«Σέβομαι, βοηθώ, συνεργάζομαι» είναι ο τίτλος των εργαστηρίων δεξιοτήτων που θα πραγματοποιηθούν στον β’ κύκλο στα πλαίσια της θεματικής ενότητας: «Ενδιαφέρομαι και ενεργώ: Κοινωνική συναίσθηση και ευθύνη». Το πρώτο εργαστήριο αναφέρεται στον αυτοσεβασμό καθώς, όταν σέβομαι τον εαυτό μου ,μπορώ να σεβαστώ και τους άλλους, να τους νιώσω, να συνεργαστώ μαζί τους και να τους βοηθήσω.

Ξεκινάμε με την κατανόηση των συναισθημάτων μας καθώς αποτελούν κομμάτι του εαυτού μας. Όλες μας οι πράξεις και οι σκέψεις συνοδεύονται από κάποιο συναίσθημα, άλλοτε ευχάριστο και άλλοτε δυσάρεστο. Όταν δοκιμάζουμε ένα συναίσθημα μπορούμε να επιλέξουμε πως θα αντιδράσουμε σε αυτό. Όμως πρώτα πρέπει να ξεκαθαρίσουμε ποιο είναι.

«Το τερατάκι των χρωμάτων» ήρθε στην παρεούλα μας και μάς μίλησε για το πρόβλημά του. Είχε μπερδέψει τα συναισθήματά του. Εμείς το βοηθήσαμε να τα ξεχωρίσει και μαζί του, γνωρίσαμε την χαρά, την λύπη, τον φόβο, την ηρεμία και τον θυμό. Κλείσαμε τα συναισθήματα μέσα σε βαζάκια με αντίστοιχα χρώματα όπως ακριβώς αναφέρονται στο βιβλίο.

Η κυρία Ιωάννα, η μαμά της Μαρίας, μας έφτιαξε τα τερατάκια με χρώματα και εκφράσεις που ταίριαζαν σε κάθε συναίσθημα. Κίτρινο για την χαρά, γαλάζιο για την λύπη, κόκκινο για τον θυμό, μαύρο για τον φόβο και πράσινο για την ηρεμία.

Γράψαμε και τις λέξεις και τις βάλαμε στα αντίστοιχα βαζάκια. Έτσι τα συναισθήματα δεν μπορούν να μπερδευτούν ποτέ ξανά.

Πώς νιώθαμε εκείνη την ημέρα; Ζωγραφίσαμε το αντίστοιχο τερατάκι. Κυριάρχησαν η χαρά και η ηρεμία. Τι καλά!

Τις επόμενες μέρες μιλήσαμε για τα δικά μας συναισθήματα. Πότε νιώθουμε χαρά και πότε λύπη;

 

Πότε θυμό και ηρεμία;

Έγινε καταγραφή τους σε αντίστοιχο φύλλο εργασιών… με υπέροχες ζωγραφιές!

Διαβάσαμε το βιβλίο «ο μεγάλος Θυμός»

και είδαμε ότι όσο περνάει η ώρα ο θυμός μπορεί να γίνεται πολύ μεγάλος και να φέρεται με έναν τρόπο που δεν είναι αποδεκτός, καταστρέφοντας πράγματα, χτυπώντας τους άλλους.

Πώς, όμως, εμείς θα το διαχειριστούμε ώστε να μην φτάσει σε αυτό το σημείο;

Μιλήσαμε για τα πέντε βήματα που μας επιτρέπουν να διαχειριστούμε τον θυμό μας:

1. Αναρωτιέμαι γιατί είμαι θυμωμένος
2. Κλείνω τα μάτια μου, παίρνω βαθιές ανάσες και αρχίζω να μετρώ ανάποδα από το 10 μέχρι το 1.
3. Αν είμαι ακόμα θυμωμένος αρχίζω να περπατώ κυκλικά μέχρι να ηρεμήσω.
4. Σκέφτομαι πως μπορώ να λύσω το πρόβλημα μου και κάνω μια λίστα με πιθανές λύσεις.
5. Αργότερα σκέφτομαι αν διαχειρίστηκα σωστά τον θυμό μου και τι θα μπορούσα να είχα κάνει διαφορετικά.

