Παρκούρ

Το παρκούρ (γαλλικά και αγγλικά: parkour), γνωστό και ως Τέχνη της Φυγής, είναι μια γαλλικής καταγωγής μη-ανταγωνιστική σωματική και πνευματική τέχνη που έχει ως στόχο την ταχύτατη και βέλτιστη δυνατή μετακίνηση από οποιοδήποτε σημείο του χώρου Α σε διαφορετικό σημείο Β, χρησιμοποιώντας μόνο τις ανθρώπινες σωματικές ικανότητες. Οι μαθητές του παρκούρ ονομάζονται traceurs (τρασέρ) και οι μαθήτριες traceuses (τρασέζ).

Σύνοψη

Στόχος του παρκούρ είναι ουσιαστικά η υπερπήδηση εμποδίων, φυσικών και τεχνητών, όπου ως εμπόδια μπορούν να θεωρηθούν τα πάντα, από βράχοι, ποτάμια, ή κλαδιά μέχρι τοίχοι, πεζούλια, ή κάγκελα. Ένας traceur καλλιεργεί την ικανότητα να εντοπίζει εναλλακτικούς τρόπους κίνησης και πορείας, τους οποίους ενδέχεται να χρησιμοποιήσει τόσο στην καθημερινή του ζωή, όσο και σε καταστάσεις εκτάκτων αναγκών. Γι’αυτό το λόγο η κατηγοριοποίηση του παρκούρ ως δραστηριότητα είναι δύσκολη, αφού κάποιοι το θεωρούν extreme άθλημα ενώ κάποιοι πολεμική τέχνη. Πολλοί, ωστόσο, είναι ευχαριστημένοι με το να τοποθετούν το παρκούρ στη δική του κατηγορία: «Το παρκούρ είναι παρκούρ».

Ρίζες

Το παρκούρ καθιερώθηκε από το David Belle (Νταβίντ Μπελ) τη δεκαετία του ’80, και ως γενέτειρά του θεωρείται η Lisses, ένα προάστιο του Παρισίου της Γαλλίας. Εμπνευστής του παρκούρ, ωστόσο, είναι ο Βιετναμέζικης καταγωγής Raymond Belle, στρατιώτης, πυροσβέστης, μαθητής της Méthode Naturelle, και πατέρας και μέντορας του David Belle. Ο όροςπαρκούρ προκύπτει από το Parcours du Combattant, ένα είδος στρατιωτικού αγωνίσματος δρόμου μετ’εμποδίων. Ο Hubert Koundé, φίλος του David Belle, είχε την ιδέα να δανειστούν τη λέξη parcours (διαδρομή), να αντικαταστήσουν το γράμμα “c” με “k” για να υποδηλώνει μαχητικότητα, και να αφαιρέσουν το άηχο “s”, γιατί ήταν αντίθετο με τη φιλοσοφία του παρκούρ περί ελάχιστης κατανάλωσης ενέργειας.

Φιλοσοφία

Ένα μεγάλο μέρος του παρκούρ χαρακτηρίζεται από το ρητό “être et durer” που μεταφράζεται κυριολεκτικά σε “είναι και διαρκείν”. Αυτό σημαίνει ότι η κίνηση ενός traceur δεν πρέπει να είναι αποτελεσματική μόνο ως προς τον άμεσο στόχο του, δηλαδή τη μεταφορά από το Α στο Β, αλλά και ως προς τη “διάρκεια ζωής” του traceur. Η εξάσκηση πρέπει να τελείται έτσι, ώστε να μην υπάρχουν τραυματισμοί και καταπόνηση του σώματος, κυρίως των αρθρώσεων. Ένα άλλο μέρος του παρκούρ χαρακτηρίζεται από την ανάπτυξη της ικανότητας να βρίσκει κανείς (εναλλακτικές) λύσεις στα προβλήματα και τα εμπόδια της καθημερινής του ζωής. Συγκεκριμένα, ο Andi Kalteis, αυστριακός traceur με εκτεταμένη εμπειρία, δηλώνει στο ντοκυμανταίρ Parkour Journeys:

“Όταν αρχίσεις να κινείσαι με το δικό σου προσωπικό τρόπο, τότε θα συνειδητοποιήσεις πώς το παρκούρ αλλάζει και άλλα πράγματα στη ζωή σου. Και βλέπεις ότι προσεγγίζεις προβλήματα – για παράδειγμα, στη δουλειά σου – διαφορετικά, επειδή έχεις εξασκηθεί στο να υπερπηδάς εμπόδια με το βέλτιστο τρόπο. […] Αυτό σε κάποιους έρχεται νωρίς, σε κάποιους έρχεται αργά. […] Πλέον, δε λέω ‘κάνω παρκούρ’, αλλά ‘ζω παρκούρ’, γιατί η φιλοσοφία του έχει γίνει ζωή μου, ο τρόπος με τον οποίο κάνω τα πάντα.”

Άλλοι μιλούν για την ικανότητα κίνησης χωρίς σκέψη. Όπως ένας άνθρωπος περπατά ή οδηγεί χωρίς να σκέφτεται τις κινήσεις του μία-μία, ένας traceur μπορεί να μάθει να υπερπηδά εμπόδια χρησιμοποιώντας μόνο το υποσυνείδητό του. Κάποιοι ονομάζουν αυτή την κατάσταση “flow” (“ροή”), σύμφωνα με τη θεωρία του καθηγητή Ψυχολογίας Mihaly Csikszentmihalyi, αν και η χρήση του όρου αυτού αποδοκιμάζεται από αρκετούς, επειδή τη βρίσκουν κακόγουστη.Τέλος, σημειώνεται ότι το παρκούρ αποτελεί μια ευγενή δραστηριότητα που πρεσβεύει την αλληλεγγύη, την έλλειψη ανταγωνισμού, τον αλτρουϊσμό, το σεβασμό της ξένης ιδιοκτησίας και το νόμου γενικότερα, ανάμεσα σε πολλές άλλες αρετές.

