Οι στοές της Θεσσαλονίκης είναι οι κρυφές και γοητευτικές γωνιές της πόλης που την κρατούν ζωντανή. Συνήθως στεγάζουν καφέ, μπαράκια ή αγορές. Οι κλειστές αυτές αγορές είναι σε αρκετές περιπτώσεις απόρροια της Τουρκοκρατίας, καθώς στην Τουρκία αποτελούν συνηθισμένο φαινόμενο.

Στη Θεσσαλονίκη μέσα σε αυτές τις κλειστές αγορές πουλούσαν τις πραμάτειες τους, συχνά παρόμοιες, οι έμποροι, ενώ συχνά αποτελούσαν και συντεχνιακά στέκια. Για αυτό το λόγο κάποιες από αυτές τις στοές, ακόμα και σήμερα είναι γνωστές για συγκεκριμένα είδη πώλησης, όπως ραφτικά, κουμπιά, τρόφιμα. Πολλές στοές φιλοξένησαν επιχειρήσεις νυχτερινής διασκέδασης, άλλες παράκμασαν ιδιαίτερα στα πρώτα χρόνια της κρίσης, αλλά φαίνεται πως με το χρόνο σιγά-σιγά ανακάμπτουν.

Εμείς, θα κάνουμε μια βόλτα στις στοές του κέντρου με ξεναγούς τη Δέσποινα, την Παλάση, την Παρασκευή, τη Χρύσα, τη Βάλια, την Ευαγγελία, την Εύη και τη Σταυρούλα.

 

ΣΤΟΑ ΚΑΡΑΣΣΟ

Η πιο γνωστή στοά της Θεσσαλονίκης για όσους ενδιαφέρονται να αγοράσουν είδη ραπτικής είναι η στοά Καράσσο με δύο εισόδους, μία από την Ερμού και μία από τη Βενιζέλου. Στη σημερινή της μορφή είναι από το 1959. Ήταν ιδιοκτησία του Ισαάκ Καράσσο, γνωστού επιχειρηματία της Θεσσαλονίκης, ο οποίος σε κάποια στιγμή αποφάσισε να πουλήσει τη μισή στοά σε έναν άλλο επιχειρηματία, ονόματι Μακρίδη, από τον οποίο ονομάστηκε και το μισό μέρος της στοάς. Από το ξεκίνημά της η στοά αποτέλεσε κομβικό σημείο για όσους ήθελαν να ψωνίσουν υφάσματα, κλωστές κουμπιά, είδη νεωτερισμού και με το πέρασμα του χρόνου έγινε γνωστή στους Θεσσαλονικείς για την ποικιλία των προϊόντων αυτού του είδους, που μπορούσε κανείς να βρει εκεί.

ΣΤΟΑ ΧΙΡΣ

Η Στοά Χιρς ονομάστηκε τιμητικά σε ανάμνηση του βαρόνου Χιρς (1831-1896) και της φιλανθρωπικής του δράσης. Παρ’ όλο που η μητέρα του Κaroline Wertheimer τον παρότρυνε να σπουδάσει θεολογία, αυτός ακολούθησε τις συμβουλές του τραπεζίτη πατέρα του και ασχολήθηκε με τα οικονομικά. Το 1869 η οθωμανική κυβέρνηση ανέθεσε στον Χιρς την κατασκευή και εκμετάλλευση πολλών σιδηροδρομικών δικτύων στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το έργο απέφερε στον Χιρς περισσότερα από 100 εκατ. δολάρια. Η φιλανθρωπική του δράση επεκτάθηκε και στη Θεσσαλονίκη, όπου κατασκευάστηκαν πολλά ιδρύματα, με κυριότερο το Ιπποκράτειο νοσοκομείο. Σήμερα η στοά στεγάζει μεγάλα καταστήματα όπως το public και το notos.

ΜΠΕΖΕΣΤΕΝΙ

Το Μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης, είναι ένα Οθωμανικό μνημείο το οποίο κτίστηκε επί Σουλτάνου Μεχμέτ Β’ (1455-1459). Βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Σολωμού, απέναντι από το Χαμζά Μπέη Τζαμί και το παλιό δημαρχείο της πόλης. Η λέξη ετυμολογείται από την τουρκική λέξη bezesten που σημαίνει αρχαιοπωλείο και προέρχεται από την αραβική λέξη bez που σημαίνει ύφασμα.

ΣΤΟA ΡΟΓΚOΤΗ ή ΛΕΒΗ ΜΕΝΕΞΕ

Στη Βενιζέλου 3 βρίσκεται η περίφημη Στοά Ρογκότη. Χτίστηκε το 1928 ως κτίριο γραφείων με την ονομασία Μέγαρο Μπουρλά. Έχει δύο εισόδους, μία από την ομώνυμη πεζοδρομημένη οδό και μία από την οδό Βενιζέλου. Κλασικό δείγμα αρχιτεκτονικής των πρώτων δεκαετιών του προηγούμενου αιώνα, στο εσωτερικό της στοάς δεσπόζει το κυκλικό αίθριο. Υψώνεται μέχρι τον τελευταίο όροφο και με αυτό έχουν οπτική επαφή τα μπαλκόνια των εσωτερικών διαδρόμων με τις σιδερένιες κουπαστές. Οι περισσότεροι χώροι του κτιρίου στεγάζουν δικηγορικά γραφεία. Η είσοδοι της στοάς αποκτούν ιδιαίτερο χαρακτήρα από τα καταστήματα που λειτουργούν εκεί, καφέ, μπαρ, εστιατόριο. Εκτός από δικηγόρους, εδώ θα συναντήσετε παρέες νέων, εργαζόμενους σε γραφεία του κέντρου και παρέες που αγαπούν την κουβέντα με συνοδεία μουσικής και φαγητού.