Σε κάτι που μας προκαλεί θυμό μπορούμε να αντισταθούμε, όπως είπαν τα παιδιά, να φωνάξουμε: μη, στοπ, μην το κάνεις δεν θέλω, ηρέμησε, δεν θα είμαστε φίλοι!

Όλα αυτά τα κλείσαμε μέσα στις ασπίδες μας, στις ασπίδες άμυνας!

Καταδικάσαμε τις πράξεις με τις οποίες ασκείται βία στους άλλους, τονίζοντας ότι τα χέρια μας δεν είναι για να χτυπάμε. Διαβάσαμε το βιβλίο: «Τα χέρια δε χτυπάνε, τα χέρια αγαπάνε».

Σχεδιάσαμε τα χεράκια μας, τα μετατρέψαμε σε έργα τέχνης, σκεφτήκαμε γιατί τα έχουμε και γράψαμε τις σκέψεις μας.

Χέρια σαν κι αυτά χαϊδεύουν, αγαπάνε, μαγειρεύουν, αγγίζουν, παίζουν παιχνίδια, διαβάζουν βιβλία, ζωγραφίζουν, δεν χτυπάνε.

Ακούσαμε και μάθαμε το τραγούδι των Locomondo με τον αντίστοιχο τίτλο “Χέρια σαν κι αυτά”

Τα χεράκια μας μάς βοηθούν να μετράμε κάθε φορά που μαθαίνουμε κι έναν καινούριο αριθμό. Μας βοήθησαν να μάθουμε το 5 καθώς πέντε είναι τα δαχτυλάκια μας στο κάθε μας χέρι.

Τα χέρια μας μπορούν να παίξουν θέατρο με κούκλες κουκλοθέατρου και με δαχτυλόκουκλες.

Φτιάξαμε και μερικές με.. πλαστελίνη.

Σχεδιάσαμε τα χέρια μας τα κόψαμε,

τα κολλήσαμε και όλα μαζί έγιναν η στολή του κλόουν της χαράς.

Έγιναν και μάσκες!

Ο φόβος είναι ένα έντονο συναίσθημα για τα παιδιά. Φοβούνται τις αστραπές, τις βροντές, τις καταιγίδες και το σκοτάδι.

Ο Νικόλας μάς βοήθησε να ξεπεράσουμε τον φόβο μας για το σκοτάδι και βρήκαμε λύσεις όπως το να ανάβουμε ένα φωτάκι στο δωμάτιο μας και να παίζουμε με τις σκιές.

Τον φόβο μας για τις αστραπές και τις βροντές τον ξεπεράσαμε στο νηπιαγωγείο μας καθώς ένα πρωινό με κακοκαιρία μας δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουμε για το πώς δημιουργούνται οι αστραπές και οι βροντές οπότε δεν υπήρχε λόγος να μας φοβίζουν. Μάλιστα τσαλακώσαμε τον φόβο μας αυτόν και το κλείσαμε στο βαζάκι του φόβου.

Οι εκφράσεις του προσώπου μας μαρτυρούν και τα συναισθήματά μας. Τα μάτια μας, τα φρύδια μας, το στόμα μας. Παρατηρώντας τα τερατάκια μας και σχεδιάζοντας αντίστοιχες γραμμές φτιάξαμε προσωπάκια με αντίστοιχα συναισθήματα δημιουργώντας έτσι ο καθένας τον δικό του τροχό.

Μια μάγισσα μάς μίλησε και αυτή για τα συναισθήματά της.

Φτιάξαμε κι εμείς μάγισσες  με … πολλά συναισθήματα!

