5ο Γενικό Λύκειο Τρικάλων
Ταχυδρομική διεύθυνση
Καλαμπάκας & Σταυροπούλου. Τρίκαλα, Τ.Κ. 42100
Τηλέφωνο: 2431033780 ΦΑΞ : 2431071559 E-MAIL: mail@5lyk-trikal.tri.sch.gr Site: http://5lyk-trikal.tri.sch.gr/
https://blogs.sch.gr/5lyktrik
Σχολικό Έτος 2017-18
Υπεύθυνη-διδάσκουσα καθηγήτρια:
Ηλιάδη Αμαλία, φιλόλογος-ιστορικός (ΠΕ02), Δ/ντρια 5ου ΓΕΛ Τρικάλων
«Φιλοσοφία και Τέχνη: Περιγραφή, ανάλυση και φιλοσοφική ερμηνεία εικαστικού έργου τέχνης»
(Κείμενα μαθητών/τριών-εκπαιδευτικό υλικό που προέκυψε από τη διδασκαλία του μαθήματος της Φιλοσοφίας)
Το βιβλίο της Φιλοσοφίας της Β’ Λυκείου (Αρχές Φιλοσοφίας, Υπουργείο Παιδείας & Θρησκευμάτων, Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής, Ινστιτούτο Τεχνολογίας Υπολογιστών και εκδόσεων «Διόφαντος»,συγγραφείς: Στέλιος Βιρβιδάκης, Βασίλης Καρασμάνης, Χαρινέλα Τουρνά, έκδοση του 2015) είναι, κατά την εκτίμησή μου, φλύαρο, γενικόλογο, γεμάτο ανούσιες- πολλές φορές- λεπτομέρειες, επεξηγήσεις που πλατειάζουν χωρίς να προσφέρουν σαφείς διευκρινήσεις, αλλά επίσης έχει υπέροχα παραθέματα, εύστοχη επιλογή εικαστικού υλικού, ζωγραφικών πινάκων, εικόνων κ.τ.λ. και πολύ ενδιαφέρουσα βιβλιογραφία. Κράτησα λοιπόν για μένα τη βιβλιογραφία, για τους μαθητές/τριές μου προόρισα τα παραθέματα και τους πίνακες, και προσάρμοσα τη διδακτέα ύλη, έτσι ώστε να ενδιαφέρονται για το μάθημα, να εκφράζονται με ζωντάνια και αμεσότητα σε αυτό και να νιώθουν ελεύθεροι να διατυπώσουν τις ιδέες τους για φιλοσοφικά προβλήματα και υπαρξιακές αναζητήσεις ή να εκφράζουν, χωρίς φόβο, εφηβικές αναρωτήσεις. Αυτό το έχουν δηλώσει αρκετές φορές, με λόγια και με πράξεις.
Κάνοντας έναν απολογισμό της διδασκαλίας μου, εξέφρασα στους μαθητές/τριές μου το «παράπονο» και τη βεβαιότητα πως, ενδεχομένως, δεν θα θυμούνται, αργότερα στο πέρασμα του χρόνου, στοιχειώδη δεδομένα, όπως τη διαίρεση της φιλοσοφίας σε κλάδους, και τους ρώτησα στη συνέχεια να μου πουν τι νιώθουν για τη φιλοσοφία ως μάθημα. Οι προφορικές και γραπτές απαντήσεις τους στο κεντρικό μου ζητούμενο που ήταν η αυθόρμητη κατάθεση απόψεων, εντυπώσεων και προσδοκιών εκ μέρους τους, για το μάθημα της Φιλοσοφίας, με ικανοποίησαν και επιβεβαίωσαν την βασική μου θεωρητική θέση: ότι σκοπός του μαθήματος είναι η φιλοσοφική και ιστορικο-φιλοσοφική κατανόηση του ζητήματος της διδασκαλίας της φιλοσοφίας, και όχι κατ’ αρχήν η πρόταση μιας ειδικής διδακτικής της φιλοσοφίας.
Στην προοπτική αυτή, συζήτησα με τους μαθητές/τριές μου το ερώτημα αν είναι διδακτή η φιλοσοφία, με αναφορά στην προβληματική που ανέπτυξαν ορισμένοι φιλόσοφοι και ορισμένες παραδόσεις. Έγινε ιστορική επισκόπηση της διδασκαλίας της φιλοσοφίας (το πότε, από ποιους και με ποιον σκοπό και μέθοδο έχει διδαχθεί), επισκόπηση που προϋποθέτει –και προχωρεί παράλληλα με– την ίδια την ιστορία της φιλοσοφίας. Στη συνέχεια προτάθηκαν και παρουσιάστηκαν τρόποι διδασκαλίας της φιλοσοφίας (θεματοκεντρικοί και κειμενοκεντρικοί). Με τον τρόπο αυτό δείχθηκε ότι η διδασκαλία της φιλοσοφίας είναι και μπορεί να γίνει ένα φιλοσοφικό «πρόβλημα».
Στις μέρες μας πολλοί συνεχίζουν να επιχειρηματολογούν (ή πιστεύουν ότι δεν χρειάζεται καν να επιχειρηματολογήσουν) υπέρ του σημαντικού (ή και του θεμελιώδους) ρόλου της φιλοσοφίας στη Μέση Εκπαίδευση, ακόμη και στην κοινωνία.
Το αν και πώς διδάσκεται η φιλοσοφία συνδέεται με την αντίληψη για τη φύση της μάθησης και της γνώσης και προϋποθέτει, τελικά, μία θέση για τη φύση και το έργο της ίδιας της φιλοσοφίας. Ως τέτοιο, ως φιλοσοφικό ερώτημα, προσείλκυσε παραδοσιακά την προσοχή των φιλοσόφων, οι οποίοι δεν το άφησαν στα χέρια των ειδικών της διδακτικής (που, εξάλλου, ελάχιστες φορές το καταδέχθηκαν).
Η σημερινή κατάσταση της φιλοσοφίας εντός των εκπαιδευτικών θεσμών (της δευτεροβάθμιας, της τριτοβάθμιας και της διά βίου εκπαίδευσης) μάς αναγκάζει να θέσουμε εκ νέου το ερώτημα, ως επείγον ερώτημα παιδείας και με επίγνωση της ιστορικότητάς του.(Βλ. Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Γιώργος Ζωγραφίδης «Η διδασκαλία της φιλοσοφίας. Σκοπός, δομή και περιεχόμενο μαθήματος». Έκδοση: 1.0. Θεσσαλονίκη 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: https://opencourses.auth.gr/courses/OCRS456/.
Για ποιο λόγο, όμως, το εκπαιδευτικό σύστημα της Γαλλίας επιμένει τόσο πολύ στο να διδάσκονται οι μαθητές λυκείου τις βασικές αρχές της φιλοσοφίας; Αυτό το ερώτημα διατυπώνει ο Βρετανός ανταποκριτής του BBC στο Παρίσι, Χιού Σκόφιλντ. Σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές, οι δεκαεπτάχρονοι μαθητές στη Γαλλία, στα πλαίσια της μελέτης για το Baccalaureat ( το δικό μας αντίστοιχο απολυτήριο Λυκείου), έχοντας επιλέξει το Bac Litteraire, δηλαδή την «φιλολογική» κατεύθυνση που δίνει έμφαση σε μαθήματα όπως η Φιλολογία και η Φιλοσοφία, μελετούν εντατικά την τελευταία.
