Ένα θέμα που απασχολούσε πάντα τόσο τους γονείς όσο και τις νηπιαγωγούς είναι η αυτοεξυπηρέτηση των παιδιών στο νηπιαγωγείο. Μεγάλη συζήτηση και μεγάλο άγχος για όλους. Δεδομένου ότι πλέον το νηπιαγωγείο ανήκει στην υποχρεωτική εκπαίδευση από την ηλικία των 3 ετών και 9 μηνών, η αυτοεξυπηρέτηση είναι ένα θέμα ακόμη πιο αγχωτικό για όλους.
Από τη μία πλευρά είναι οι νηπιαγωγοί που ο ρόλος τους είναι εκπαιδευτικός και όχι ρόλος φύλαξης και φροντίδας των προνηπίων και νηπίων. Από την άλλη είναι οι γονείς που τα παιδιά τους δεν είναι ακόμη πλήρως ανεξάρτητα και αυτόνομα ή δεν έχουν ολοκληρώσει ακόμη την εκπαίδευση της τουαλέτας.
Κάτι τέτοιο, βέβαια, δεν είναι αποκλειστικά στο χέρι των γονιών, καθώς εκείνοι μπορεί να έχουν ξεκινήσει τη διαδικασία ήδη από τα 2 έτη, έτσι ώστε το παιδί να είναι έτοιμο όταν θα πάει στον παιδικό σταθμό, θέτοντας ως όριο την ηλικία των προνηπίων για να μπορούν να αυτοεξυπηρετούνται στο νηπιαγωγείο. Όμως, αν το ίδιο το παιδί δεν είναι έτοιμο, τότε δε έχει καμία απολύτως επιτυχία.
Τι ισχύει για την αυτοεξυπηρέτηση των παιδιών στο νηπιαγωγείο
Τα παιδιά που εισέρχονται στο νηπιαγωγείο θα πρέπει να μπορούν να αυτοεξυπηρετηθούν. Να μπορούν να φάνε μόνα τους, να βάζουν και να βγάζουν τα πράγματά τους από την τσάντα, να αλλάξουν μόνα τους τα ρούχα τους, αν βραχούν ή λερωθούν και να μπορούν να αυτοεξυπηρετούνται στην τουαλέτα.
Σε περίπτωση που ένα παιδάκι στο νηπιαγωγείο δεν μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί και χρειάζεται άλλαγμα ή έχει κάποιο «ατύχημα με την τουαλέτα», τότε η νηπιαγωγός πρέπει να καλέσει το γονιό να αλλάξει το παιδί.
Δεν επιτρέπεται η νηπιαγωγός να έχει οποιαδήποτε επαφή με το σώμα του παιδιού σε τέτοια περίπτωση. Βέβαια, πόσο εύκολο είναι αυτό στην πράξη, όταν οι γονείς εργάζονται και δεν υπάρχει τρόπος να γίνει αυτό;
Το αποτέλεσμα είναι να έρχονται σε σύγκρουση οι γονείς με τους νηπιαγωγούς, να δημιουργείται άγχος και να μεταφέρεται όλο αυτό και στο παιδί.
Ειδικά για το θέμα της πάνας, ας μην ξεχνάμε και το γεγονός ότι δε μπορούμε να πιέσουμε ένα παιδί να βγάλει την πάνα, αν το ίδιο δεν έχει την ωριμότητα και την ικανότητα να αντιληφθεί ότι πρέπει να την αποχωριστεί από μία ηλικία και μετά. Αυτό θα δημιουργήσει άγχος και πίεση και θα φέρει παράταση στη χρήση πάνας και πλήρη αποτυχία και απογοήτευση.
Βέβαια, δεν είναι λίγες οι φορές που έχουν αναφερθεί περιστατικά άρνησης εγγραφής παιδιών ακόμα και σε παιδικούς σταθμούς, επειδή ένα παιδί άνω των 2,5 ετών δεν έχει απαλλαχθεί από την πάνα. Όμως, αυτά τα περιστατικά αποτελούν εξαιρέσεις, καθώς ο Πρότυπος Κανονισμός που θέτει τις ελάχιστες προϋποθέσεις λειτουργίας των παιδικών σταθμών, ορίζει μεταξύ άλλων τα εξής ως προς τα καθήκοντα και τις αρμοδιότητες του προσωπικού:
Άρθρο 18
α)να φροντίζει για τη σωστή ψυχοσωματική υγεία και ψυχοκινητική εξέλιξη των παιδιών με εξατομίκευση του ημερήσιου προγράμματος ανάλογα με την ηλικία και τις ανάγκες τους…
γ)να βοηθά τα φιλοξενούμενα παιδιά για την ικανοποίηση των ατομικών τους αναγκών, παρακολουθεί τη διατροφή και καθαριότητα τους, ενθαρρύνοντας την αυτοεξυπηρέτηση τους
Η διαδικασία θέλει χρόνο και υπομονή και κυρίως κατανόηση των γονιών απέναντι στο παιδί για όλο αυτό το καινούριο που βιώνει, αλλά και κατανόηση των νηπιαγωγών απέναντι στους γονείς που όλο το σύστημα τους πιέζει με το συγκεκριμένο θέμα, δεδομένου ότι ειδικά ένα προνήπιο που θα πάει στο υποχρεωτικό νηπιαγωγείο μπορεί να είναι και η πρώτη φορά που πηγαίνει στο σχολείο. Άρα, μπορεί να μην έχει πάει καθόλου στον παιδικό σταθμό και να περνάει και την περίοδο προσαρμογής μαζί, που δυσκολεύει ακόμα περισσότερο την κατάσταση. Το άγχος αποχωρισμού μαζί με το άγχος της πάνας δεν είναι και ο καλύτερος συνδυασμός. Έχει να διαχειριστεί όλα αυτά ταυτόχρονα.
Αυτό που θα μπορούσαν να κάνουν οι γονείς στο σπίτι, αλλά και το προσωπικό των παιδικών σταθμών και νηπιαγωγείων είναι να χρησιμοποιήσουν:
–βιβλία που προωθούν την ανεξαρτητοποίηση των παιδιών, όπως το βιβλίο Μπορώ να τα κάνω όλα μόνος μου
—βιβλία για την εκπαίδευση τουαλέτας,
τα οποία μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά, που δυσκολεύονται στη διαδικασία απαλλαγής από την πάνα, να ταυτιστούν με τους μικρούς ήρωες των βιβλίων και να μπουν στη θέση τους. Θα καταλάβουν πόση ικανοποίηση μπορεί να νιώσουν όταν τα καταφέρουν ειδικά την πρώτη φορά σαν μεγάλοι!