Καρδίτσα

Βρίσκεται στο μέσον σχεδόν της Θεσσαλικής πεδιάδας και παραρρέεται από παραπόταμο του Πηνειού λεγόμενος και “ποταμός της Καρδίτσας”. Οι πρώτες ασφαλείς πληροφορίες για την ύπαρξη της Καρδίτσας ανάγονται στον 15ο αιώνα και προέρχονται από οθωμανικές διοικητικές πηγές. Το “karditsa” θεωρείται παραφθορά του σλαβικού “Gradista”, το οποίο σημαίνει “οριοθετημένος, οχυρωμένος τόπος”, χωρίς όμως να εντοπίζεται διαχρονικά κάποια φρουριακή κατασκευή στην περιοχή. Ο οικισμός φέρεται να αντικατέστησε τη γειτονική Μητρόπολη, σημαντική πόλη στα νοτιοδυτικά, η οποία καταστράφηκε κατά την περίοδο των σλαβικών επιδρομών στη Θεσσαλία (6ος – 8ος αι.). Η έλλειψη βυζαντινών πηγών δεν μας επιτρέπει ασφαλή συμπεράσματα σχετικά με την τύχη ή ακόμη και την ίδια την ύπαρξη της Καρδίτσας την εποχή αυτή.

Η πόλη φημίζεται για την καλή ρυμοτομία της, μια και είναι πεδινή, τους πολλούς πεζόδρομους και το πρώτο δίκτυο ποδηλατοδρόμων. Σε κεντρικό σημείο της πόλης βρίσκεται το υπέροχο άλσος του Παυσιλύπου, με τα ελεύθερα παγώνια, στην άκρη του οποίου δεσπόζει ο ιστορικός μητροπολιτικός ναός των Αγίων Αυτοκρατόρων Κωνσταντίνου και Ελένης. Στη δυτική άκρη του άλσους έχει ανεγερθεί ο έφιππος ανδριάντας του Νικολάου Πλαστήρα. Κοντά στην πόλη υπάρχει επίσης το δάσος της Παπαράντζας (Χίλια Δέντρα), όπου βρίσκεται το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία.

Διοικητική διαίρεση

Η Καρδίτσα είναι το μεγαλύτερο δημοτικό διαμέρισμα και έδρα του δήμου Καρδίτσας, ο οποίος είχε πληθυσμό 61.935(νόμιμος πληθυσμός)κατοίκους κατά την απογραφή του 2011. Στον δήμο περιλαμβάνονται τα δημοτικά διαμερίσματα Αγιοπηγής, Αρτεσιανού, Καρδίτσας, Καρδιτσομαγούλας, Παλαιοκκλησίου και Ρούσσου.

Πληθυσμός

Σημαντικό πληθυσμιακό στοιχείο θεωρούνται οι Καραγκούνηδες.

Ιστορία

Η Καρδίτσα είναι η νεότερη από τις υπόλοιπες τρεις θεσσαλικές πρωτεύουσες παρόλο που ο νομός κατοικήθηκε από την αρχή της παλαιολιθικής εποχής. Η πρώτη αναφορά για τον οικισμό γίνεται από τον Άγγλο περιηγητή Leake το 1810, ενώ θα γίνει επίσημα δήμος το 1882, ένα χρόνο μετά την απελευθέρωσή της από τους Τούρκους. Στις 12 Μαρτίου 1943 η Καρδίτσα γίνεται η πρώτη ελεύθερη πόλη της Ευρώπης με τη βοήθεια των αγωνιστών του Ε.Λ.Α.Σ, ενώ κατά τη διάρκεια της αντίστασης στο οροπέδιο της σημερινής λίμνης Πλαστήρα λειτούργησε συμμαχικό αεροδρόμιο. Τον Οκτώβρη του 1943, ύστερα δηλαδή από 10 μήνες, η Καρδίτσα καταλαμβάνεται εκ νέου, αυτή τη φορά από τους Γερμανούς, οι οποίοι συνεχίζουν την κατοχή ως το Σεπτέμβριο του 1944. Η Αντίσταση συνεχίζει με μεγαλύτερη ένταση τον αγώνα. Η Κυβέρνηση του βουνού βρίσκεται στο Πετρίλο . Στη Νευρόπολη λειτουργεί το Αντάρτικο Αεροδρόμιο. Δίνονται πια μάχες εκ παρατάξεως στα βουνά, στον κάμπο, ακόμη και μέσα στην πόλη, στη Ριζάβα (Ριζοβούνι), στο Τσαούσι (Γεωργικό), στοΠαλιόκαστρο (Μητρόπολη), στο σταθμό Φαναρίου, με αποκορύφωμα τη «μάχη της σοδειάς»(Εγχειρίδιο τοπικής Ιστορίας, 1997). Οι Γερμανοί δε νιώθουν πια ασφαλείς στην Καρδίτσα. Η ανασφάλεια τους εξαγριώνει και προβαίνουν σε σκληρά αντίποινα στον άμαχο πληθυσμό με ομαδικές εκτελέσεις πατριωτών, καταστροφές και εμπρησμούς. Τον Αύγουστο του 1944 αρχίζει για τους Γερμανούς η αντίστροφη μέτρηση. Τα συνεχή χτυπήματα των ανταρτών, η γεωγραφική θέση της Καρδίτσας (η πόλη βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τα Άγραφα), η κατάρρευση του Ανατολικού Μετώπου και προέλαση των Ρώσων (που δημιουργούν κίνδυνο αποκοπής των Γερμανών στα Βαλκάνια), όλα αυτά τους αναγκάζουν να εγκαταλείψουν την Καρδίτσα τις πρωινές ώρες της 23ης Σεπτεμβρίου 1944. Η Καρδίτσα ελευθερώνεται από την ξένη κατοχή οριστικά (Εγχειρίδιο τοπικής Ιστορίας, 1997).