Μπορείτε να φανταστείτε ότι οι μαθητές θα περάσουν, τουλάχιστον τέσσερις ολόκληρες ώρες διανοητικής εξάσκησης αναπτύσσοντας εξαντλητική επιχειρηματολογία για το θέμα: «Είναι η αλήθεια προτιμότερη από την ειρήνη;». ‘Η «Υπάρχει εξουσία χωρίς βία;». ‘Η «Μπορεί κάποιος να έχει δίκιο και όταν τα γεγονότα τον διαψεύδουν;».
Υπάρχει, βέβαια, και η εναλλακτική επιλογή να ασχοληθούν με μία άσκηση που ζητάει να σχολιάσουν γραπτώς ένα κείμενο. Σ’ αυτή την περίπτωση, μπορούν να διαλέξουν ανάμεσα σ’ ένα απόσπασμα από το έργο «Tractatus Theologiko-Politico» που έγραψε το Σπινόζα το 1670 και σε μία άποψη του Σενέκα για τον αλτρουισμό».
Στη φιλολογική κατεύθυνση μαθητές και μαθήτριες στη Γαλλία διδάσκονται, επί οκτώ σχολικές ώρες την εβδομάδα, πάρα πολλά στοιχεία για το έργο κορυφαίων στοχαστών όπως ο Πλάτωνας, ο Καντ, ο Σοπενχάουερ, ο Χάιντεγκερ και ο Σαρτρ. Μερικά από τα θέματα που πραγματεύονται στην τάξη, στη μελέτη και στις εξετάσεις είναι: η συνείδηση, ο άλλος, η τέχνη, η ύπαρξη και ο χρόνος, η ύλη και το πνεύμα, η κοινωνία, ο νόμος, το καθήκον, η ευτυχία.
Υπάρχουν κι άλλες γενικές κατευθύνσεις που μπορεί να επιλέξει ένας μαθητής Λυκείου στη Γαλλία, όπως η επιστημονική. Αλλά ακόμη κι εκεί υπάρχει η φιλοσοφία ως διδασκόμενο μάθημα, αναπόσπαστο τμήμα της διδακτέας ύλης.
Προς τί λοιπόν τόση προσκόλληση στη φιλοσοφία; Θεωρείται ότι στόχος του γαλλικού εκπαιδευτικού συστήματος είναι οι μαθητές όχι απλώς να καταλάβουν τις πιο σημαντικές φιλοσοφικές ιδέες, αλλά κυρίως να μπορούν να τις χρησιμοποιήσουν στην ενήλικη ζωή τους, στην περίπτωση μιας συνομιλίας.
Κι αυτό, κατά την άποψή μου, συμβαίνει μόνο στη Γαλλία, όπου οι ρίζες της διδασκαλίας της φιλοσοφίας στη μέση εκπαίδευση είναι παμπάλαιες. Το μπακαλορεά της Γαλλίας εισήχθη το 1809 από τον ίδιο τον αυτοκράτορα Ναπολέοντα Βοναπάρτη με τη φιλοσοφία να αποτελεί ένα από τα κύρια μαθήματα.
Η χρησιμότητα της διδασκαλίας της φιλοσοφίας ήταν και παραμένει η εξής: να ολοκληρωθεί η μάθηση ενός παιδιού με στόχο αυτό με τη σειρά του να μάθει να σκέφτεται.
Εμπνεόμενοι από εικόνες και σχετικά κείμενα και διαπνεόμενοι από δημιουργικότητα και ερευνητική διάθεση, οι μαθητές και οι μαθήτριές μου διατύπωσαν τις σκέψεις, τις απόψεις, τις αντιλήψεις τους για το μάθημα και την αξία της φιλοσοφίας και της σχέσης της με τις εικαστικές τέχνες, εκτιμώντας τη σημασία της πολιτιστικής, ελληνικής και ευρωπαϊκής μας κληρονομιάς και εκφράζοντας παράλληλα τα συναισθήματά τους για το αγαθό της μελέτης και της αυτοσυνειδησίας…
Η Υπεύθυνη-διδάσκουσα Καθηγήτρια Ηλιάδη Αμαλία ΠΕ02 εύχομαι, σε αρμονική και στενή συνεργασία με τους μαθητές και τις μαθήτριές μου, να συνεχίσουμε να παράγουμε εύχρηστο και ουσιαστικής σημασίας εκπαιδευτικό υλικό που τόσο το έχει ανάγκη η εκπαιδευτική κοινότητα για την προαγωγή της εκπαιδευτικής μας συνείδησης, της εις βάθος αυτοσυνειδησίας μας και το βάθεμα της εσωτερικής μας σοφίας. Όπως οι μαθητές/τριές μας, έτσι κι όλοι μας απολαμβάνουμε, από άποψη περιεχομένου και μορφής, ουσίας και αισθητικής, το ισορροπημένο ερευνητικό αποτέλεσμα του παιδαγωγικού μας μόχθου.
ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ:
Περιγραφή, ανάλυση και φιλοσοφική ερμηνεία εικαστικού έργου τέχνης-φωτογραφίας:
Στη φωτογραφία-έργο τέχνης βλέπουμε πολλούς ανθρώπους ντυμένους στα ίδια ρούχα και χρώματα. Γνωρίζουμε ότι ο κάθε άνθρωπος στην εικόνα είναι διαφορετικός με δικό του χαρακτήρα. Όμως στη συγκεκριμένη εικόνα ο Ρενέ Μαγκρίτ θέλει να δηλώσει την έννοια του πλήθους, έτσι έχει ζωγραφίσει τους ανθρώπους ίδιους. Διότι όταν αναφερόμαστε στο πλήθος υπονοούμε ότι όλοι είναι ίδιοι χωρίς διακρίσεις. Θα μπορούσαμε να πούμε, επίσης, ότι ο καλλιτέχνης-ζωγράφος θίγει και το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης που τείνει να μεγαλώνει τα τελευταία χρόνια. Επίσης μπορεί να θίξει και το γεγονός ότι όλοι σιγά- σιγά ξεκινάμε να μιμούμαστε ο ένας τον άλλο και έτσι χάνεται η διαφορετικότητα του καθενός.
Αλιάγας Χρήστος, μαθητής Β1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων.