Κίνδυνοι

Το πόσο επικίνδυνο είναι εξαρτάται κατά μέγιστο βαθμό άμεσα από τον ίδιο τον traceur. Αν προχωρεί κανείς υπομονετικά, μεθοδικά, και πειθαρχημένα, οι πιθανότητες ατυχήματος μειώνονται δραματικά. Οι μικροτραυματισμοί στο παρκούρ (μελανιές, γρατσουνιές, γδαρσίματα, κτλ) είναι εξαιρετικά συχνοί, αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι το αν τραυματιστείς εξαρτάται κυρίως από εσένα τον ίδιο, όχι από το αν σε κλαδέψει ένας αμυντικός με υπερβάλλοντα ζήλο. Ο λόγος που πολλοί νέοι τραυματίζονται συχνά είναι προφανείς. Βιάζονται υπερβολικά να βελτιωθούν, και καταλήγουν με ένα σωρό τραυματισμούς: από σπασμένα χέρια ή δόντια, μέχρι μόνιμες ζημιές στις αρθρώσεις.Γι’αυτό οι traceurs, εξασκούνται και στα rolls, ώστε να ελαχιστοποιούν τη ζημιά των πτώσεών τους.

Ανταγωνισμός

Ένα χαρακτηριστικό του παρκούρ αποτελεί η πλήρης απουσία ανταγωνισμού. Αυτό συμβαίνει για διάφορους λόγους. Πρώτα απ’όλα, το παρκούρ έχει δανειστεί ένα σημαντικό μέρος της φιλοσοφίας της Ανατολικής Ασίας και συγκεκριμένα του Μπουσίντο, και συνεπώς φέρει τη νοοτροπία της αυτοπειθαρχίας και της αυτοβελτίωσης, όπου το άτομο μαθαίνει πράγματα για τον εαυτό του, όχι για τους άλλους. Δεύτερον, επειδή το παρκούρ είναι δυνητικά επικίνδυνο και συχνά οι άνθρωποι υποκύπτουν στους πειρασμούς που τους παρουσιάζονται, ο ανταγωνισμός ενδέχεται να οδηγήσει σε υπερτίμηση του εαυτού ή υποτίμηση των εμποδίων, με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος τραυματισμών, τόσο βραχυπρόθεσμων όσο και μακροπρόθεσμων. Επίσης, ο ανταγωνισμός – και πιο συγκεκριμένα, ο πρωταθλητισμός – έχει στο παρελθόν προκαλέσει τη φθορά διαφόρων άλλων σωματικών τεχνών, όπως οι πολεμικές τέχνες, οπότε η κοινότητα του παρκούρ ανησυχεί μήπως το παρκούρ βαδίσει στο ίδιο μονοπάτι. Οι δύο κύριες κοινότητες που προωθούν τον ανταγωνισμό στο παρκούρ είναι η Urban Freeflow (UF) και η American Parkour (APK) με επικεφαλής τους Paul “EZ” Corkery και Mark “M2” Toorock αντίστοιχα,^[6][7] και επειδή συνεχώς πληθαίνουν τα άτομα που υποστηρίζουν τον ανταγωνισμό λόγω οικονομικών συμφερόντων, η διεθνής κοινότητα του παρκούρ ξεκίνησε την 1η Μαΐου 2007 μια εκστρατεία κατά του ανταγωνισμού στο παρκούρ, η οποία αποκαλείται “Keeping Parkour Rivalry-Free” (“Διατηρώντας το Παρκούρ Χωρίς Ανταγωνισμό”).

Ορίζοντας το παρκούρ

Επειδή το παρκούρ είναι μια σχετικά νέα τέχνη, υπάρχουν αρκετές συζητήσεις εντός της διεθνούς κοινότητας πάνω στον ορισμό του τι είναι και τι δεν είναι παρκούρ. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το αν η κολύμβηση είναι μέρος του παρκούρ. Η μια πλευρά υποστηρίζει ότι το νερό μπορεί να αποτελέσει εμπόδιο στην πορεία ενός traceur, ενώ η άλλη υποστηρίζει ότι το παρκούρ πρέπει να περιορίζεται στη στεριά. Ωστόσο, επειδή η φιλοσοφία του παρκούρ έχει αρκετές ομοιότητες με αυτή του Jeet Kune Do, πολλοί παραπέμπουν στα λόγια του Bruce Lee: “Αν κάποιοι αρχίσουν να λένε ότι το Jeet Kune Do είναι διαφορετικό από ένα ή το άλλο, τότε ας ξεχαστεί το όνομα Jeet Kune Do, γιατί δεν είναι τίποτε άλλο παρά αυτό, ένα όνομα. Σας παρακαλώ να μην το κάνετε θέμα.” Με αυτό εννοούν ότι η υπερβολική αναζήτηση και η κατηγοριοποίηση όλων των δραστηριοτήτων ως παρκούρ ή μη-παρκούρ αποτελούν σπατάλη ενέργειας και χρόνου, που – όπως χαριτολογούν μέλη της κοινότητας – θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για προπόνηση.

Γιάννης Τσιπλάκος

Παρκούρ βικιπαίδια!!!