ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΑ ΔΕΞΙΟΤΗΤΩΝ

Επιμορφωτικό – υποστηρικτικό υλικό
Πράξη: «Επιμόρφωση των εκπαιδευτικών στις δεξιότητες
μέσω εργαστηρίων» (MIS 5092064)

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ ΚΑΙ ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ –ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΣΚΕΨΗ &ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ
1Ψηφιακές δεξιότητες «STEAM και η ΓΗ γυρίζει….»
ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΦΩΤΗ

Φιλοσοφία

Σκοπιμότητα προγράμματος

Η μεθοδολογία STEAM προσφέρει τη δυνατότητα σε παιδαγωγούς και δασκάλους να
χρησιμοποιούνδιδακτικές-μαθησιακές στρατηγικές βασισμένες σε προγράμματα
που εμπλέκουν και τους 5 τομείς-πεδία (φυσικές επιστήμες, τεχνολογία, επιστήμες
των μηχανικών, τέχνες, μαθηματικά) και δημιουργούν ένα περιβάλλον μάθησης
χωρίς αποκλεισμούς, όπου όλοι οι μαθητές μπορούν να συμμετάσχουν και να
συνεισφέρουν. Σε αντίθεση με τα πιο παραδοσιακά μοντέλα διδασκαλίας, οι
εκπαιδευτικοί που χρησιμοποιούν τη μεθοδολογία STEAM ακολουθούν προσεγγίσεις
στο πλαίσιο των οποίων οι μαθητές έχουν τη δυνατότητα να καλλιεργούν και να
ενισχύουν πολλές και σημαντικές δεξιότητες.
Το συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο:
«STEAM και η ΓΗ γυρίζει…» έχει ως στόχο με βάση τις αρχές του εποικοδομητισμού
και με μεθόδους διερευνητικής μάθησης οι μαθητές να σκεφτούν και να βρουν
απαντήσεις σε ερωτήσεις για το διάστημα και για το γεγονός ότι οι πλανήτες δεν
είναι απομονωμένοι ο ένας από τον άλλον, αλλά αλληλοεξαρτώμενοι καθώς η
Σελήνη περιστρέφεται γύρω από τη Γη, η Γη, μαζί με επτά άλλους πλανήτες,
περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο και ο Ήλιος, με τη σειρά του, περιστρέφεται γύρω
από το κέντρο του γαλαξία μας. Η Σελήνη, η Γη και ο Ήλιος αποτελούν τα τρία ουράνια
σώματα τα οποία σχηματίζουν ένα ολοκληρωμένο σύστημα, με την εναλλαγή
ημέρας/νύχτας, τις εκλείψεις και τις εποχές που προκύπτουν από τις
αλληλεπιδράσεις μεταξύ των σωμάτων αυτών και με τις οποίες οι μικροί μαθητές θα
πειραματιστούν και θα γνωρίσουν με βιωματικό τρόπο.
Η εποικοδομητική προσέγγιση διδασκαλίας που ακολουθεί το συγκεκριμένο
πρόγραμμα ακολουθεί 5 φάσεις (στάδια) που περιλαμβάνουν: το στάδιο του
προσανατολισμού, της ανάδειξης των ιδεών των μαθητών, της αναδόμησης των
ιδεών, της εφαρμογής των νέων ιδεών και της ανασκόπησης, ενώ βασίζεται και στις
κοινωνικοπολιτισμικές θεωρίες του Vygotsky. Στόχος της μάθησης είναι η
τροποποίηση των γνώσεων που ήδη υπάρχουν και στόχος της διδασκαλίας είναι η
δημιουργία κατάλληλου και πλούσιου περιβάλλοντος με το οποίο αλληλεπιδρούν οι
μαθητές.
Μέσα από πειράματα, εξοικείωση με συγκεκριμένα εκπαιδευτικά λογισμικά,
δημιουργία μηχανικών κατασκευών, καλλιέργεια της μαθηματικής σκέψης και
εξοικείωση με βασικές αρχές προγραμματισμού και αλγοριθμικής σκέψης τα παιδιά
θα έρθουν σε επαφή με τη φιλοσοφία του STE(A)M η οποία βασίζεται στην επιστήμη
με βάση την έρευνα (IBSE) υιοθετώντας την αρχή του John Dewey ότι η εκπαίδευση
ξεκινά με περιέργεια (Savery, 2006) προτρέποντας τους μαθητές να περάσουν από
όλα τα στάδια της επιστημονικής έρευνας: να θέσουν μια ερώτηση, να αναπτύξουν
μια υπόθεση, να σχεδιάσουν πώς να δοκιμάσουν αυτήν την υπόθεση, να συλλέξουν
δεδομένα, να αναλύσετε τα αποτελέσματα και να τα μοιραστούν με τους
συμμαθητές (Pedaste et al. 2015). Το IBSE είναι ιδανικό για την επιστημονική
εκπαίδευση, γιατί κάνει τη διδασκαλία περισσότερο πρακτική, εφόσον οι μαθητές
μαθαίνουν πώς να διατυπώνουν ερωτήσεις απαντήσεις μέσω πειραματισμού, ενώ ο
δάσκαλος έχει και έναν διαμεσολαβητικό ρόλο και έναν ρόλο εκπαιδευτή.
Η μεθοδολογία STE(A)M βασίζεται εκτός από την έρευνα και στη μάθηση με βάση
ένα πρόβλημα (PBL) με στόχο να κάνει τους μαθητές καλούς επιλυτές προβλημάτων
στον πραγματικό κόσμο. Η μάθηση βάσει έργου είναι μια μορφή τοποθετημένης
μάθησης που βασίζεται σε κονστρουκτιβιστικές θεωρίες που οι μαθητές κατανοούν
καλύτερα τη γνώση, χτίζοντας ενεργά την κατανόησή τους, συνεργαζόμενοι με
άλλους και χρησιμοποιώντας ιδέες (Krajcik και Blumenfeld, 2006). Συγκεκριμένα,
ορισμένοι από τους τομείς με κύριο επίκεντρο αυτής της μεθόδου είναι η ομαδική
εργασία, η ακρόαση, ο σεβασμός των απόψεων και των δεξιοτήτων παρουσίασης των
άλλων (Wood, 2003). Η έρευνα δείχνει ότι το PBL παρέχει συγκεκριμένες ευκαιρίες
για «ανάπτυξη ευέλικτης κατανόησης και δεξιοτήτων δια βίου μάθησης» (HmeloSilver, 2004) όπως για παράδειγμα, να θέσουν ένα πρόβλημα μέσα από διαφορετικές
γνωστικές περιοχές ενώ βασικό στοιχείο είναι η μαθητοκεντρική προσέγγιση όπου οι
ίδιοι μαθητές είναι υπεύθυνοι για τη λύση του προβλήματος με αποτέλεσμα να έχουν
πιο πολλά κίνητρα (Savery, 2006) δρώντας με συνεργατικό τρόπο.
Στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα θα προταθεί και μια προτεινόμενη
προαιρετική δραστηριότητα η οποία θα βασίζεται στη προσέγγιση της συνδυασμένης
μάθησης, προσέγγιση που συνδυάζει την παραδοσιακή τάξη με τις διαδικτυακές
δραστηριότητες και την ανατρεπόμενη τάξη με κύριο στόχο οι μαθητές με τη βοήθεια
των γονιών τους, να έχουν διαδικτυακή πρόσβαση, οπότε ο δάσκαλος να γίνεται
υποστηρικτής βοηθώντας τους πέρα από τις παραδοσιακές γνώσεις να αναπτύξουν
τις σύγχρονες δεξιότητες (Capone et al, 2017). Αυτή η μέθοδος αναπτύχθηκε λόγω
της αυξανόμενης ανάγκης ανταλλαγής γνώσεων μέσω διαδικτύου στην τάξη και τη
χρήση πιο ουσιαστικών διαδικτυακών πόρων (Gruba et al, 2016)
Η καθοδηγούμενη ανακάλυψη ιδιαίτερα για τους μαθητές του νηπιαγωγείου, μπορεί
να είναι μια αναπτυξιακά κατάλληλη πρακτική όταν στόχος μας είναι να
κατανοήσουν θέματα που μπορούμε να τα παρουσιάσουμε με συγκεκριμένα
παραδείγματα και η διαδικασία αυτή αποτελεί το πλαίσιο στήριξης που συνιστά τη
σταδιακή βοήθεια που παρέχεται στα παιδιά προκειμένου να ολοκληρώσουν
δραστηριότητες στις οποίες δεν μπορούν να φέρουν εις πέρας μόνα τους (Gredler,
2012)
Στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα με τίτλο:
«STEAM και η ΓΗ γυρίζει….»