Μετά απ΄όλα αυτά φτιάξαμε την γωνιά των συναισθημάτων με τα τερατάκια και τα βαζάκια τους, με τους τροχούς, με τις δαχτυλόκουκλες, με πολλά βιβλία και φυσικά τον κλόουν της χαράς. Εκεί μπορούμε να καθόμαστε να ηρεμούμε όταν για κάποιο λόγο δεν νιώθουμε καλά, να διαβάζουμε σχετικά βιβλία και να ακούμε χαλαρωτική μουσική.

Ξεκινήσαμε τον δεύτερο κύκλο εργαστηρίων δεξιοτήτων, «Ενδιαφέρομαι και Ενεργώ: Κοινωνική Συναίσθηση και Ευθύνη», με το εργαστήριο «Σέβομαι, βοηθώ, συνεργάζομαι». Το εργαστήριο βασίζεται στο “Πρόγραμμα ανάπτυξης του αλληλοσεβασμού και της διαφορετικότητας” (Δρ. Σοφία Νικολιδάκη, Παιδαγωγικό Τμήμα Προσχολικήε Εκπαίδευσης, Πανεπιστήμιο Κρήτης).

Το πρώτο εργαστήριο αναφέρεται στον αυτοσεβασμό, καθώς ο σεβασμός στους άλλους, η συνεργασία, η ενσυναίσθηση και η αλληλεγγύη προϋποθέτουν το σεβασμό στον εαυτό μας.

Στο πρώτο εργαστήριο, ασχοληθήκαμε πιο αναλυτικά σε σχέση με την αρχή της χρονιάς με τα συναισθήματά μας και την αναγνώρισή τους: αναφερθήκαμε στα τέσσερα βασικά συναισθήματα που βιώνουν τα παιδιά: τη χαρά και τη λύπη, την ηρεμία και το θυμό.

Τα παιδιά σκέφτηκαν καταστάσεις σχετικές με αυτά.

Είμαι χαρούμενη/ος όταν…

…παίζω με τους φίλους μου

…είναι όλοι οι φίλοι μου στο σχολείο

…παίζω με τη μαμά μου

…βγαίνουμε διάλειμμα

…με αγκαλιάζει η μαμά μου

…παίζουμε κρυφτό με το μπαμπά

…ζωγραφίζω στο σπίτι

…κάνω ποδήλατο

…μαθαίνω πολλά πράγματα στο σχολείο

…έρχομαι στο σχολείο

…πηγαίνουμε βόλτα με το μπαμπά και τη μαμά

…πηγαίνω να μείνω στο μπαμπά

…κάνω εργασίες

…γυρίζω από το σχολείο και ο σκύλος μου μού κάνει χαρές

…κάνω εργασίες

…παίζω μπάλα

Είμαι λυπημένη/ος όταν…

…με μαλώνει η μαμά μου

…δεν είναι οι φίλοι μου στο σχολείο

…δεν παίζει μαζί μου η μαμά

…πέφτω και χτυπάω

…ο μπαμπάς μου θυμώνει

…ο μπαμπάς δεν με πηγαίνει βόλτα

…δεν με παίζουν οι φίλοι μου

…κλαίει η μαμά μου

…ο μπαμπάς φωνάζει στη μαμά

…δεν με πάει η μαμά στα χιόνια

…δεν μου αγοράζουν κάτι που θέλω

…ο μπαμπάς δεν παίζει μαζί μου

…ο αδερφός μου δεν παίζει μαζί μου με τα παιχνίδια

…η μαμά δεν μου παίρνει ένα μπαλόνι

…βρέχει, γιατί δεν μπορώ να πηγαίνω στις τσουλήθρες

…μου φωνάζει η μαμά

…μου φωνάζει η μαμά

…δεν με αφήνει η μαμά να δω παιδικά

Είμαι θυμωμένη/ος όταν…

… δεν μου δίνουν τα παιχνίδια για να παίξω

…ο μπαμπάς μου μού φωνάζει

…τα άλλα παιδιά δεν θέλουν να παίξουμε

…ο αδερφός μου είναι πίσω μου και με πειράζει

…η μαμά δεν με αφήνει να πάμε βόλτα

…ο μπαμπάς με μαλώνει

…μου παίρνουν το παιχνίδι που παίζω, χωρίς να με ρωτήσουν

…κάποια παιδιά δεν παίζουν μαζί μου

…μου αρπάζουν τα παιχνίδια, χωρίς να μου πουν «σε παρακαλώ»

