Τα μελωδήματα που ακολουθούν (επιλογή του εκ/κού Μουσικής του σχολείου μας, κ. Ανδρέα Λανάρα) είναι του Γεράσιμου Πρεβεζιάνου. Ερμηνεύει η Βυζαντινή χορωδία Αγρινίου.
Γράφει ο κ. Ανδρέας Λανάρας, εκπ/κός Μουσικής του σχολείου μας
Στις 30 Ιανουαρίου η Εκκλησία μας τιμά τους Τρεις Ιεράρχες: Βασίλειο τον Μέγα, Γρηγόριο τον Θεολόγο και Ιωάννη τον Χρυσόστομο.
Ιδιαίτερα όμως τους τιμά και ο εκπαιδευτικός κόσμος, γιατί η κοινή εορτή τους έχει καθιερωθεί ως εορτή της Παιδείας και των Γραμμάτων.
Υπήρξαν και οι τρεις από τους πλέον μορφωμένους ανθρώπους της εποχής τους. Κατάγονταν από πλούσιες οικογένειες και σπούδασαν στις πιο φημισμένες σχολές του καιρού τους κοντά στους μεγαλύτερους δασκάλους. Γι’ αυτό δεν είναι περίεργο που και οι τρεις είχαν ως δάσκαλό τους τον καλύτερο ρήτορα και συγγραφέα της εποχής εκείνης, αλλά διάσημο ειδωλολάτρη, τον Λιβάνιο τον Αντιοχέα. Αλλά παρά τον ειδωλολάτρη δάσκαλό τους, αυτοί αναδείχθηκαν οι μεγαλύτεροι διαφωτιστές του Χριστιανισμού και δίκαια ανακηρύχτηκαν προστάτες και «πολιούχοι» της Παιδείας.
Και οι τρεις τους ξεκινάνε από ένα βαθύτατο θαυμασμό και μια απέραντη αγάπη για τον άνθρωπο. Έτσι μας παραγγέλλουν με το στόμα του Μ. Βασιλείου ότι «επειδή είμαστε άνθρωποι, δεν μπορούμε να καταφρονούμε τους ανθρώπους». Κι αυτή τους η αγάπη δεν παρέμεινε σε θεωρητικό πλαίσιο, αλλά έγινε πραγματικότητα καθημερινή, σιωπηλή και γι’ αυτό αληθινή.
Οι Τρεις Ιεράρχες ήταν αυτό που ήταν, όχι γιατί ακολούθησαν κάποιο μακροπρόθεσμο πρόγραμμα κοινωνικής αναμόρφωσης, αλλά γιατί η σχέση τους με το Θεό πήγασε μέσα τους το βαθύ σεβασμό και την έμπρακτη αγάπη για το συνάνθρωπο. Έγιναν οι ίδιοι πρώτα άνθρωποι μέσα από την πνευματική προσπάθεια και άσκηση, γι’ αυτό και μπόρεσαν να καταλάβουν και να βοηθήσουν τους άλλους.
Οι Τρεις Ιεράρχες δεν κράτησαν τίποτα για τον εαυτό τους. Μοίρασαν την περιουσία τους πριν γίνουν επίσκοποι, μια πράξη που αντηχεί σίγουρα ξένη κι αστεία στις αντιλήψεις μας σήμερα.
Ασυμβίβαστες προσωπικότητες οι Τρεις Ιεράρχες, δεν ταυτίστηκαν ποτέ με την αδικία για να επιβιώσουν και να κρατήσουν τη θέση τους. Γι’ αυτό και πλήρωσαν την αγέρωχη και λεβέντικη στάση τους με πικρίες, εξορίες και διωγμούς. Ο λόγος τους αυστηρός, αληθινός, ασυμβίβαστος, έχει τη δύναμη να ξεπερνάει κάθε κατεστημένη κοινωνική αντίληψη για την τάξη των πραγμάτων. «Εσύ δεν είσαι πλεονέχτης; ρωτά ο Μ. Βασίλειος. Εσύ δεν είσαι κλέφτης, αφού σφετερίζεσαι εκείνα που δέχτηκες από το Θεό για να τα διαχειριστείς σαν οικονόμος; Μήπως νομίζεις ότι θα ονομαστεί λωποδύτης μόνο εκείνος που γδύνει κάποιον και του αρπάζει τα ρούχα, ενώ εκείνος που δεν ντύνει το γυμνό, αν και μπορεί να το κάνει, αξίζει να πάρει άλλο όνομα; Πρόσεξε, το ψωμί που εσύ κατακρατείς είναι του πεινασμένου. Το ρούχο που φυλάς στις αποθήκες σου είναι του γυμνού. Το παπούτσι που σαπίζει στο σπίτι σου είναι του ξυπόλητου. Τα χρήματα που κατακρατείς είναι εκείνου που έχει ανάγκη. Ώστε λοιπόν τόσους αδικείς, όσους θα μπορούσες να βοηθήσεις.»
Σήμερα που τα προγράμματα για την παιδεία είναι σε πρώτη γραμμή, κι η ψυχολογική βιβλιογραφία έχει κορεσθεί, ο λόγος των Τριών Ιεραρχών για την παιδεία, τους παιδαγωγούς και τους παιδαγωγούμενους είναι απίστευτα σύγχρονος. Χρειάστηκαν χρόνια για να φτάσει η σύγχρονη Παιδαγωγική επιστήμη τις απλές βιωματικές αρχές, πάνω στις οποίες στήριξαν οι Τρεις Ιεράρχες τα παιδαγωγικά τους αξιώματα.
Οι Τρεις Ιεράρχες δεν υπήρξαν απλώς δάσκαλοι, παιδαγωγοί ή καθοδηγητές. Υπήρξαν πρώτα και κύρια άνθρωποι που πόνεσαν βαθιά τον άνθρωπο. Έζησαν έντονα τα ανθρώπινα πράγματα. Αλλά ταυτόχρονα έζησαν και το Θεό, όχι σαν αφηρημένη ιδέα, αλλά σαν πραγματικότητα καθημερινή και παρούσα στη ζωή τους.
Ας ευχηθούμε όλοι «η Τρισήλιος Θεότης» που φώτισε τους τρεις μεγίστους φωστήρες και διδασκάλους της οικουμένης, να φωτίσει και τον άνθρωπο της εποχής μας, ώστε να πορευτεί το δρόμο της Σωτηρίας.