Θα ξεκινήσουμε αρχικά με δραστηριότητα γνωριμίας τόσο μεταξύ της ομάδας όσο
και με το υπο διερεύνηση θέμα με σκοπό την πρόκληση ενδιαφέροντος και τη
δημιουργία τόσο εξωτερικών όσο και εσωτερικών κινήτρων και τη συναισθηματική
ικανοποίηση (Stipek, 2002). Τα εσωτερικά κίνητρα μπορούν να κινητοποιούνται
στους μαθητές όταν έρχονται αντιμέτωποι με μια πρρόκληση, όταν προάγεται η
αυτονομία τους και ασκούν επιρροή και έλεγχο σε ότιδήποτε μαθαίνουν (Ryan και
Deci, 2000), όταν τους προκαλείται η περιέργεια (Brophy, 2010) και όταν σε αυτό που
κάνουμε, ενέχεται η δημιουργικότητα και η φαντασία (Lepper και Hodell, 1989).
Κρατώντας κάποια βασικά στοιχεία από τη θεωρία της ψυχολογικής ροής
(Csikszentmihalyi, 1999) όπως είναι η αυτονομία και η συγκέντρωση, και μιλώντας
για ηλικίες νηπιαγωγείου, θα τονίσουμε ιδιαίτερα τη «σύμπλευση» που υποδηλώνει
ότι η κάθε δραστηριότητα του εκπαιδευτικού μας προγράμματος γίνεται αυθόρμητα
και εύκολα.

