Μια δασκάλα με όραμα

Η Ιωάννα Πετρίδου – Παπαδοπούλου γεννήθηκε  το 1915 στην Αμισσό  (Σαμψούντα) του Πόντου, τελευταίο παιδί  μιας πολύτεκνης, εύπορης, μορφωμένης  για την εποχή εκείνη, οικογένειας (Ταχτσόγλου). Οι τρεις από τις έξι αδελφές ήταν δασκάλες στην Πατρίδα, με γνώσεις μουσικής, έπαιζαν και δίδασκαν μαντολίνο. Ακόμη  προσμετρούνται  στα προσόντα τους  η  άριστη γνώση της γαλλικής γλώσσας. Το σπίτι τους  αρχοντικό με πολλές πολυτέλειες  θα γίνει  αργότερα, μετά την καταστροφή, προξενείο. Στη συνέχεια ήρθε στην Ελλάδα, ακολουθώντας την πορεία Λευκάδας – Β. Ελλάδα, με κατάληξη την Καβάλα, όπου και έζησε τα εφηβικά της χρόνια. Κουβάλησε μαζί της τον καημό τον πόνο, αλλά και τον πολιτισμό του Ποντιακού Ελληνισμού.

Τέλειωσε στη Θεσσαλονίκη, στην οδό  Ιατρού Ζάννα  το Διδασκαλείο. Υπήρξε μαθήτρια του αξέχαστου ακαδημαϊκού –δασκάλου αλλά και Υπουργού Παιδείας Ευάγγελου Παπανούτσου. Έγινε δασκάλα στα 22  της χρόνια,  πρωτοδιορίστηκε στο Σιδηροχώρι, χωριό της Καβάλας, όπου πήγαινε με άλογο αφού δεν υπήρχε δρόμος. Τα περισσότερα χρόνια της τα υπηρέτησε στο 4^ο Δημοτικό Σχολείο Καβάλας του Αγίου Γεωργίου.

Ιδιαίτερα αγαπητή στους συναδέλφους ,στα παιδιά, στους  γονείς, στη γειτονιά της, δραστήρια με συνεχείς εκδηλώσεις που συγκέντρωναν τον κόσμο της περιοχής (αναφέρει η κ.Κοντογιαννοπούλου). Έχει σημασία να καταγράψουμε εδώ ένα χαρακτηριστικό της πολύπλευρης προσωπικότητάς της το οποίο είναι ηθικής κατά βάθος κατηγορίας. Είχε επίγνωση των ατομικιστικών συμπεριφορών και των κινδύνων τους οποίους συνεπάγεται η απομόνωση κατοίκου από κάτοικο ή πόλης από πόλη. Η ηθική της συνείδηση αντιδρούσε  και έπαιρνε συχνότατες πρωτοβουλίες συλλογικών δράσεων όπως η υιοθέτηση και αδελφοποίηση σχολείων και χωριών (Αβραμηλιάς), οι σπουδαίες θεατρικές  παραστάσεις που τις παρακολουθούσε πλήθος κόσμου (π.χ. Διγενής Ακρίτας, αναφέρει ο κ. Αντώνης Καραγιαννόπουλος).

• Σοφία Καραγιαννοπούλου, Δρ.Ιατρικής  Α.Π.Θ.
• Αντώνης Καραγιαννόπουλος, Πολιτικός Μηχανικός

Η  Πετρίδου  γνώριζε πολύ καλά ότι το Εγώ χτίζεται με αυτοπειθαρχία και οι Αρετές  φέρνουν ευτυχία στον άνθρωπο επειδή του επιτρέπουν να συνεργάζεται με τον  άλλον. Ορισμένοι μαθητές της (Κώστας Λαλένης, ,  Λαγοπούλου Ελένη, Κωνσταντίνα  Κεκρίδου, Μπουσμπουκίλια Σταυρούλα), ομολογούν ότι ήταν αυστηρή αλλά με την ωριμότητα του ενήλικα παραδέχονται πως τους γαλούχησε σωστά στην ελληνική παιδεία.

Ανασύρουν  από τη μνήμη τους με ευκολία  τα έργα του Παπαδιαμάντη  και το ρόλο της γυναίκας μέσα από τη «Φόνισσα». Παραδέχονται  πως έχουν βαθιά γνώση της λογοτεχνίας την οποία οφείλουν στη βιωματική μάθηση, -ένας τρόπος διδασκαλίας που έκανε πράξη  η  Πετρίδου στην δεκαετία του πενήντα-.

Ως διευθύντρια  προσπάθησε να κάνει γνωστά τα πολιτιστικά  στοιχεία και  τα γεγονότα του Πόντου στο πλατύτερο ,το μη Ποντιακό κοινό της Καβάλας, που πολύ λίγα ήξερε για τη γη εκείνη που Ακριτικού  ελληνισμού, οργανώνοντας θεατρικές παραστάσεις  με τους μαθητές. Ο αγώνας και το μαρτύριο του Πόντου καλύφτηκαν από τη Μικρασιατική καταστροφή και τον όλεθρο της Σμύρνης .Θα ήταν άδικο να μένει στο μισόφωτο η ιστορία του Πόντου ,γιατί είχε εντελώς ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Στον ακραίο εκείνο γεωγραφικό χώρο, ο υπόδουλος ελληνισμός αγωνίστηκε για λευτεριά και ανεξαρτησία, αποκλειστικά και  μόνο με τις  δικές  του ηθικές και υλικές δυνάμεις ,πληρώνοντας την περήφανη αντίστασή του στο βάρβαρο πρόγραμμα του αφανισμού του από τους Νεότουρκους, με αμέτρητες θυσίες (ανασύρει από τη μνήμη της φράσεις της δασκάλας της η κ.Κοντογιανοπούλου).