Όνομα: Ηλιάνα Αγάπη Γούλα, Τάξη: Β, Τμήμα: Β1
Θέμα: σχολιασμός του πίνακα ζωγραφικής ‘Το φιλί’ του Γκούσταφ Κλιμτ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ: Το Φιλί είναι διάσημος πίνακας του Αυστριακού ζωγράφου Γκούσταφ Κλιμτ και δημιουργήθηκε την περίοδο 1907-1908.Στο κέντρο του πίνακα, αναπαριστάται ένα ζευγάρι που είναι έτοιμο να φιληθεί. Το ζευγάρι θα μπορούσε να είναι και ο ίδιος ο Κλιμτ με τη σύντροφό του. Το χρώμα του υποβάθρου είναι σκούρο χρυσό ,το οποίο ταιριάζει ιδιαίτερα με τα ολόχρυσα κοσμήματα που καλύπτουν τα δύο σώματα και είναι διακοσμημένα με γεωμετρικά σύμβολα και μοτίβα. Με την έντονη παρουσία του χρυσού επιτυγχάνεται μια απόλυτη αρμονικότητα που είναι ιδιαίτερα ελκυστική και προσεγγίζει τον θεατή. Το ζευγάρι στέκεται πάνω σε ένα βράχο γεμάτο λουλούδια, ενώ λουλούδια υπάρχουν και στα μαλλιά των δύο προσώπων. Επίσης, ένα χρυσό φυτό βρίσκεται στο δεξιό μέρος, μπροστά από την γυναίκα, ενώ ένα χρυσό φωτοστέφανο σε σχήμα καμπάνας διακοσμημένο με κυκλικά σχήματα, το οποίο ξεκινά πίσω από τους ώμους του άνδρα, περιβάλει το ζευγάρι.
Η γυναίκα, σε αντίθεση με όλα τα άλλα έργα του Κλιμτ, στα οποία ο ρόλος της είναι κυρίαρχος, εδώ φαίνεται υποταγμένη στον άντρα. Κάθεται γονατισμένη μέσα στην αγκαλιά του συντρόφου της, με κλειστά τα μάτια περιμένοντας το φιλί ενώ στο πρόσωπό της διακρίνεται κάποια μικρή ταραχή. Φαίνεται να έχει ανάγκη την προστασία του άρρενος καθώς έχει βυθιστεί στην αγκαλιά του και μεταδίδει τόσο το αίσθημα της αγάπης και του έρωτα όσο και την ύπαρξη εμπιστοσύνης μεταξύ των δυο συντρόφων. Το δεξί της χέρι έχει περάσει πίσω από τον λαιμό του άντρα ενώ το αριστερό της χέρι ακουμπά το χέρι του συντρόφου της. Τα ρούχα της γυναίκας είναι εφαρμοστά, προσδίδοντας της ακόμα περισσότερο ερωτισμό και αισθησιασμό. Κυριαρχούν σε αυτά οι κύκλοι, που με το πράσινο φόντο τους μοιάζουν με τα λουλούδια στο έδαφος και οι κυματιστές γραμμές, ενώ στο επάνω μέρος του υπάρχουν κάποια τετράγωνα σχήματα. Το φόρεμα αφήνει να φανούν οι ώμοι της γυναίκας και τα χέρια της, καθώς και τα γυμνά της πόδια, από το ύψος του γονάτου. Ο πίνακας θα μπορούσε να χαρακτηριστεί από λεπτότητα και καλλιτεχνική ευαισθησία καθώς καθίστανται ορατά τέτοια μέρη του γυναικείου σώματος τα οποία δεν θίγουν το απεικονιζόμενο πρόσωπο, αλλά προσδίδουν αισθησιασμό και θηλυκότητα, κάνοντας τον πίνακα ελκυστικό και ενδιαφέρον.
Βάγγος Νικόλαος, μαθητής Β1 5ου ΓΕΛ Τρικάλων.
Έντβαρντ Μουνχ, Η κραυγή, 1893, Όσλο, Μουσείο Μουνχ. Θεωρείται ένα από τα αριστουργήματα της ζωγραφικής στα τέλη του 19ου αιώνα.
Φιλοσοφία σελίδα 195
«Η Κραυγή»
(Νορβηγικά: Skrik, 1893 και 1910) είναι ο τίτλος μιας σειράς από εξπρεσιονιστικούς ζωγραφικούς πίνακες του Νορβηγού Έντβαρτ Μουνκ (Edvard Munch), που απεικονίζει μια αγωνιούσα μορφή με φόντο ουρανό σε χρώμα κόκκινο του αίματος..
Ο Μουνκ φαίνεται να είναι επηρεασμένος από το ρομαντικό κίνημα, που ξεκίνησε στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα και κυριάρχησε στη Γερμανία, την Αγγλία και τη Γαλλία. Το ρομαντικό κίνημα εντοπίζει το κριτήριο της αισθητικής αξίας των καλλιτεχνικών δημιουργημάτων στην αποτύπωση του ανθρώπινου πάθους σε εικόνες, χρώματα, ήχους και λέξεις. Όσο πιο αυθεντική και ζωηρή είναι αυτή η αποτύπωση, τόσο πιο πετυχημένο είναι το έργο τέχνης και ο αναγνώστης, ο θεατής ή ο ακροατής νιώθει μέσα του κάτι ανάλογο με εκείνο που αισθανόταν ο συγγραφέας, ο ζωγράφος, ή ο μουσικός.
Ο πίνακας θεωρείται από μερικούς πως συμβολίζει το ανθρώπινο είδος κάτω από τη συντριβή του υπαρξιακού τρόμου . Το τοπίο στο υπόβαθρο είναι το Οσλοφγιόρντ, όπως αυτό φαίνεται από το λόφο του Έκεμπεργκ (Ekeberg), στο Όσλο (τότε Κριστιάνια) της Νορβηγίας. Ο Μουνκ περπάτησε όπως φαίνεται από τις σελίδες του ημερολογίου του στο Φιορδ στα τέλη του Γενάρη ένα μουντό χειμωνιάτικο απόγευμα. Ίσως το κρύο, ίσως ο ήλιος που έδυε μακριά να έδωσαν στο σούρουπο αυτό το κόκκινο χρώμα που έκανε τον καλλιτέχνη να ακούσει μια κραυγή. Σε μια σελίδα στο ημερολόγιό του με την επικεφαλίδα Νίκαια 22.01.1892, ο Μουνκ περιγράφει την έμπνευσή του για τον αρχικό πίνακα:
Περπατούσα σ’ ένα μονοπάτι με δυο φίλους – ο ήλιος έπεφτε – ξαφνικά ο ουρανός έγινε κόκκινος σαν αίμα – σταμάτησα, νιώθοντας εξαντλημένος, και στηρίχτηκα στο φράχτη – αίμα και γλώσσες φωτιάς πάνω από το μαύρο-μπλε φιόρδ και την πόλη – οι φίλοι μου προχώρησαν, κι εγώ έμεινα εκεί τρέμοντας από την αγωνία – κι ένιωσα ένα ατέλειωτο ουρλιαχτό να διαπερνά τη φύση. “Άκουσα μια κραυγή”, έγραψε, “και τότε ζωγράφισα τα σύννεφα σαν να ήταν αίμα και έκανα ακόμα και τα χρώματα να ουρλιάξουν”. Ο αρχικός γερμανικός τίτλος που δόθηκε στον πίνακα από τον Μουνκ ήταν Der Schrei der Natur (Ο Λυγμός της Φύσης).
Η τοποθεσία στην οποία περπατούσε ο Μουνκ σήμερα.