ΟΛΥΜΠΙΟΣ ΣΤΟΑ

Μία ακόμη στοά της Θεσσαλονίκης είναι η Ολύμπιος Στοά που χτίστηκε το 1956 και η είσοδος της οποίας βρίσκεται επί της Λέοντος Σοφού. Ένα μέρος στο οποίο κάποτε λειτουργούσαν πολλά μικρά καταστήματα, που πουλούσαν κυρίως είδη ρουχισμού και υφάσματα και σήμερα μοιάζει έρημο.

ΣΤΟΑ ΜΑΛΑΚΟΠΗ

Η Στοά Μαλακοπή βρίσκεται σε ένα από τα πιο γνωστά μέρη της Θεσσαλονίκης, τη Βαλαωρίτου. Το κτίριο που αποτελούσε κέντρο του Φραγκομαχαλά της οθωμανικής Θεσσαλονίκης, χτίστηκε το 1906 και στέγασε την Τράπεζα Θεσσαλονίκης που είχε ιδρυθεί το 1888 από την οικογένεια Αλλατίνι. Το ρολόι που δεσπόζει στην πρόσοψη του κτιρίου σταμάτησε να χτυπάει την ώρα του μεγάλου σεισμού που χτύπησε τη Θεσσαλονίκη το 1978.

ΣΤΟΑ ΣΑΟΥΛ

Συγκρότημα εμπορικής στοάς χτισμένο από τον Σαούλ Μοδιάνο, γνωστό Εβραίο τραπεζίτη, που συνδέει τις οδούς Βασιλέως Ηρακλείου με Ερμού, και Βενιζέλου με Ίωνος Δραγούμη. Ο αρχιτέκτονας Ελί Μοδιάνο καθώς και η Κτηματική Τράπεζα του Μοδιάνο διατηρούσαν γραφεία μέσα στην στοά. Χτίστηκε ανάμεσα στα 1867-71, ενώ ένα τμήμα της καταστράφηκε από την πυρκαγιά του 1917. Ανακατασκευάστηκε το 1929, τροποποιώντας τη στοά περίπου σε σχήμα Γ. Αποτελεί ιστορικό ντοκουμέντο της ακμής της οικογένειας Μοδιάνο που ξεκίνησε από τον Σαούλ, τον φτωχό υπάλληλο που αναδείχθηκε σ’ έναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

ΕΡΜΕΙΟΝ ( ΣΤΟΑ ΚΑΡΙΠΗ)

Στην οδό Βενιζέλου 23, ανάμεσα στην Ερμού και την Εγνατία, βρίσκεται το μέγαρο Ερμείον. Χτίστηκε το 1925, σε σχέδια των Γεωργακόπουλου – Μυλωνά και ανήκει στο κίνημα του   Art Deco.

Στο κτίριο η χρήση ενισχυμένου σκυροδέματος, νέου υλικού για την εποχή, επέτρεψε μεγάλες προσόψεις με υαλοπίνακες που προσφέρουν θέα και φως στους χώρους του, έχει όμορφα διακοσμημένα ταβάνια και μεγάλα αίθρια με εξώστες στο κέντρο του εσωτερικού του. Το κτίριο ήταν το Νο 1 εμπορικό κέντρο για πολλά χρόνια. Υπήρξε το 1ο εμπορικό κέντρο της πόλης και χρησιμοποιείται μέχρι και σήμερα για εμπορικές και επαγγελματικές δραστηριότητες.

ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΣΤΟΑ ΤΡΟΦΙΜΩΝ – ΜΟΔΙΑΝΟ

Η ιστορία της αγοράς Μοδιάνο ξεκινά το 1492, όταν οι πρώτοι Ισπανοεβραίοι εγκαταστάθηκαν στην εβραϊκή συνοικία «Ταλμούδ Τορά». Το 1917 η περιοχή παραδόθηκε στις φλόγες και το 1922 φτιάχτηκε στη θέση της αγορά τροφίμων. Την σχεδίασε ο Ελί Μοδιάνο σε συνεργασία με τον αρχιτέκτονα Ερνέστο Εμπράρ. Ο θεμέλιος λίθος της αγοράς Μοδιάνο μπήκε το 1922 και η κατασκευή της κράτησε τρία χρόνια. Όταν ολοκληρώθηκε, το 1925, το όνομα που ήταν γραμμένο στο μέτωπο του συγκροτήματος της Αγοράς ήταν «Κεντρική Στοά Τροφίμων». Στην πορεία όμως, το όνομα του οίκου των πανίσχυρων Μοδιάνο παραγκώνισε εκείνη την επίσημη ονομασία, παρότι η μεγάλη αυτή εβραϊκή οικογένεια ήταν τότε σε κρίση. Ο τίτλος στα σχέδια, στη γαλλική γλώσσα, ήταν «Bazar Cetral Salonique».

 

Παρασκευή Μυγδαλιά, Χρύσα Πεχλιβανίδου

(Οι φωτογραφίες είναι των μαθητριών)