…κάποια παιδιά με δέρνουν

…ο αδερφός μου με τραβάει

…η μαμά μου με μαλώνει

…ο αδερφός μου μού σπάει τα lego

…η μαμά δεν μου φτιάχνει μπρόκολα

…η μαμά με βάζει μέσα στο δωμάτιό μου μόνο μου

…λέω κάτι στη μαμά μου και δεν το κάνει

…κάποιος μου χαλάει τα πράγματα

…με βάζει τιμωρία η μαμά

Είμαι ήρεμη/ος όταν…

…παίζω παιχνίδια

…κοιμάμαι

….έχει ησυχία

…ζωγραφίζω

…έχει ησυχία

…παίζω όμορφα με τα άλλα παιδιά

…έρχομαι στο σχολείο

…ξαπλώνω

…στην παραλία

…παίζω

…δεν με πειράζει η αδερφή μου

…κάνουμε μάθημα

…πάω στο σχολείο

…πηγαίνω βόλτα

…η μαμά μου διαβάζει παραμύθια

…πάμε στο φαρμακείο να πάρουμε καινούργιες μάσκες

…βάζει η μαμά ένα τραγούδι που είναι πολύ χαλαρό

…βλέπω YouTube, Spider-Man συνήθως

Τα παιδιά απεικόνισαν το κάθε συναίσθημα με εκφράσεις του προσώπου και στάσεις του σώματος.

Ζωγράφισαν τον εαυτό τους στις σχετικές καταστάσεις.

Τι είναι ηρεμία;

Δεν ακούγεται τίποτα, να μην τσιρίζουμε, σημαίνει ησυχία, να παίζουμε μπάλα χωρίς να είμαστε θυμωμένοι, να μην φωνάζουμε, να είμαστε καλά παιδιά

Τι σημαίνει ήρεμος;

Κάθεται ήσυχα και παίζει, αυτός που κοιμάται

Πότε είμαστε ήρεμοι στην τάξη; Όταν είμαστε λίγοι, την ώρα του ύπνου, όταν τρώμε

Τι κάνετε στο σπίτι σας, όταν θέλετε να ηρεμήσετε; Ξαπλώνω στον καναπέ, παίζω λέγκο, κάθομαι σε μια καρέκλα, ξαπλώνω στο κρεβάτι μου, παίζω με τη μαμά μου

Είμαστε ήρεμοι, όταν δεν νιώθουμε θυμό, φόβο, πόνο, κούραση, άγχος. Όταν τα νιώθουμε όλα αυτά και θέλουμε να ηρεμήσουμε στην τάξη μας, πού θα πάμε; Μα στην γωνιά της ηρεμίας ή της ησυχίας! Εκεί υπάρχει μια καρέκλα με αυτιά που μπορούμε να της μιλήσουμε και να μας  ακούσει, μια κουκουβάγια που μας ακούει και μπορεί να μας συμβουλεύσει, το θυμόμετρο, για να μετρήσουμε το θυμό μας, ο τροχός των συναισθημάτων, για να δείξουμε το συναίσθημα που νιώθουμε και βιβλία που μας λένε ότι κι άλλοι νιώθουν τα ίδια συναισθήματα με μας.

                        

Τόσο πολύ άρεσε η ιδέα της γωνιάς της ηρεμίας στη Μ που είπε: αύριο θα έρθω θυμωμένη στο σχολείο( για να πάει στη γωνιά της ηρεμίας)!