Ο πίνακας του Μουνκ προκαλεί και στον θεατή ανάλογα συναισθήματα με αυτά που φαίνεται να είχαν κατακλύσει το ζωγράφο εκείνο το χειμωνιάτικο απόγευμα. Φόβος, απόγνωση, αδιέξοδο, πανικός, κατάθλιψη ουρλιαχτό, αίμα, θάνατος είναι μερικές από τις λέξεις που μπορούν να φανερώσουν τα συναισθήματα που αισθάνεται κάποιος βλέποντας την εικόνα. Το πιο συνταρακτικό όμως είναι ότι παρόλο που ο πίνακας είναι έργο του 1892 τα μηνύματα που περνά φαίνεται να είναι διαχρονικά και να έχουν ισχύ ακόμα και σήμερα.
Στην εικόνα της σελίδας 158 του βιβλίου Φιλοσοφίας της δευτέρας λυκείου απεικονίζεται ο Διογένης ο κυνικός. Ο Διογένης ο αποκαλούμενος «Κυνικός», ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος. Φέρεται να γεννήθηκε στη Σινώπη περίπου το 412 π.Χ. και πέθανε το 323 π.Χ. στην Κόρινθο. Θεωρείται ο κυριότερος εκπρόσωπος της Κυνικής φιλοσοφίας . Χρησιμοποιούσε τον αστεϊσμό και το λογοπαίγνιο ως μέσο για τα διδάγματά του. Πίστευε πως η ευτυχία του ανθρώπου βρίσκεται στη φυσική ζωή και πως μόνο με την αυτάρκεια, τη λιτότητα, την αυτογνωσία και την άσκηση μπορεί κανείς να την εξασφαλίσει, πράγμα που το βλέπουμε και στην εικόνα. Ο Διογένης είναι κλεισμένος στο πιθάρι του διότι τίποτα δεν τον αγγίζει, ζει στον δικό του κόσμο μακριά από όλους και από όλα. Η απλότητα και η λιτότητα του έρχεται σε άμεση αντίθεση με τον πλούσιο κόσμο των καλοντυμένων και χτενισμένων γυναικών της εικόνας. Μια από αυτές του προσεγγίζει απευθύνοντας τον λόγο μα εκείνος επιλέγει για μια ακόμη φορά τον «ήχο» της απλότητας γυρίζοντας την πλάτη στα πλούτη και την καλοπέραση. Μια αρχαιοελληνική παράδοση λέει ότι ο Διογένης παρακολουθούσε μαθήματα του ιδρυτή της φιλοσοφίας Αντισθένη στην Αθήνα. Παροιμιώδης έμεινε η λιτότητα, η απλότητα, το ελεγκτικό και χλευαστικό πνεύμα του απέναντι στους άλλους. Η παράδοση λέει ότι είχε μόνιμη κατοικία του ένα πιθάρι και γυρνούσε στους δρόμους όλη μέρα με ένα φανάρι. Αυτό απεικονίζεται και στην εικόνα της σελίδας 158. Όταν τον ρωτούσαν τι το ήθελε το φανάρι, εκείνος απαντούσε ότι αναζητούσε τον άνθρωπο.
Επιμέλεια: Δημήτρης Αντωνίου, μαθητής Β1 5ΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΓΟΥ ΤΕΧΝΗΣ από φιλοσοφική σκοπιά
Περιγραφή
Στη σελίδα 127 στο σχολικό βιβλίο το έργο τέχνης σχεδιασμένο από τον Έντουαρτ Χόπερ,( ο οποίος υπήρξε ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους του ρεαλισμού στην αμερικάνικη τέχνη του μεσοπολέμου), ονομάζεται «Δωμάτιο στο Μπρούκλιν» και βρίσκεται στη Βοστόνη στο Μουσείο Καλών Τεχνών. Το έργο αυτό απεικονίζει μια πλευρά ενός δωματίου, πιθανόν καθιστικού, με μεγάλα παράθυρα και ζωγραφισμένο μπλε του ουρανού τοίχο. Στα δεξιά της εικόνας βρίσκεται ένα τραπεζάκι διακοσμημένο από ένα βάζο με λευκά λουλούδια. Στα αριστερά απεικονίζεται μια γυναικεία μορφή με μπλε ενδυμασία να κάθεται σε μια κουνιστή πολυθρόνα κοιτώντας έξω από τα μεγάλα παράθυρα του δωματίου. Επίσης, μπορούμε να διακρίνουμε μέσω των τεράστιων παραθύρων του δωματίου ότι έξω από αυτό το διαμέρισμα υπάρχει μια συνεχόμενη σειρά κόκκινων, ψηλών κτιρίων.
Φιλοσοφική Ερμηνεία
Η εικόνα αποτυπώνει τη σύγχρονη « παγερή» πραγματικότητα . Στα μεγάλα αστικά κέντρα κυριαρχεί η μοναξιά και οι απρόσωπες σχέσεις. Επικρατεί το «εγώ» και όχι το «εμείς». Μέσα στο χαοτικό περιβάλλον της μεγαλούπολης όλοι είμαστε απλοί παρατηρητές των εξελίξεων. Αποδεχόμαστε παθητικά και αμήχανα όσα συμβαίνουν. Η νωχελικότητα αυτή πηγάζει από την ανωνυμία και την έλλειψη ενδιαφέροντος για την ζωή. Ο μόνος χώρος που μας παρέχει ασφάλεια είναι ο ιδιωτικός, ο χώρος τον οποίο διαμορφώνουμε εμείς οι ίδιοι. Ατενίζουμε καθημερινά την πραγματικότητα με βλέμμα σκυθρωπό και απρόσωπο. Κάνουμε στερεότυπες, τυποποιημένες κινήσεις χωρίς ίχνος ζωντάνιας. Τι είμαστε τελικά; Μια φιγούρα στατική σε ένα πίνακα με μελανά χρώματα.
Γεωργία Βασδέκη, μαθήτρια Β1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
Νταβίντ: Ο Σωκράτης στη φυλακή ενώ πίνει το κώνειο.
Στο πίνακα απεικονίζεται ο μεγάλος φιλόσοφος Σωκράτης στη φυλακή να πίνει το κώνειο που οδήγησε στο θάνατό του. Όπως πολλοί γνωρίζουν ο Σωκράτης καταδικάστηκε σε θάνατο επειδή τον διέκρινε ένας φιλελευθερισμός στη διδασκαλία του. Ο ίδιος είχε τη δυνατότητα να σωθεί όμως αποφάσισε να πεθάνει διότι συνεχώς δίδασκε για τους νόμους και για το ότι θα πρέπει ο καθένας να τους τηρεί. Έτσι δεν θα μπορούσε να παραβεί αυτά που δίδασκε.
Στο πίνακα παρουσιάζονται και άλλα πρόσωπα γύρω από το Σωκράτη, τα οποία φαίνονται δυστυχισμένα για το χαμό αυτού του μεγάλου φιλόσοφου και είναι τόσο έντονη η θλίψη τους που κάποιοι δεν θέλουν ούτε να τον κοιτάζουν.
Μέσα από αυτό τον πίνακα γίνεται αντιληπτό, το πώς ένας τόσος σπουδαίος άνθρωπος είχε τέτοια μεγάλη πίστη στους νόμους που ενώ μπορούσε να τους παραβεί εφόσον γνώριζε για την αθωότητά του, προτίμησε να πεθάνει δείχνοντας σε όλους πως θα πρέπει να είμαστε νομοταγείς πολίτες ώστε να ζούμε ειρηνικά στη κοινωνία μας.
