Πολλές φορές οι γονείς έρχονται αντιμέτωποι με πολλά εμπόδια στην προσπάθεια τους να οριοθετήσουν τα παιδιά τους, είτε αυτό συμβαίνει μέσα στο σπίτι είτε εκτός.
Συχνά ερωτήματα που ταλαιπωρούν τους γονείς είναι:
- Ποιες οδηγίες μπορώ να δώσω; Σε ποιες συμφωνίες μπορούμε να καταλήξουμε; Ποιους κανόνες μπορούμε να θέσουμε;
- Όταν λέω όχι το εννοώ πραγματικά; Ή μήπως σημαίνει μπορεί;
- Ξέρει άραγε ο γιός ή η κόρη μου πως αισθάνομαι εγώ, τι είναι σημαντικό για εμένα και τι περιμένω ακριβώς από εκείνο;
- Υπάρχει μια ξεκάθαρη συμφωνία σχετικά με το τι θα συμβεί, εάν κάποιος παραβιάσει τον κανόνα;
Σε ένα οικογενειακό συμβούλιο, γονείς και παιδιά μπορούν να καθορίσουν μαζί τους κανόνες συμβίωσης.
- Μην θέτετε κανόνες που κανείς δεν μπορεί να τηρήσει. Για να είναι επιτυχημένοι οι κανόνες πρέπει να αποφασιστούν μαζί με το παιδί. Διαθέστε λίγο χρόνο όλη η οικογένεια και αποφασίστε ποιοι κανόνες ισχύουν για εσάς. Εφόσον καταλήξετε σε αυτούς μπορείτε να καταγράψετε τους κανόνες έτσι ώστε να τους θυμάστε. Χρησιμοποιήστε τη φαντασία σας κάνετε τη δραστηριότητα ευχάριστη για όλους, υπογράψτε τους κανόνες για επικύρωση της συμφωνίας.
- Όταν ζητάω κάτι από το παιδί, επιμένω και το επαναλαμβάνω. Για να αποτυπωθούν οι κανόνες, θα πρέπει να τους επαναλαμβάνετε συνέχεια με υπομονή, ειδικά σε πιο μικρά παιδιά.
Να είμαστε αξιόπιστοι!!
- Οι γονείς που λένε μεγάλα λόγια και απειλούν τα παιδιά τους με συνέπειες αλλά τελικά δεν προχωρούν σε πράξεις χάνουν την αξιοπιστία τους.
Το ίδιο ισχύει και για τις υποσχέσεις και τις ανταμοιβές. Εάν υποσχεθείς στο παιδί σου να του διαβάσεις άλλη μια ιστορία πριν πέσει για ύπνο, πρέπει και να το κάνεις!
- Όταν ζητάτε από το παιδί σας να κάνει κάτι, πρέπει να έχετε στο μυαλό σας και την ανάλογη συνέπεια εάν δεν ακολουθήσει αυτό που συμφωνήσατε. Η συνέπεια πρέπει να μένει σταθερή με ότι αρχικά είχε ειπωθεί. Μην αλλάζετε τις συνέπειες που είχατε συμφωνήσει γιατί τότε θα χάσετε την αξιοπιστία σας και τα παιδιά θα αρχίσουν να σας αγνοούν.
- Προειδοποιούμε τα παιδιά με τρόπους ώστε να μην τα εκφοβίζουμε, και να τα κάνουμε να καταλαβαίνουν πως με τη σωστή συμπεριφορά μπορούν να κάνουν αυτό που θέλουν.
Εάν το παιδί δεν ακολουθήσει αυτό που είχατε συμφωνήσει, τότε πρέπει να αναφερθεί η συνέπεια της πράξης, η οποία πρέπει να είναι ανάλογη της συμπεριφοράς της οποίας επέδειξε.
Για παράδειγμα: Δεν έβαλε τα βιβλία στο ράφι, τότε δεν θα μείνει χρόνος για να διαβάσετε παραμύθι.
Τα παιδιά μαθαίνουν να αναλαμβάνουν ευθύνες από τις συνέπειες των πράξεων τους!
