Ο Ιησούς όπως κυοφορήθηκε από παρθένο γυναίκα έτσι και θα βαπτισθεί από παρθένο άνδρα, η επιλογή του Ιορδάνη ποταμού όχι τυχαία μια που χύνεται στη Νεκρά θάλασσα, συμβολικά, προς τον πνευματικό θάνατο (την Νεκρά Θάλασσα) πορευόταν και ο άνθρωπος μετά το προπατορικό αμάρτημα αλλά με την βάπτιση Του, η πορεία ανακόπτεται!
Εντυπωσιακή η λεπτομέρεια στο Ευαγγέλιο που αναφέρει ότι μετά την είσοδο Του στον ποταμό «ευθύς ανέβη από του ύδατος» (Ματθ. 3, 16) σε αντίθεση με τις συνηθισμένες βαπτίσεις που καθυστερούσαν αφού γινόταν αναφορά στη ζωή του βαπτιζομένου και δημόσια εξομολόγηση των αμαρτιών του.
Στον Χριστό, όχι μόνο δεν υπήρχε τέτοια ανάγκη, η εξομολόγηση και άφεση αμαρτιών αλλά έχομε και την «επίσημη» αποκάλυψη της ταυτότητας Του, στα νομικά χαρτιά των Ιουδαίων ο ταπεινός υιός του μαραγκού Ιωσήφ, τώρα ακούγεται η φωνή του Πατέρα να ομολογεί: “Συ ει ο υιός μου ο Αγαπητός”, πάλι εντυπωσιάζει η λεπτομέρεια, η επιλογή της λέξης Αγαπητός, το αγαπητό Του παιδί, προσφέρει για θυσία γνωρίζοντας καλά ότι στο Όρος των Ελαιών γεμάτος αγωνία θα Τον παρακαλούσε να Τον απαλλάξει από το μαρτύριο.
Μέσα σε μια φράση όλη η θεολογία του Χριστιανισμού, η Αγάπη, αν ο Χριστιανισμός δεν είναι Αγάπη παύει να είναι Χριστιανισμός. Και τα Θεοφάνεια (ο Θεός φάνηκε) ολοκληρώνονται με την εμφάνιση του Αγίου Πνεύματος «ωσεί περιστεράν»: όπως μετά τον κατακλυσμό, η περιστερά έφερε το καλό μήνυμα στην κιβωτό του Νώε για τη σωτηρία της ανθρωπότητας έτσι και τώρα αναγγέλλει στον κόσμο τη σωτηρία με την έλευση του Χριστού.
Χριστιανοί που επισκέπτονταν τους Αγίους Τόπους και βαπτίζονταν στον Ιορδάνη ποταμό προσέθεταν στο όνομα τους το προσωνύμιο “Χατζής” π.χ από Κωσταντίνος, Χατζηκωνσταντίνου, από Νικόλαος, Χατζηνικολάου, αραβικά Χάτζι λέγεται το προσκύνημα που κάνει κάποιος στον ιερό τόπο της θρησκείας του, αλλά πιθανά και την λέξη Χάτζι οι Άραβες την πήραν από την ελληνική λέξη άγιος (hagios) (hag-χατζ).
Άσχετο το μυστήριο της βάπτισης με την ονοματοδοσία, το παιδί έχει όνομα και πριν από τη Βάπτιση, η Εκκλησία δίνει ευχή ονοματοδοσίας 8 μέρες μετά τη γέννηση (ή και αργότερα), με την Βάπτιση (που είναι προαιρετική) λαμβάνει θρήσκευμα. Πολλές αιρέσεις (π.χ οι Βαπτιστές, 110 εκατομμύρια σε όλο τον κόσμο) θεωρούν το μυστήριο έγκυρο μόνο με την συγκατάθεση του ατόμου ως ενήλικας, χριστιανός – λένε – γίνεσαι μόνο μετά από κατήχηση, συνειδητά, η Εκκλησία μας ανταπαντά: Οι γονείς με δική τους θέληση βαπτίζουν το παιδί θεωρώντας ότι είναι προς όφελος του να έχει τη Θεία Χάρη όσο το δυνατόν νωρίτερα, με τον ίδιο τρόπο το πηγαίνουν σχολείο ή του κάνουν εμβόλια χωρίς να το ρωτήσουν. Ο άνθρωπος παραμένει ελεύθερος στις επιλογές του και το μυστήριο δεν τον δεσμεύει στο υπόλοιπο της ζωής του, άνετα αλλάζει θρήσκευμα.