Κλείνοντας, θέλω να προσθέσω ότι εμένα προσωπικά αυτός ο πίνακας και γνωρίζοντας και την ιστορία του Σωκράτη, μου δημιουργεί συναισθήματα θλίψης που χάθηκε μια τέτοια προσωπικότητα άδικα αλλά και υπερηφάνειας που ακόμα και εκείνη τη στιγμή έμεινε πιστός στις απόψεις του και στα πιστεύω του, αποδεικνύοντας για ακόμα μια φορά το μεγαλείου του χαρακτήρα του.
Σπύρος Δίπλας, μαθητής Β1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
ΓΚΑΡΑΓΚΑΝΗ ΑΘΑΝΑΣΙΑ, μαθήτρια Β15ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
Στη σελίδα 121 του βιβλίου υπάρχει ο πίνακας του Ρενέ Μαγκρίτ, ο <<Ο Απελευθερωτής>>. Στο έργο τέχνης αυτό βλέπουμε έναν άνθρωπο χωρίς κεφάλι , να φορεί μπέρτα , να κρατάει ένα μπαστούνι και ένα κηροπήγιο με ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Βλέπουμε επίσης μια βαλίτσα και πίσω από τον άνθρωπο ένα τοπίο με σπίτια και σύννεφα. Στο κέντρο, δηλαδή στο σημείο όπου έπρεπε να βλέπουμε τον κορμό του ανθρώπου, υπάρχουν τέσσερα σύμβολα. Ένα κλειδί, ένα πουλί, μια πίπα και ένα ποτήρι.
Ξεκινώντας, έτσι, από την αρχή, αυτός ο άνθρωπος είναι ένας άντρας, καθώς αυτό φαίνεται από την ενδυμασία και την κορμοστασιά του. Στα χέρια του κρατάει ένα κηροπήγιο, το οποίο αναπαριστά το πρόσωπο μιας γυναίκας και ταιριάζει να μπει στο σημείο που λείπει το κεφάλι του άνδρα. Το γεγονός αυτό σημαίνει φιλοσοφικά πως ο άντρας προσπαθεί να χειραγωγήσει το γυναικείο φύλο, από το οποίο όμως ο ίδιος επηρεάζεται. Η ανθρώπινη φιγούρα δηλώνει , λοιπόν, την ισότητα που θα έπρεπε να υπάρχει στα δυο φύλα χωρίς το αρσενικό να προσπαθεί να επιβληθεί στο γυναικείο, αφού για την επιβίωση και την διαιώνιση του ανθρώπου και τα δυο φύλα είναι αλληλοεξαρτώμενα. Επιπλέον, η μπέρτα του άντρα θα μπορούσαμε να πούμε πως είναι τα μαλλιά της γυναίκας, σημείο που δείχνει την άμεση εξάρτησή του από εκείνη. Επίσης, ο ακέφαλος άντρας κρατάει και ένα μπαστούνι, το οποίο λογικά συμβολίζει την ηλικία, την δύναμη και την εξουσία που έχει. Η βαλίτσα, τέλος, που βλέπουμε δίπλα στον άνθρωπο , σε συνδυασμό με το τοπίο δηλώνει πως ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να γνωρίσει τον κόσμο και να ονειρευτεί. Η βαλίτσα, επίσης , δηλώνει και την αλλαγή.
Όσον αφορά τα τέσσερα σύμβολα της εικόνας, το πουλί συμβολίζει την ειρήνη και την ελευθερία , όπως τα πουλιά πετάνε ελεύθερα στον ουρανό. Το ποτήρι εκφράζει την δύναμη που αποκτά κάποιος πίνοντας το περιεχόμενό του ή και την ανάγκη/επιθυμία για απόλαυση. Η πίπα δείχνει την ανεμελιά και ίσως δείχνει πως ο άντρας ζει μια ζωή γεμάτη ευχαρίστηση και ικανοποίηση. Τέλος, το κλειδί έχει μεγάλη δύναμη, λόγω της χρήσης του να κλειδώνει και να ξεκλειδώνει. Έτσι, συμβολίζει γενικά την δύναμη ή την έναρξη για μια ζωή με γνώση και ελευθερία. Μια άλλη ερμηνεία είναι το κλειδί να ανοίγει τις πύλες προς την αθανασία του πνεύματος και της ψυχής.
Βιολατζή Παρθένα, μαθήτρια Β΄1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
Ρενέ Μαγκρίτ, «Οι διακοπές του Χέγκελ».
Κατά τη γνώμη μου ο πίνακας του ζωγράφου έχει δύο διαφορετικές έννοιες. Η μία είναι ότι η ομπρέλα προστατεύεται από το νερό, και η άλλη ότι το νερό είναι χρήσιμο διότι χωρίς το ποτήρι με το νερό δεν θα υπήρχε κάτι για να προστατεύσει η ομπρέλα. Η σκέψη που μου προκαλούν αυτές οι δύο έννοιες είναι πως και προστατεύεται, αλλά και χρειάζεται το νερό. Δηλαδή η ομπρέλα κρατάει στάσιμο το νερό αλλά αν κλείσει τότε θα ρέει. Ο πίνακας προκαλεί ερωτήματα για τον λόγο για τον οποίο ένα ποτήρι βρίσκεται πάνω στην κορυφή μιας ομπρέλας. Παράλληλα, θέλει να μας βάλει σε πιο βαθιές σκέψεις για να κατανοήσουμε περισσότερο τι θέλει ο ζωγράφος να εκφράσει μέσω αυτού του πίνακα. Κυριαρχούν δύο εντελώς διαφορετικές λειτουργίες οι οποίες μας μπερδεύουν στη λύση της δημιουργίας του πίνακα. Καθώς ο πίνακας δεν δέχεται το νερό αλλά το περιέχει καταλήγουμε σε σκέψεις και ιδέες που δεν βγάζουν καθαρό νόημα. Ο στόχος αυτού του πίνακα πιστεύω, είναι να μας κάνει να σκεφτούμε βαθύτερα, πιο αναλυτικά και να μας βάλει στη διαδικασία δημιουργίας διάφορων σεναρίων.
5ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
ΑΡΧΕΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
Υπεύθυνη καθηγήτρια: Αμαλία Ηλιάδη
Θέμα: Εργασία για τον πίνακα του Πάμπλο Πικάσο.
Η σούπα, 1903, Ιδιωτική Συλλογή, Τορόντο. Ο πίνακας εγκωμιάζει τα χαρίσματα της ευσπλαχνίας και της προσφοράς.
Γεννημένος το 1881, ο Πάμπλο Πικάσο, αποτελεί έναν από τους πιο γνωστούς αλλά και σπουδαιότερους εικαστικούς του 20ου αιώνα με το έργο του να γίνεται αναγνωρίσιμο παγκοσμίως.
Βλέποντας κάποιος για πρώτη φορά τον πίνακα και διαβάζοντας την λεζάντα εύκολα μπορεί να πει ότι αυτό το έργο τέχνης βασίζεται στην ηθική και αλληλεγγύη.