Όποιος κάνει ένα βήμα πρέπει να είναι έτοιμος και για το επόμενο. Μην βιαστείτε να απαλλάξετε τα παιδιά σας από τις συνέπειες των πράξεων τους!!!
Για παράδειγμα: Όταν το παιδί σας πήγε προπόνηση και ξέχασε να πάρει μαζί του τα παπούτσια ποδοσφαίρου, μην πάτε να του τα φέρετε. Η ώρα που θα περάσει καθισμένος στον πάγκο θα τον κάνει να θυμάται στο μέλλον όλα όσα πρέπει να παίρνει μαζί του!!
Προσοχή στον τρόπο που επιβάλλονται οι συνέπειες.
- Οι τιμωρίες μπορεί να τραυματίσουν και να ταπεινώσουν τα παιδιά.
- Σε μια τιμωρία πρέπει να είναι φανερή η σύνδεση μεταξύ πράξης και συνέπειας, έτσι ώστε το παιδί να μην το θεωρεί σαν αντίποινο και αυτό να οδηγήσει σε θυμό και άλλες δυσπροσάρμοστες συμπεριφορές. Εξηγώ λοιπόν στο παιδί το λόγο για τον οποίο υπάρχει η συγκεκριμένη τιμωρία.
- Όλα με μέτρο. Δεν χρησιμοποιώ απειλές τις οποίες δεν θα τηρήσω.
- Είναι λογικό κάποτε οι γονείς να χάνουν για λίγο τον έλεγχο και να υψώνουν τον τόνο της φωνής τους. Καλό θα ήταν πριν μιλήσετε στο παιδί για ένα μικρό διάστημα 1-2 λεπτών, να πάρετε μια βαθιά ανάσα, να ηρεμήσετε και μετά να μιλήσετε στο παιδί.
Εκφράζω τα συναισθήματα μου
Συζητούμε για τα συναισθήματα μας. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν ότι και οι γονείς τους έχουν συναισθήματα και τα εκφράζουν. Καλό θα ήταν οι γονείς να μιλούν στα παιδιά και να εκφράζουν πως η συγκεκριμένη πράξη τους έκανε να νιώσουν. Μπορούν μετά και τα ίδια τα παιδιά να εκφράσουν τα δικά τους συναισθήματα. Τι ήταν αυτό που τα έκανε να συμπεριφερθούν με τον ανάλογο τρόπο, εάν υπάρχει κάτι που τα απασχολεί. Τα παιδιά πολλές φορές δυσκολεύονται να εκφράσουν πως νιώθουν και το αποτυπώνουν με πράξεις. Καλό θα ήταν οι γονείς να τα παροτρύνουν συχνά να μοιράζονται τα συναισθήματα τους για να μην προβαίνουν σε πράξεις οι οποίες μπορεί απλώς να αποσκοπούν στο να προσελκύσουν τη προσοχή των γονέων τους.
Ενθάρρυνση και κίνητρο για την ανάληψη ευθυνών.
- Όταν οι γονείς δεν είναι παρόν, τα παιδιά αναλαμβάνουν από μόνα τους ευθύνες. Δίνουμε χώρο και χρόνο στο παιδί να αναλάβει πρωτοβουλίες με το δικό του ρυθμό και τρόπο. Δεν επεμβαίνουμε συνεχώς, εάν θέλει τη βοήθεια μας τότε θα μας το ζητήσει.
- Με την εκτίμηση και την ενθάρρυνση πετυχαίνουμε πολύ περισσότερα πράγματα από αυτά που θα καταφέρναμε με τις φωνές και τις τιμωρίες. Η εκτίμηση αποτελεί κίνητρο για τα παιδιά. Με τον έπαινο οι γονείς φτάνουν γρηγορότερα στον στόχο τους.
- Φροντίζουμε να διαθέτουμε ποιοτικό χρόνο στο παιδιά μας μέσα στη μέρα. Η εκδήλωση αγάπης, αλληλοσεβασμού και προσοχής είναι το κλειδί για υγιή, χαρούμενα παιδιά!!!
Κορνηλία Τσούκκα
Εγγεγραμμένη Σχολική/Εκπαιδευτική Ψυχολόγος