Βαθύτατα προσηλωμένη στο έργο της είχε και συγγραφική δράση προκειμένου να καλλιεργήσει και να προάγει τον προφορικό  και γραπτό  λόγο των μαθητών της και την αγάπη τους για το βιβλίο, τη  φιλαναγνωσία.

Αναφέρει στις χειρόγραφες  σημειώσεις της με τίτλο «Ἣ Ἀνάγνωσις στίς ἀνώτερες τάξεις» (προσωπικό  αρχείο κ.Κοντογιαννοπούλου).

• Σοφία Καραγιαννοπούλου, Δρ. Ιατρικής  Α.Π.Θ.
• Αντώνης Καραγιαννόπουλος, Πολιτικός Μηχανικός
• Λαλένης Κωνσταντίνος, Αρχιτέκτων
• Μπουσμπουκίλια Σταυρούλα, Πνευμονολόγος  Γ.Ν.Καβάλας

«Σκοπός τῆς ἀναγνώσεως εἴναι να καλλιεργήσει στήν ψυχή τοῦ μαθητοῦ την ἀγάπη γιά τό βιβλίο, καί  ὅταν τό παιδί ἀγαπήσει τό βιβλίο μπορεῖ ἀπό τήν κατ’ ἰδίαν μελέτη νά αὐτομορφώνεται καί νά ἀνυψώνεται πνευματικῶς καί μετά τήν ἀποφοίτησίν του ἀπό τό σχολεῖο, ἐνῶ ἀντιθέτως θά λησμονήσει καί αὐτά πού συγκράτησε κατά τήν φοίτησίν του……νά τούς καταστήσει ἱκανούς ὧστε νά ξεχωρίζουν τά ὡραῖα, τά ὑπέροχα λογοτεχνικά ἀναγνώσματα τά ὁποῖα θά ἐξεγείρουν τήν τᾶσιν τῶν πρός ἒρευναν τοῦ ἀναγνωστικοῦ ὡραίου τήν δίψα πρός ἀνακάλυψίν του….. νά  καλλιεργήσει την  ἀνάπτυξιν  τῆς φαντασίας των, τῆς κρίσης τῶν  δημιουργικῶν  δυνάμεων τῆς ηλικίας των…. ».

Ήταν μια σπουδαία προσωπικότητα,  στη ζωή της συμπυκνώνονται τα χαρακτηριστικά  της κοσμιότητας, της  ευγένειας, της λεπτότητας, της πραότητας, της ευπρέπειας, της  γενναιοδωρίας, της  προσφοράς,(δηλώνει ο κ Αντώνης Κοντογιαννόπουλος) Λίγα χρόνια πριν πεθάνει  στις 7 Μαρτίου 1991 χάρισε το σπίτι της και τον οικογενειακό τάφο του Δημήτρη Παπαδόπουλου, του άντρα της,  στον Δήμο Καβάλας ,απλά, σεμνά, όπως ήταν πάντα. ( η κ. Σοφία  Καραγιαννοπούλου αναφέρει, ότι στην απόφασή της συνηγόρησε ο ανιψιός  . Αντώνης Καραγιαννόπουλος). Φρόντισε λίγο πιο κάτω από το Σχολείο να υπάρχει ένας χώρος ελεύθερος για τα παιδιά, ένας  χώρος για ανθρώπινη επαφή και ξεκούραση για τους μεγάλους. Γνώριζε πολύ καλά ότι  το ήθος ούτε διδάσκεται ούτε μετακενώνεται όπως η γνώση.Ο μόνος τρόπος για να  μυηθούν οι μαθητές της  στο Ήθος ήταν το ζωντανό Παράδειγμα, που έκανε με το θάνατό της ,με το χρέος της προς τη φύση.

Στις 15 Σεπτεμβρίου 2011 οι συγγενείς της ,ο Δήμος Καβάλας και το 4^ο Δημοτικό Σχολείο, συμμετείχαν σε μια τελετή για τη ονομασία του πάρκου «ΙΩΑΝΝΑ ΠΕΤΡΙΔΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΥ».

Η  κ. Καραγιανοπούλου  αναφέρει  πως δεν ήταν μια απλή  τελετή, αλλά  μια ιστορική πράξη γιατί Ιστορία είναι οι συντελεσθείσες πράξεις των ανθρώπων που προέρχονται από τη βούλησή τους και έχουν ένα γενικότερο αντίκτυπο στην κοινωνία.

ΓαΪτανίδου Αθανασία, δασκάλα, διευθύντρια του 4ου  Δημ.  Σχολείου Καβάλας

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

• Αδημοσίευτες πηγές
• Αρχείο προσωπικό κ.Καραγιαννοπούλου