Με μια δεύτερη ματιά γεννιούνται τα εξής ερωτήματα:
α) Από πού εμπνεύστηκε για να δημιουργήσει αυτό το έργο τέχνης;
β) Πως ήταν ψυχολογικά εκείνη την περίοδο της ζωής του;
γ) Τι μηνύματα θέλει να προβάλλει ο καλλιτέχνης;
Οι ερωτήσεις αυτές μπορούν να απαντηθούν εύκολα ψάχνοντας στο διαδίκτυο ή σε κάποια ειδικά για το θέμα βιβλία.
Ο εικαστικός τη χρονολογία 1903 βρισκόταν μέσα σε μια μεταβατική, δύσκολη περίοδο για την ζωή του. Ο καλλιτέχνης επηρεασμένος σε μεγάλο βαθμό από την αυτοκτονία του φίλου του και επίσης ζωγράφου της εποχής Carlos Cassagemas βρίσκονταν για πολύ καιρό μέσα σε ένα γενικά μελαγχολικό κλίμα, τόσο στο Παρίσι όσο και στην Βαρκελώνη όπου παραβρίσκονταν εκείνα τα χρόνια. Έτσι, όταν άρχισε να απομονώνεται και να απομακρύνεται από την πόλη του φωτός άρχισε και να αλλάζει το ύφος των έργων του. Ευτυχώς όμως αυτή η περίοδος ήταν σύντομη και κράτησε περίπου 2-3 χρόνια. Η περίοδος αυτή (1901-1903) ονομάστηκε «μπλε περίοδος του Πικάσο» ή «Η Γαλάζια περίοδος του Πικάσο». Οι πίνακες εκείνης της εποχής που ήταν ζωγραφισμένοι σε γαλάζιες και πράσινες αποχρώσεις, χαρακτηρισμένες ως ψυχροί τόνοι, έρχονται να περάσουν μια έντονη πνευματικότητα και μια αίσθηση μυστικότητας. Ακόμη τα έργα εκείνης της εποχής μπορούν να χαρακτηριστούν ως λιτά, απλοϊκά, μονοχρωματικά, αρμονικά. Οι φιγούρες εκείνης της εποχής χαρακτηρίζονται ως απελπισμένες που περνούν μηνύματα που προβληματίζουν μέσα σε ένα κλίμα μελαγχολικά φορτισμένο. Μερικά από τα πιο γνωστά έργα του ανήκουν σε αυτήν την περίοδο, απεικονίζοντας ακροβάτες, αρλεκίνους, πόρνες, επαίτες και καλλιτέχνες. Ο Πικάσο τον πίνακα με το όνομα «η σούπα» τον εμπνεύστηκε στις γυναικείες φυλακές του Σαιν-Λαζάρ στο Παρίσι το 1901-1902 όπου εκεί του προσφέρονταν διαθέσιμα μοντέλα και εντυπωσιακά θέματα.
Δήμητρα Αθανασάκη , (Β τάξη, τμήμα Β΄ 1) Τρίκαλα 02 Δεκεμβρίου 2017
ΠΗΓΕΣ
http://www.matia.gr/7/73/7304/7304_2_09.html
http://elenevas.blogspot.gr/2016/03/blog-post_29.html
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΓΚΟΛΙΑΣ, μαθητής Β΄1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
ΠΗΓΗ: Γκέορκ Γκρος , Ο Άρρωστος από Έρωτα 1916 ,Συλλογή Τέχνης Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας του Ντίσελντορφ.
Σε αυτό το έργο τέχνης όπως μαρτυρεί και η ίδια η εικόνα εμφανίζεται ένας άντρας ο όποιος γίνεται υποχείριο της αγάπης και του έρωτα. Επιπλέον, όπως παρατηρώ καλύτερα την εικόνα, καταλαβαίνω πως ο άνδρας είναι ερωτευμένος και μάλλον το βλέμμα του στην εικόνα εστιάζει προς αυτήν που αγαπά . Επίσης καταλαβαίνω ότι ο άνδρας πιστεύει ότι χωρίς την αγάπη δεν θα είχε λόγο ύπαρξης. Με αυτό το έργο τέχνης ο συγγραφέας θέλει να καταγγείλει την απώλεια των ηθικών αξιών της εποχής που κάνουν έναν άντρα θύμα κάποιων παθών του.
ΕΡΓΑΣΙΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ
ΜΑΘΗΤΡΙΑ :ΓΟΥΛΑ ΔΗΜΗΤΡΑ , ΤΑΞΗ:Β1 Β΄1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
ΘΕΜΑ: Να περιγράψετε και να αναλύσετε το έργο τέχνης, προχωρώντας παράλληλα και σε φιλοσοφική ερμηνεία.
ΕΡΓΟ : <Ξεπατίκωμα > του ΡΕΝΕ ΜΑΓΚΡΙΤ
ΡΕΝΕ ΜΑΓΚΡΙΤ: Ο Ρενέ Μαγκρίτ ήταν ένας σουρεαλιστής ζωγράφος . Σημαντικό ρόλο στην καριέρα του έπαιξε ο Τζόρτζιο ντε Kίρικο. Τα έργα του Μαγκρίτ είχαν επιρροές από ένα καλλιτεχνικό κίνημα, τον ντανταϊσμό. O ντανταϊσμός ήταν ένα αναρχικό κίνημα που καλλιεργήθηκε μετά τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και είναι ένας τρόπος διαμαρτυρίας κατά της βαρβαρότητας του πολέμου.
Ένα σουρεαλιστικό έργο του Ρενέ Μαγκρίτ είναι το <Ξεπατίκωμα> .Η εικόνα αυτή μας δείχνει ένα άνθρωπο που μοιάζει να είναι κομμένος από την κουρτίνα αλλά διαφέρει στο σχήμα και την μορφή .
Η εικόνα και τα «εγώ»: Είναι συχνά απατηλή .Υπάρχει αντίφαση ανάμεσα στον εσωτερικό και εξωτερικό κόσμο του ατόμου. Οι άνθρωποι δεν είναι πάνα αυτό που δείχνουν εξωτερικά, κανείς δεν γνωρίζει τι συναισθήματα μπορεί να καταπιέζει κάποιος .Πολλοί κρίνουν το χαρακτήρα με τρόπο επιφανειακό και αυθόρμητο, έτσι βγάζουν γρήγορα συμπεράσματα και δεν δίνουν ευκαιρίες στους ανθρώπους γύρω τους να ανοιχτούν και να εμπιστευτούν . Υπάρχουν κάποια άτομα τα οποία φαίνονται απόμακρα ,σκοτεινά και απρόσωπα. Μήπως αυτή είναι η επιδίωξη του σύγχρονου ανθρώπου, η άμυνα στην σκληρότητα του κόσμου . Η αλήθεια είναι όμως άλλη: η «μάσκα» πέφτει όταν βιώνουμε κρίσιμες καταστάσεις, όταν νιώθουμε πόνο, θλίψη ,ότι τίποτα πια σε αυτό τον κόσμο δεν είναι ωραίο . Αναδεικνύεται έτσι η ευαίσθητη πλευρά ,ο ρομαντισμός και ο αληθινός χαρακτήρας του καθένα. Όλοι μας έχουμε αυτή την γαλήνια πλευρά μέσα μας, άλλοι την δείχνουν εξωτερικά, άλλοι την κρατάνε βαθιά κρυμμένη . Αυτό μας καθιστά όλους ξεχωριστούς .
5ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΤΡΙΚΑΛΩΝ
ΕΡΓΑΣΙΑ στο μάθημα ¨ ΑΡΧΕΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ¨
Από τη μαθήτρια Γιαννάκα Σαββίνα, Τμήμα Β1
Καθηγήτρια: Ηλιάδη Αμαλία
Τρίκαλα 3 Δεκεμβρίου 2017
Θέμα: «Να περιγράψετε και να αναλύσετε το έργο τέχνης , προχωρώντας παράλληλα και σε φιλοσοφική ερμηνεία».
« Η ανθρώπινη κατάσταση,1935»
Θέμα: «Να περιγράψετε και να αναλύσετε το έργο τέχνης , προχωρώντας παράλληλα και σε φιλοσοφική ερμηνεία».
Ο Ρενέ Μαγκρίτ ήταν ένας σουρεαλιστής καλλιτέχνης με επιρροές από το καλλιτεχνικό κίνημα του Ντανταϊσμού. Ήταν ένας αριστοτεχνικός ζωγράφος. Στα έργα του συχνά παραθέτει συνηθισμένα αντικείμενα, ή κάποιο ασυνήθιστο πλαίσιο, δίνοντας νέες ερμηνείες σε γνωστά αντικείμενα. Εκτός από το ότι περιέχει φανταστικά στοιχεία το έργο του είναι συχνά πνευματώδες και διασκεδαστικό.
Παρατηρώντας το συγκεκριμένο έργο που έχει τίτλο « Η ανθρώπινη κατάσταση,1935» , βλέπουμε ένα θαλασσινό τοπίο να αρχίζει από το καβαλέτο του καλλιτέχνη και να τελειώνει πέρα από αυτό, διαπερνώντας το. Το καβαλέτο έχει στηθεί για να στηρίζει το τελάρο, αλλά ταυτόχρονα αποτελεί και ένα ξέχωρο αντικείμενο στο χώρο. Κοιτώντας τον πίνακα βλέπουμε κάποια στοιχεία κοντά στα μάτια μας, όπως η στρόγγυλη μαύρη σφαίρα, η οποία μπορεί να σημαίνει κάτι για τον ζωγράφο, μπορεί όμως και τίποτα, μπορεί να αποτελεί ένα απλό αντικείμενο του πίνακα. Ίσως να δηλώνει απλά την γη, ως πλανήτη.
Επίσης βλέπουμε έναν τοίχο με μία κυκλική καμάρα που δηλώνει ότι ο καλλιτέχνης βρίσκεται σε κλειστό χώρο και βλέπει προς τον εξωτερικό κόσμο . Ωστόσο το άνοιγμα της πόρτας επικοινωνεί άμεσα με το τοπίο της θάλασσας. Η αμεσότητα αυτή είναι τέτοια που νομίζει κανείς ότι το εσωτερικό του δωματίου και το πάτωμα, συνεχίζουν να επεκτείνονται πάνω στην άμμο…
Έχω την εντύπωση ότι ο καλλιτέχνης ένοιωσε την ανάγκη της απόδρασης μέσα από τα μάτια της φαντασίας του. Δημιουργώντας έναν αόρατο- διαπεραστικό καμβά ο Ρενέ Μαγκρίτ ήθελε να προσεγγίσει αμεσότερα και γρηγορότερα το γαλάζιο υγρό στοιχείο, δηλαδή την θάλασσα και τον γαλάζιο ουρανό. Σχετικά με την σφαίρα, πιστεύω ότι ο Ρενέ Μαγκρίτ περιέγραψε τα έργα του λέγοντας : «Η ζωγραφική μου είναι ορατές εικόνες που δεν κρύβουν κάτι- προκαλούν μυστήριο και, πράγματι, όταν κάποιος βλέπει έναν από τους πίνακές μου, θέτει στον εαυτό του αυτήν την απλή ερώτηση: ¨Τι σημαίνει αυτό;¨ Οι πίνακές μου δεν σημαίνουν κάτι, επειδή και το μυστήριο δεν σημαίνει κάτι- είναι απλά άγνωστο.»
Eργασία φιλοσοφίας
Μαθητής: Γούλας Σωκράτης
Θέμα :Να περιγράψετε και να ερμηνεύσετε φιλοσοφικά το έργο τέχνης
Έργο: «Η αυτοκρατορία των φώτων»
Στον πίνακα βλέπουμε να κυριαρχούν οι αντιθέσεις. Μέρα-νύχτα, σκοτάδι-φως ,ερημιά-ανθρώπινη παρουσία. Σε ένα τοπίο όπου κυριαρχούν τα δέντρα υπάρχει και ένα παλιό σπίτι .Τα παράθυρα του σπιτιού είναι φωτισμένα φανερώνοντας ότι είναι κατοικήσιμο. Ο μοναχικός καβαλάρης πηγαίνει στο σπίτι ή είναι περαστικός; Η γαλήνη της φύσης σε συνδυασμό με την ανθρώπινη ύπαρξη. Ένα σπίτι έρημο, απομονωμένο από τις πόλεις και την πολυκοσμία . Η ηρεμία του τοπίου επιδρά στη ψυχολογία του ατόμου.
Μήπως η ψυχή του ανθρώπου είναι μοναχική κατά βάθος; Μήπως ο άνθρωπος έχει μια τάση φυγής από τη σύγχρονη πραγματικότητα; Μήπως η ελπίδα, η προσμονή της αλλαγής τον κάνουν όμως πιο δυνατό; Η ημέρα συνυπάρχει με τη νύχτα, το γκρίζο της φύσης με το φως του σπιτιού. Η αλήθεια αυτή αναπαριστά την ψυχοσύνθεση του ατόμου και αναδεικνύει την προσπάθειά του να αλλάξει τη συνήθεια του τοπίου της καθημερινότητας. Παλεύει να βρει νόημα στη μονότονη και μοναχική ζωή του. Τότε θα καταφέρει να φανεί το γκρίζο του δάσους και το λευκό του ουρανού ως σύμβολο απελευθέρωσης και ψυχικής ανάτασης….
Ο Βιτγκενστάιν στην Νέα Υόρκη του Eduardo Paolozzi
- Ο πίνακας που μας δόθηκε εκφράζει την ζωή μέσα στην πόλη , την καθημερινή ομιλία ανάμεσα σε δυο πρόσωπα και γύρω τους κτήρια που φαίνεται να τους ‘πνίγουν’. Ωστόσο το έργο δεν είναι απλό και λιτό αλλά έχει ποικιλία χρωμάτων που μας δίνει την εντύπωση πως και η ζωή στην πόλη δεν παύει να έχει ενδιαφέρον και ζωντάνια.
