Η μετάβαση του παιδιού από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό είναι σημαντική για την εξέλιξη του παιδιού, αλλά και για τη ζωή της οικογένειας. Η μετάβαση είναι μια περίοδος αλλαγής, ένα πέρασμα από μία κατάσταση σε μία άλλη, μια μεταβολή στους ρόλους. Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό αποτελεί μια κανονική μετάβαση, μια αναμενόμενη αλλαγή στη ζωή του παιδιού. Τα τελευταία χρόνια οι νηπιαγωγοί και οι δάσκαλοι έχουν εισαγάγει αρκετές «δραστηριότητες μετάβασης»: αμοιβαίες επισκέψεις πριν την έναρξη του σχολείου, κοινές δράσεις και εκπαιδευτικές επισκέψεις, διαλέξεις για την ανάπτυξη των παιδιών.

Η μετάβαση από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό –όπως και κάθε είδους μετάβαση–αποτελεί ένα ιδιαίτερο, προσωπικό, μοναδικό βίωμα για το κάθε άτομο. Η είσοδος του παιδιού σε μία νέα εκπαιδευτική βαθμίδα και συνεπακόλουθα σε ένα νέο σχολικό περιβάλλον αποτελεί για το παιδί μια πρόκληση που χρειάζεται να επενδυθεί με θετικά συναισθήματα: χαρά, προσμονή, ενδιαφέρον, ενθουσιασμός. Από την άλλη, αν και το ζητούμενο είναι η προώθηση και η ενδυνάμωση των θετικών συναισθημάτων, αυτονόητο είναι ότι την εμφάνισή τους μπορεί να κάνουν και δύσκολα συναισθήματα, όπως η ανησυχία και το άγχος. Τα παιδιά μπορεί να βιώσουν το άγχος της αλλαγής, να διακρίνουν ότι ξεκινούν οι «υποχρεώσεις». Για να μπορέσουν οι μαθητές να ανταποκριθούν στο νέο τους ρόλο θα πρέπει έχουν  κατακτήσει τη λεγόμενη «σχολική ετοιμότητα». Η σχολική ετοιμότητα αναφέρεται στην ικανότητα του παιδιού να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της σχολικής εκπαίδευσης, οι οποίες καθορίζουν συγκεκριμένες γλωσσικές, γνωστικές, κοινωνικές ικανότητες και στάσεις, αυτοπεποίθηση και δυνατότητες αυτορρύθμισης της κοινωνικής και μαθησιακής συμπεριφοράς στην ανταπόκριση των νέων ρόλων, θετικές στάσεις προς τη μάθηση και τη γνώση.

Η εμπλοκή των γονέων κατά τη διάρκεια της ενταξιακής διαδικασίας θεωρείται κριτήριο ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης. Οι μελέτες έδειξαν ότι όταν οι γονείς συμμετέχουν στη διαδικασία της μετάβασης τα παιδιά επιτυγχάνουν υψηλότερες βαθμολογίες, μεγαλύτερο βαθμό παρακολούθησης, αναπτύσσουν περισσότερο θετικές στάσεις και συμπεριφορές, υψηλότερο βαθμό αποφοίτησης και μεγαλύτερη επιτυχία στην εκπαίδευση.

Επιπλέον, η εμπλοκή των γονέων στην μετάβαση των παιδιών από το νηπιαγωγείο στο δημοτικό προετοιμάζει και τους γονείς καλύτερα, εξοπλίζοντας τους με γνώσεις και τεχνικές για το πώς θα μπορέσουν να βοηθήσουν τα παιδιά τους καθ’ όλη τη διάρκεια της σχολικής εκπαίδευσης. Τους βοηθά να διαμορφώσουν απόψεις και πρακτικές που θα φανούν χρήσιμες και στο μέλλον αφού θα γνωρίζουν καλύτερα πώς να βοηθήσουν τα παιδιά τους στο σπίτι ή στο σχολείο προκειμένου να πετύχουν καλύτερες σχολικές επιδόσεις.

 

Γονείς που συμμετέχουν στη μετάβαση έχουν την ευκαιρία:

• Να γνωρίσουν καλύτερα τον τρόπο με τον οποίο το παιδί τους μαθαίνει, τις αδυναμίες και τις δυνατότητές του, το αναπτυξιακό και μαθησιακό του επίπεδο, αλλά και να δώσουν πληροφορίες στο δάσκαλο σχετικά με αυτούς τους τομείς.
• Να στηρίζουν τη μάθηση στο σπίτι όπου εφαρμόζουν ιδέες και δραστηριότητες που συζητήθηκαν στο σχολείο.
• Να κάνουν σχέσεις με άλλους γονείς και φορείς που στηρίζουν και τους ίδιους ψυχολογικά. Έτσι γίνονται πιο ενεργά μέλη της τοπικής κοινότητας.
• Να δημιουργήσουν σχέσεις με τους δασκάλους που μπορεί να αποβούν χρήσιμες αργότερα στις σχέσεις των παιδιών με άλλους εκπαιδευτικούς.

 

 

Για να έχουν επιτευχθούν τα παραπάνω και το παιδί να είναι σε θέση να προσαρμοστεί πιο εύκολα στο νέο περιβάλλον και τις απαιτήσεις του, χρειάζεται προηγουμένως οι γονείς να έχουν:

• Διαβάσει βιβλία μαζί με το παιδί.
• Αφιερώσει χρόνο για παιχνίδι και λεκτική αλληλεπίδραση και συζήτηση.
• Εφαρμόσει πρόγραμμα και ρουτίνα στην καθημερινή ζωή του παιδιού (φαγητό, ύπνος κτλ.).
• Παράσχει ευκαιρίες στο παιδί για την κοινωνικοποίηση και την ανάπτυξη των κοινωνικών του δεξιοτήτων.
• Ενθαρρύνει συμπεριφορές που αναδεικνύουν αξίες, όπως σεβασμός, ευγένεια, ανεκτικότητα.
• Ενθαρρύνει την ανάληψη πρωτοβουλιών και την ανάπτυξη της υπευθυνότητας και της αυτονόμησής τους μέσα από δουλειές, όπως το μάζεμα των παιχνιδιών τους και η τακτοποίηση του δωματίου τους.

 

Η εμπλοκή των γονέων στη διαδικασία της μετάβασης είναι αδιαμφισβήτητα καθοριστική. Οι γονείς χρειάζεται να ενημερώσουν το παιδί για το νέο σχολείο και τον τρόπο λειτουργίας του. Είναι σημαντικό να επισκεφθούν το σχολείο μαζί με το παιδί. Να συζητήσουν με το παιδί γι’ αυτή τη μετάβαση και να απαντήσουν σε τυχόν απορίες του. Είναι επίσης σημαντικό η όποια συζήτηση και ενημέρωση να έχει θετική συναισθηματική επένδυση, να διαπνέεται από ενδιαφέρον και ενθουσιασμό για το σχολείο. Τέλος, η εμπιστοσύνη των γονιών στο σχολείο και στα πρόσωπα που το στελεχώνουν και η αδιαπραγμάτευτη διαθεσιμότητά τους αποτελούν κομβικούς παράγοντες στη διαδικασία της μετάβασης.