Αξιοθέατα

Δυτικά στο τέλος του κεντρικού πεζόδρομου της πόλης συναντάμε το νεοκλασικό ξενοδοχείο Άρνη, που έκτισε Γάλλος αρχιτέκτονας το 1920 και διέθετε θολωτό τρούλο. Νότια της κεντρικής πλατείας σε μικρή απόσταση βρίσκεται το εντυπωσιακό κτίριο της Δημοτικής Αγοράς ίσως το μοναδικό εναπομένον κτίριο αρχιτεκτονικού στυλ γνωστού ως “Μοντέρνο Κίνημα” βασισμένου στην Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο. Λειτουργεί ως χώρος πολιτισμού (όπου γίνονται εκθέσεις και παρουσιάσεις), ψυχαγωγίας, αλλά και ως εμπορικό κέντρο. Η οδός Βάλβη που οδηγεί στην αγορά είναι δρόμος που διατηρεί το χρώμα της παλαιάς Καρδίτσας.

Σε κεντρικό σημείο της πόλης δίπλα στην πλατεία Πλαστήρα βρίσκεται το άλσος του Παυσιλύπου, το όνομα του οποίου προέρχεται από το γεγονός ότι ο περίπατος σ’ αυτό οδηγεί σε “παύση της λύπης”. Ο τότε Δήμαρχος Βάιος Τζέλλας με συντονισμένες ενέργειες πέτυχε τη δωρεά από τον Δήμαρχο Αθηναίων Στρατηγό Παυσανία Κατσώτα, των τεσσάρων αγαλμάτων των Μουσών που παρατηρείς στο Παυσίλιπο: Θάλεια, Αγλαΐα, Ερατώ και Κλειώ μεταφέρθηκαν και τοποθετήθηκαν πάνω σε πέτρινα βάθρα στο αριστερό τμήμα του Παυσίλυπου.^[2] Δίπλα στο πάρκο συναντάμε το Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Κωνσταντίνου του 19ου αιώνα (από τους μεγαλύτερους στην Ελλάδα). Κοσμείται με τοιχογραφίες του γνωστού Καρδιτσιώτη ζωγράφου Δημητρίου Γιολδάση. Μπαίνοντας στο Ναό κρέμεται η «άστοχη γερμανική βόμβα», που δεν έσκασε ποτέ προστατεύοντας σαν από θαύμα τον υπέροχο τρούλο του Ναού. Μέσα στο ναό υπάρχει περίτεχνο εικονοστάσι αφιερωμένο στον Άγιο Σεραφείμ (επίσκοπος Φαναρίου και Νεοχωρίου), που είναι και ο πολιούχος.

Πολύ κοντά βρίσκεται το Λαογραφικό μουσείο Λάμπρου και Ναυσικάς Σακελλαρίου που φιλοξενεί προσωπικά αντικείμενα του Νικολάου Πλαστήρα, καραγκούνικες φορεσιές, κοσμήματα και εξαρτήματα παραδοσιακών στολών. Βόρεια της μητρόπολης σε μικρή απόσταση, ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Ναός της Ζωοδόχου Πηγής (περιοχή Καμινάδων) του 19ου αιώνα με το ξυλόγλυπτο τέμπλο.

Στο τέλος του κεντρικού πεζόδρομου, φεύγοντας από το Παυσίλυπο, βρίσκεται η κεντρική πλατεία, χαρακτηριστικό της οποίας είναι το κτίριο της Τραπέζης Πίστεως, το παλιό “Πάλλας”, εξαιρετικό νεοκλασικό, που χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα και λειτούργησε ως ξενοδοχείο κι έπειτα ως κινηματογράφος. Σημείο αναφοράς είναι το Σιντριβάνι, που είναι πρόσφατο στολίδι για την πλατεία και απεικονίζει στις άκρες του τους αστερισμούς σε κάθε σημείο του ορίζοντα.

Άλλα σημαντικά κτίρια είναι το Δικαστικό μέγαρο, το ανακαινισμένο κτίριο της Επισκοπής και το πέτρινο κτίριο της Εθνικής Τράπεζας.

ΠΗΓΗ: Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

               

Κεντρική Πλατεία – πεζόδρομοι