Βασίλης Γιαρίκης, Β1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
Στο έργο «Διαλεκτικής εγκώμιον» του Ρενέ Μαγκρίτ βλέπουμε ένα σπίτι με ανοιχτό παράθυρο και μέσα σε αυτό το σπίτι περιέχεται ένα άλλο σπίτι. Ο Ρενέ Μαγκρίτ πάνω στον πίνακά του σχολιάζει πως ένα εσωτερικό χωρίς εξωτερικό δύσκολα μπορεί να αποτελέσει εσωτερικό. Αυτό σημαίνει πως το πνεύμα και ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου δεν γίνεται να υπάρχουν χωρίς να υπάρχει η φυσική παρουσία του ανθρώπου.
Ο Γκέοργκ. Φρίντριχ Χέγκελ τονίζει πως η πιο συχνή έγνοια του Ρενέ Μαγκρίτ, όταν διάλεγε μοτίβα, ήταν η αντιστροφή ή η σύμφυση των εσωτερικών και των εξωτερικών όψεων, ή και γενικότερα των αντίθετων πόλων. Αυτό σημαίνει ότι μέσα από τα έργα του παρουσίαζε τις διαφορές των εσωτερικών και των εξωτερικών όψεων αλλά και τις ομοιότητες τους, όπως επίσης και το πώς μπορεί να αναδειχτεί μία έννοια μέσα από τις ομοιότητες και τις διαφορές της. Τέλος, παρουσιάζεται η αλληλένδετη σχέση του εσωτερικού με το εξωτερικό.
Γεωργιάδης Γιάννης, Β1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
Πίνακας : Μεταφυσική νεκρή φύση 1914, Τζιόρτζιο Ντε Κίρικο (σελ. 13)
Αντωνίου Σωτηρία Β1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
Αυτός ο πίνακας μου βγάζει μια στεναχώρια, μια θλίψη, μια κατάθλιψη. Τα χρώματα που έχουν χρησιμοποιηθεί είναι πολύ μονότονα και σκούρα. Έτσι μας δείχνει ότι κάτι κακό συμβαίνει. Αλλά μεγάλη εντύπωση στον πίνακα μου κάνει το αυγό που υπάρχει εκεί γιατί μέσα στο αυγό μπορεί να υπάρχει μια νέα ζωή. Υπάρχει όμως και αυτό το τεράστιο Χ που βρίσκεται μέσα στον πίνακα που κανείς δεν ξέρει τι μπορεί να συμβολίζει ή τι να σημαίνει και αυτό μου δημιουργεί μια περιέργεια στον πίνακα. Επίσης τα πόδια που είναι ζωγραφισμένα στον πίνακα είναι γυρισμένα προς το πλάι σα να θέλουν να φύγουν, να τρέξουν μακριά από όλους και από όλα. Και ο ουρανός είναι πολύ σκούρος σα να κλαίει.
Ρενέ Μαγκρίτ, Νοσταλγία , 1940
Ούτε το λιοντάρι ούτε ο άντρας με τα διπλωμένα φτερά έχουν κάποιο λόγο να βρίσκονται σε αυτή τη γέφυρα. Ενσαρκώνουν απλώς τη μελαγχολία εκείνων που γνωρίζουν ότι η πραγματική ζωή είναι πάντα «αλλού». (Σελ 117 σχολικού βιβλίου)
Στον παραπάνω πίνακα παρατηρούμε πολλά ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά. Αυτός απεικονίζει έναν άνδρα με τα φτερά του διπλωμένα και ένα λιοντάρι το οποίο βρίσκεται δίπλα του πάνω σε μια γέφυρα. Προφανώς ο ένας στηρίζει τον άλλον κάνοντάς του συντροφιά και μοιράζονται τους πόνους τους. Προσπαθούν με αυτόν τον τρόπο να σκοτώσουν την νοσταλγία και τη θλίψη που τους έχει τυλίξει. Όπως βλέπουμε κοιτάνε σε διαφορετικές κατευθύνσεις και ο άνδρας φορά μαύρα.
Ποια είναι όμως η σχέση μεταξύ του ανθρώπου και του λιονταριού; Τι είναι αυτό που τα συνδέει αυτά τα δυο; Μήπως η ψυχή; Και τι είναι η ψυχή; Πού υφίσταται η ψυχή; Μήπως δεν υφίσταται καθόλου αφού δεν έχει υλική υπόσταση; Υπάρχει ψυχή μόνο στον άνθρωπο ή μήπως και στα ζώα; Γιατί όχι και στα φυτά; Μήπως υπάρχει μια ευρύτερη ψυχή μέσα στο σύμπαν, που καθιστά όλο το σύμπαν έμψυχο; Διαφέρει η ανθρώπινη ψυχή από την ψυχή τον ζώων και των φυτών; Αφού τα έμψυχα όταν ταυτίζονται με τα ζωντανά έχουν ψυχή, μήπως οδηγούν στην σκέψη ότι η ψυχή συγχέεται με τη ζωή;
Βαλκανιώτη Αικατερίνη, μαθήτρια Β1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων
Η Αφροδίτη της Μήλου με συρτάρια
(Σαλβαντόρ Νταλί)
Η αγνή ομορφιά που πηγάζει από την ψυχή μας και αντικατοπτρίζεται στην όψη μας, είναι όπως λένε, δώρο του Θεού για να παρηγορήσει τον άνθρωπο.
Η Αφροδίτη της Μήλου με συρτάρια είναι ένα έργο τέχνης που περνάει με ασφάλεια τη δοκιμασία του χρόνου μέσα από μια κατάλληλη ερμηνεία και εφόσον είναι επαρκώς ενσωματωμένο στην κουλτούρα μας. Εδώ βλέπουμε την διαφορετική προσέγγιση που γίνεται από τον Νταλί και το ερώτημα που μας γεννιέται δεν είναι αν ήτανε ένας μοναδικός διαχειριστής του εαυτού του, το ερώτημα είναι τι μένει πέρα απ’ όλα αυτά. Ολόκληρη η ζωή του ήταν μια διαρκής ακροβασία στην άκρη της τύχης, μια συνεχής εξωφρενική σκηνοθεσία-μια εξωφρενικά ζωντανή τέχνη. Ήταν αυτός που έβαζε κεφάλι ψαριού στην Αφροδίτη του Μποτιτσέλι, έναν διάσημο αστακό πάνω σε ένα μαύρο τηλέφωνο.
Μέσα από οποιουδήποτε καλλιτέχνη τη ματιά δούμε την Αφροδίτη για μας θα είναι:
«Μούσα, τα έργα ψάλλε μου της Αφροδίτης, της πολύχρυσης της Κύπριδας, που στους Θεούς γλυκύ σήκωσε πόθο και δάμασε τα φύλα των θνητών ανθρώπων και τα θεόθρεπτα πουλιά και τα θηρία όλα, κι όσα η στεριά τρέφει πολλά κι όσα ο πόντος κι όλοι για τα έργα νοιάζονται της ωριοστέφανης Κυθέρειας». Εις Αφροδίτην, Ομηρικός ύμνος.
Γκόλια Μαριαλένα, μαθήτρια Β1 5ου Γενικού Λυκείου Τρικάλων