Στο πρώτο εργαστήριο Γνωριζόμαστε από κάπου; Το παιχνίδι με τις ερωτήσεις
γίνονται δραστηριότητες γνωριμίας μεταξύ της ομάδας αλλά και πρόκλησης
ενδιαφέροντος για το θέμα, δημιουρώντας το συναισθηματικό περιβάλλον για τους
μικρούς μαθητές μας προκειμένου να δημιουργήσουμε δεσμούς και τα μικρά παιδιά
να απολαμβάνουν απόλυτα τη θετική ενίσχυση και τον έπαινο. Τα υλικά που θα
χρειαστούμε είναι κάρτες με τους πλανήτες, μουσική από το ανοικτό αποθετήριο και
προβολή βίντεο το οποίο θα δείξουμε από το youtube (Ψηφιακές τεχνολογίες). Στο
πρώτο εργαστήριο γίνεται μια πρώτη διερεύνηση γνώσεων αναφορικά με το θέμα.

Στο δεύτερο εργαστήριο Ας δούμε τους πλανήτες από κοντά….τα παιδιά μέσα από
βίντεο Artificial Intelligence καλούνται να μάθουν τους πλανήτες του Ηλιακού
συστήματος και να οπτικοποιήσουν τη σκέψη τους με τη δημιουργία ενός
εννοιολογικού χάρτη ενώ να εκφραστούν με δημιουργικό και βιωματικό τρόπο να
αναπαραστήσουν την τροχιά που έχουν οι πλανήτες και ο Ήλιος εξασκώντας την
αισθητηριακή μνήμη.

Στο τρίτο εργαστήριο Ο Ήλιος μας, η πηγή της ζωής μας….τα παιδιά καλούνται
γνωρίσουν τον Ήλιο και τα χαρακτηριστικά του και συνδέουν τον Ήλιο με τη
Μυθολογία αφήνοντας τη δημιουργικότητα τους να εξωτερικευτεί και στη συνέχεια
με την ψηφιοποίηση της ιστορίας εξοικειωνονται με Ψηφιακές Τεχνολογίες,
δημιουργία ψηφιακού περιεχομένου και το διαμοιρασμό ψηφιακού υλικού.

Στο τέταρτο εργαστήριο Ήλιε, Γη, Σελήνη. Μέρα ή Νύχτα; τα παιδιά καλούνται να
γνωρίσουν την κίνηση της Γης μέσα από βίντεο Artificial Intelligence, να κατανοήσουν
μέσα από πειραματισμό, την εναλλαγή ημέρας και νύχτας, να οπτικοποιήσουν την
ημέρα τους και να δημιουργήσουν μια ψηφιακή ιστορία, να κατανοήσουν την πορεία
του Ήλιου και τις σκιες στα αντικέμενα και να εξοικειωθούν με συγκεκριμένα
ψηφιακά εργαλεία.

Στο πέμπτο εργαστήριο Όμορφες κόρες του Χρόνου… τα παιδιά θα γνωρίσουν πως
δημιουργούνται οι εποχές του Χρόνου και με τη δημιουργία ψηφιακού
εννοιολογικού χάρτη θα οπτικοποιήσουν τις γνώσεις τους αναφορικά με τις εποχές,
θα εξοικειωθούν με συγκεκριμένο εκπαιδευτικό λογισμικό έκφρασης και
δημιουργικότητας και θα ζωγραφίσουν την αγαπημένη τους εποχή.

Στο έκτο εργαστήριο Ταξίδι στη Σελήνη… τα παιδιά θα γνωρίσουν τη Σελήνη και
τα χαρακτηριστικά της, την επιφάνειά της, την απόσταση Σελήνης -Γης μέσα από
παρακολούθηση Artificial Intelligence βίντεο, πειραματισμό και βιωματική
προσέγγιση, αλλά και εικαστική απεικόνιση των γνώσεών τους.

Στο έβδομο εργαστήριο Τι γνωρίζαμε; Τι γνωρίζουμε; τα παιδιά θα συγκρίνουν τους
εννοιολογικούς χάρτες της αρχής και του τέλους για να ανακαλύψουν τι γνώριζαν και
τι έμαθαν, θα εξοικειωθούν με quiz και ψηφιακά εργαλεία εμπέδωσης.