Στην Καθολική Εκκλησία το βάπτισμα δεν τελείται με κατάδυση σε νερό αλλά με επίχυση νερού στην κεφαλή του νηπίου, θεολογικά λάθος για εμάς, αφού η κατάδυση στο νερό 3 φορές συμβολίζει την τριήμερη Ταφή και Ανάσταση, με ολόκληρο το σώμα Του στο τάφο, άρα και στο νερό, η αμαρτία αίρεται με την Ανάσταση/Βάπτιση, ξαναγεννιέται στην Νέα Ζωή, για αυτό και τα ρουχαλάκια του είναι λευκά όπως το σάβανο του Κυρίου, στην ουσία ενδύεται τον Χριστό «Όσοι εις Χριστόν εβαπτίσθητε, Χριστόν ενεδύσασθε»
Στο μυστήριο ο βαπτιζόμενος μέσω του νονού/νονάς ομολογεί την πίστη του λέγοντας το «Πιστεύω», ίσως το πιο επεξεργασμένο κείμενο της Παγκόσμιας ιστορίας. Ξεκίνησε να γράφεται στην Α’Οικουμενική Σύνοδο της Νίκαιας το 325 μ.Χ και η τελευταία τελεία μπήκε το 451 μ.Χ στην Δ’ Οικουμενική Σύνοδο της Χαλκηδόνας, δηλ. μετά από 130 χρόνια. Βασικό ρόλο στον τερματισμό των θεολογικών διαμαχών που υπήρχαν ανάμεσα στους επισκόπους και στις ατέρμονες συζητήσεις που δεν κατάληγαν πουθενά , έπαιξε ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος , ο επονομαζόμενος και Μέγας , ο οποίος προήδρευε στην Α΄οικουμενική σύνοδο… Είναι η πρώτη φορά που η κοσμική εξουσία παρεμβαίνει στα εκκλησιαστικά ζητήματα …Στη συνέχεια αυτό θα γίνεται συχνά…
Μια λέξη άμα αλλάξεις αλλοιώνεται όλη η σημασία, μόνο για την λέξη “Ομο-ούσιος τω Πατρί… ” ή “Ομοιο-ούσιος” έχουν χυθεί τόνοι μελάνης για το πoιο από τα δύο είναι θεολογικά σωστό.
Εδώ θαυμάζει κανείς και το μεγαλείο της Ελληνικής γλώσσας, οι Πατέρες της Εκκλησίας σπουδαγμένοι στα μεγάλα φιλοσοφικά κέντρα του Ελληνισμού επιστράτευσαν την πλούσια και εύπλαστη Ελληνική γλώσσα για την διατύπωση των τόσο λεπτεπίλεπτων αυτών φιλοσοφικών-θεολογικών εννοιών, άραγε τα 2.2 δισ. Χριστιανοί το γνωρίζουν;
Δημήτρης Τριάντος-Πάνος Γκόβας
Φωτο 1.
Οι πρώτοι Χριστιανοί βαπτίζονταν ομαδικά στα Βαπτιστήρια, μεγάλα οκταγωνικά κτίρια εκτός του χώρου της Εκκλησίας (αφού δεν χώραγαν) τη νύχτα του Μεγάλου Σαββάτου προς Κυριακή του Πάσχα, αρχίζοντας την «καινῆ ἐν Χριστῷ ζωῆ», καινή (=καινούργια, νέα), «διακαινίζομαι», έτσι έμεινε να λέγεται η εβδομάδα μετά το Πάσχα “Εβδομάδα της Διακαινησίμου».
Φωτο 1. Η Βάπτιση του Χριστού του Andrea Sansovino (1505) στην ανατολική πλευρά του πιο όμορφου σωζόμενου Βαπτιστηρίου, της Φλωρεντίας.
Φωτο 2
Η πιο εμβληματική απεικόνιση των Θεοφανείων στο Ελληνικό σινεμά! Ο άρρωστος πατέρας της Μανταλένας πεθαίνει κι εκείνη του ορκίζεται ότι θα κάνει τα πάντα να μην πεινάσουν τα 6 ορφανά αδέλφια της. Παρόλα αυτά, ο βαρκάρης θεωρείται ανδρική δουλειά, λίγοι την προτιμούν, μερικοί από ελεημοσύνη θέλουν να βοηθήσουν, εκείνη από υπερηφάνεια το αρνείται, τα χρέη της όμως τρέχουν.
Έτσι ο παπα-Φώτης (Παντελής Ζερβός), σκαρφίζεται ένα σχέδιο, για να αλλάξουν στάση οι συντοπίτες της. Στην τελετή των Θεοφανείων πετάει τον Σταυρό μπροστά της, την σπρώχνει στη θάλασσα και η Μανταλένα πιάνει τον Σταυρό, σπουδαίο πράγμα να τον πιάσει γυναίκα, θέλημα Θεού, την επομένη όλοι στριμώχνονται στη βάρκα της.
Να έχουμε όλοι μια φωτισμένη χρονιά!
