στο κτίριο της οδού Κριεζώτου 3, όπου έζησε και εργάστηκε για σαράντα χρόνια, έως τον θάνατό του, ο κοσμοπολίτης ζωγράφος.
Η πολυκατοικία του μεσοπολέμου την οποία δώρισε ο Ν. Χατζηκυριάκος – Γκίκας, στο Μουσείο Μπενάκη, το 1989, ανανεώθηκε εκ βάθρων. Οι πολύχρονες εργασίες της Πινακοθήκης, (ξεκίνησαν το 2005 με 3 εκ. ευρώ από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το ΥΠΠΟΤ), και στην πορεία, η μεγάλη συνεισφορά των δωρητών που συνέβαλαν γενναία με οικονομικές ενισχύσεις και δωρεές αντικειμένων-εκθεμάτων, δικαιώνουν με το αποτέλεσμά τους, τον διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη, Άγγελο Δεληβορριά και τους συνεργάτες του, οι οποίοι οραματίστηκαν μια κιβωτό σκέψης και δημιουργίας, της περιλάλητης γενιάς του ΄30.
Η παρακαταθήκη της συναρπάζει και υπενθυμίζει πως «δεν πρέπει να λησμονηθεί ό,τι γεννήθηκε και υποστηρίχτηκε σε δύσκολους καιρούς» είπε χαιρετίζοντας την έναρξη λειτουργίας της Πινακοθήκης, ο Άγγελος Δεληβορριάς.
Τα εκθέματα, ακολουθούν χρονικά την διαδρομή της ελληνικής δημιουργίας, από την Μικρασιατική καταστροφή, έως τις παραμονές της δικτατορίας του 1967, περίοδοι που αποτελούν ταυτόχρονα και το κλίμα στο οποίο έζησε ο Νίκος Χατζηκυριάκος Γκίκας.
Με αφετηρία το έτος γέννησης τους και μέσα από πίνακες ζωγραφικής, γλυπτά, ιστορικά χειρόγραφα, εκδόσεις, φωτογραφίες, προσωπικά αντικείμενα, αλληλογραφίες καλλιτεχνών και πνευματικών ανθρώπων, ο επισκέπτης συμμετέχει στον κόσμο των ιδεών του 20ου αιώνα.
Στο ισόγειο και τους δύο ορόφους, συνυπάρχουν, χωρίς ιδεολογικά και πολιτισμικά στεγανά, τεκμήρια Προέδρων της Δημοκρατίας, όπως ο Κωνσταντίνος Τσάτσος, τα δύο ελληνικά Νόμπελ Λογοτεχνίας, Γιώργου Σεφέρη, Οδυσσέα Ελύτη, με το βραβείο Λένιν του Γιάννη Ρίτσου, οι μυθικές φιγούρες από την παράσταση «Ο γάμος του Καραγκιόζη» του Σωτήρη Σπαθάρη, το γράμμα του Γιάννη Σκαρίμπα στον Άγγελο Σικελιανό, πίνακες του Φώτη Κόντογλου, παρτιτούρες του Δημήτρη Μητρόπουλου κι ανάμεσά τους το περίστροφο τύπου Bayard 9 mm, με το οποίο αυτοκτόνησε ο Κώστας Καρυωτάκης, όπως και το τελευταίο σημείωμα του αυτόχειρα.
Στις προθήκες βρίσκεται και ο μπερές της Διδώς Σωτηρίου, δίπλα σε χειρόγραφα και πρώτες εκδόσεις του Τζούλιο Καϊμη, σχέδια του Δημήτρη Πικιώνη, μεταφράσεις του Γιάννη Ιμβριώτη, σημείωμα του Ηλία Βενέζη για την εικονογράφηση της «Γαλήνης», χειρόγραφο του Κώστα Ουράνη εικονογραφημένο από τον Σπύρο Βασιλείου.
Ένας μικρός δίσκος 45 στροφών με την Φραγκοσυριανή, ακόμα και το φυλαχτό του Μάρκου Βαμβακάρη, είναι ανάμεσα στα εκθέματα της Πινακοθήκης.
Μια κάρτα της Μαργκερίτ Γιουρσενάρ προς τον Νικόλαο Κάλλας, αλλά και ένα γράμμα του Μαξ Ερνστ προς τον Κάλλας.
Χαρακτικά του Τάσσου, που κοσμούν το ποίημα «Πούσι» του Καββαδία στην έκδοση του 1947. Στους τοίχους και τις αίθουσες του ισογείου και στους δύο πρώτους ορόφους, ο επισκέπτης θα δει επίσης την μακέτα του Ματχάουζεν του Μέμου Μακρή, όπως και το πορτρέτο της Μέλπως Αξιώτη φιλοτεχνημένο από τον Μακρή, αλλά και γλυπτά των Κουλεντιανού, Ζογγολόπουλου, Παππά. Πίνακες και αντικείμενα από το εργαστήρι του Νικολάου, του Μόραλη, συνυπάρχουν με ξυλογραφίες του Γιώργου Δήμου, και την εικονογράφηση που φιλοτέχνησε ο ίδιος, για την έκδοση του βιβλίου ”Livres de sang”, του 1948, με τα σημειώματα των μελλοθάνατων πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές της Αίγινας, τα οποία είχε μεταφράσει στα γαλλικά ο Πωλ Ελυάρ.
Επίσης το βλέμμα τραβούν οι φωτογραφίες της Nelly’s, του Σπ. Μελετζή, του Τ. Τλούπα, τεκμήρια από το ελληνικό χορόδραμα, από τον Μάνο Χατζιδάκι, τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μίνω Αργυράκη, τον Μιχάλη Κατσαρό, τον Μιχάλη Κακογιάννη.
Μετά τον τρίτο όροφο, αναπτύσσεται αποκλειστικά η Πινακοθήκη Χατζηκυριάκου – Γκίκα, όπως ο ίδιος την είχε οργανώσει, το 1991, όταν πρωτολειτούργησε ως παράρτημα του Μουσείου Μπενάκη, με τους πίνακες του, σχέδια, γλυπτά, σκηνικά, χειρόγραφα, φωτογραφίες, το καθιστικό του σπιτιού του, το γραφείο του ναυάρχου πατέρα του, ο οποίος και πρωτοκατοίκησε την πολυκατοικία.
Το εργαστήρι του Ν. Χατηκυριάκου – Γκίκα, διατηρήθηκε αυτούσιο.
Δείτε ακόμη: Λαϊκά παιχνίδια στο σπίτι του Νίκου Χατζηκυριάκου‐Γκίκα, Αφιέρωμα στο Νίκο Χατζηκυριάκο-Γκίκα
Ετικέτες: Εικαστικά
Αφήστε μια απάντηση