…ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΑ

Από την Α1’ τάξη του 6^ου Δημοτικού Σχολείου Συκεών

Ένα φαινόμενο το οποίο ιδιαίτερα απασχολεί, όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, είναι η εκδήλωση αντικοινωνικής και επιθετικής συμπεριφοράς των παιδιών, ακόμα και όταν αυτά είναι σε μικρή ηλικία.

Η βία εκδηλώνεται μέσω της επιθετικότητας η οποία είναι, οποιαδήποτε συμπεριφορά κατευθύνεται απέναντι σε ένα υποκείμενο με σκοπιμότητα να προκαλέσει βλάβη (Αnderson & Bushman, 2002)

O Olweus (1997) αναφέρει ότι σε ένα μαθητή ή μαθήτρια, ασκείται βία όταν επαναλαμβανόμενα ή για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, υπόκειται στις αρνητικές ενέργειες ενός ή περισσοτέρων μαθητών.

O σχολικός εκφοβισμός μπορεί να είναι:

1. Σωματικός (χτυπήματα, φτύσιμο, τράβηγμα μαλλιών, σπρώξιμο κ.α.)

2. Λεκτικός (φωνές, βρισιές, απειλές, κακόβουλα πειράγματα, ειρωνεία, κοροϊδία κ.α.)

3. Κοινωνικός (αποκλεισμός, περιθωριοποίηση, φήμες κ.α.)

4.  Ψυχολογικός-Συναισθηματικός (απειλές, πιέσεις, στέρηση κ.α.)

5.Τεχνολογικός (μέσω ηλεκτρονικών μηνυμάτων, βίντεο, διαδίκτυο κ.α.)

Συνέπειες του σχολικού εκφοβισμού για το παιδί σαν θύτης ή σαν θύμα μπορούν να είναι η αύξηση άγχους, η χαμηλή αυτοεκτίμηση, η κοινωνική απομόνωση, η προβληματική συμπεριφορά, η σχολική αποτυχία κ.α.

Δεν θα πρέπει σ’ αυτό το φαινόμενο να εθελοτυφλούμε ούτε να θεωρούμε ότι αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ανάπτυξης των παιδιών.

Επειδή το σχολικό περιβάλλον έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τη συμπεριφορά των μαθητών και να αντιμετωπίσει τη βία και επειδή σε κάθε περίπτωση η πρόληψη είναι καλύτερη από τη θεραπεία, εμείς στην πρώτη τάξη υλοποιήσαμε ένα πρόγραμμα αγωγής υγείας.

Στόχοι του προγράμματος αυτού είναι τα παιδιά να αναπτύξουν την αυτοεκτίμηση τους, να μάθουν να αναγνωρίζουν πότε αισθάνονται θυμό και πως η βία δεν είναι τρόπος επίλυσης των προβλημάτων. Να αναγνωρίζουν τα ερεθίσματα που οδηγούν σε επιθετική συμπεριφορά, να αντιμετωπίζουν με κατάλληλες τεχνικές απειλητικές καταστάσεις, να ελέγχουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματα τους. Να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τις συνέπειες και να αποκτούν θετικές εμπειρίες.

Στο πρόγραμμα με τους επιμέρους στόχους, βοήθησε η δυναμική της ομάδας με τον αριθμό των μελών, με τις κοινές συναισθηματικές εμπειρίες, με τις σχέσεις και αλληλεπιδράσεις μεταξύ τους. Τα παιδιά στον «κοινό τους χώρο» δημιούργησαν κλίμα αποδοχής, ανοιχτό και ασφαλές.

Μπήκαν στη διαδικασία να ανακαλύψουν τον εαυτό τους και τους άλλους. Μέσα από τη μοναδικότητα του καθενός εκφράστηκαν σκέψεις και συναισθήματα. Αναπτύχτηκαν η συναίσθηση, η αποδοχή, η εμπιστοσύνη , η αλληλοβοήθεια, το μοίρασμα που τελικά συνέδεσε τα μέλη μεταξύ τους και με την ομάδα, με σημαντικό τρόπο για τα ίδια. Δόθηκε έμφαση στο θετικό και χρήσιμο κάθε εμπειρίας.

Κατά τη διαδικασία του προγράμματος υπογράφηκε ένα γενικό συμβόλαιο μη βίας από τους μαθητές και ξεκίνησε μια διαλεκτική σχέση ανάμεσα σε γονείς και μαθητές.

Παρατηρηθήκαν προσωπικά βιώματα και εμπειρίες βίας από μαθητές, στη θέση του θύτη ή του θύματος.

Χρησιμοποιήθηκαν βιωματικές μέθοδοι, τεχνικές ρόλων, δραματοποιήσεις, θεατρικά παιχνίδια, σχηματικές αναπαραστάσεις.

Συμφωνούμε όλοι στις αρχές λειτουργίας της ομάδας.

Η ομάδα, το καταφύγιό μου. Πώς είμαι;

Ταξίδι με το αερόστατο στη χώρα της βίας.

Το μαγικό κουτί που κρύβει μέσα του την εικόνα ενός πολύ ξεχωριστού ανθρώπου. Δώρο για τον άνθρωπο αυτόν.

Τι είναι θυμός; (Τον αποδέχομαι, βρίσκω εναλλακτικούς τρόπους έκφρασης, τον διαχειρίζομαι).

Φόβος.

Μέσα από ασκήσεις καθοδηγούμενης φαντασίας, υποδυόμαστε έναν ρόλο, αποκτούμε τη δραματική απόσταση μέσω της μεταφοράς και βρίσκουμε έναν ασφαλή τρόπο ελέγχου της έκφρασης, των σκέψεων και των συναισθημάτων που μέχρι εκείνη τη στιγμή δεν έχουν εκφραστεί. Έτσι δίνεται η δυνατότητα για ενδοσκόπηση και κατανόηση.

Μαθαίνω να ζητώ βοήθεια. Απενοχοποίηση – ασκήσεις εμπιστοσύνης.

Μαθαίνω να λέω «όχι» – βάζω όρια στους άλλους.

Λέμε αντίο. Κλείνουμε τα θέματα στην ομάδα.

Τα παραπάνω είναι ένα από τα προγράμματα που εκπονεί το Κέντρο Πρόληψης Ανατολικής Θεσσαλονίκης “ΕΛΠΙΔΑ”.