Το βιβλίο “Το τερατάκι των χρωμάτων”, καθώς και οι υπέροχες κούκλες και τα βαζάκια με τα συναισθήματα, που μας δάνεισαν από το διπλανό τμήμα, μας βοήθησαν να κατανοήσουμε ακόμα περισσότερο τα συναισθήματά μας, δηλαδή πώς νιώθουμε κάθε στιγμή.

Αφού σέβομαι τον εαυτό μου, πρέπει να φροντίζω να νιώθω καλά. Πώς μπορώ να προστατέψω τον εαυτό μου από συναισθήματα που με κάνουν να νιώθω άσχημα, όπως η λύπη, ο θυμός, ο φόβος;

Όταν κάποιος/α, με αυτά που κάνει, μου προκαλεί τα συναισθήματα αυτά, μπορώ…

…να το πω στην κυρία

…να το πω στη μαμά ή τον μπαμπά

…να φωνάξω

…να μη δίνω σημασία

…να μη με νοιάζει

…να μην τον/την ακούω 

Μπορώ, ακόμα, να του/της πω:

• Δεν μου αρέσει αυτό που κάνεις!
• Γιατί το έκανες αυτό;
• Όχι!
• Μη!
• Μην το κάνεις!
• Σκέψου τι έκανες!
• Μη με τρομάζεις!
• Μη με πονάς!
• Όταν δεν μου συμπεριφέρεσαι σωστά, δεν θα είμαστε φίλοι!

Στη συνέχεια, τα παιδιά στόλισαν τη δική τους ασπίδα, που δεν αφήνει τις συμπεριφορές που μας κάνουν να νιώθουμε άσχημα, να φτάσουν σε αυτά!

Για να συνδέσουμε το εργαστήριο για τον αυτοσεβασμό με το επόμενο εργαστήριο, για το σεβασμό προς τους άλλους, διαβάσαμε το βιβλίο «Τα χέρια δεν είναι για να δέρνουμε» και το συζητήσαμε.

Τα παιδιά είπαν για ποιο λόγο έχουμε τα χέρια μας( χαιρετισμός, περιποίηση σώματος, τροφή, παιχνίδι, έκφραση συναισθημάτων, δημιουργίες).

Κάναμε λοιπόν παιχνίδια με τα χέρια, όπως «Φτιάξε το χιονάνθρωπο  χωρίς να βλέπεις», όπως τον ονόμασε η Μ.

              

Επίσης το παιχνίδι της αίσθησης της αφής, όπου τα παιδιά μαντεύουν   το αντικείμενο που αγγίζουν μέσα στο κλειστό κουτί.

Τα χέρια μας λοιπόν είναι ένα σπουδαίο όργανο, που χρησιμοποιούμε, για να νιώθουμε και να καταλαβαίνουμε τον κόσμο γύρω μας και όχι, για να δέρνουμε.

Με τις δαχτυλόκουκλες και τις κούκλες του κουκλοθέατρου γυμνάσαμε τα δαχτυλάκια μας και συγχρόνως  διασκεδάσαμε.

   

Μάθαμε το τραγούδι των Locomondo «Χέρια σαν κι αυτά».

Χέρια σαν κι αυτά

Φτιάξαμε μια αφίσα, με κορνίζα τα αποτυπώματα των χεριών των παιδιών και γράψαμε τις ιδέες τους για το τι κάνουν τα χέρια σαν κι αυτά (δηλαδή των παιδιών):

Χέρια σαν κι αυτά…

Μαρίζα: …αγκαλιάζουν

Βασιλική: …χτενίζουν

Μιχάλης Μ.: …παίζουν μπάλα

Γιάννης Κ.: …ζωγραφίζουν

Λίλα: …κρατάνε το ποτήρι

Μαρίνα: …χτυπάνε παλαμάκια

Γιάννης Ντ.: …σηκώνουν ένα παιδί που έχει πέσει

Αλέξανδρος: …πιάνουν πράγματα

Κωνσταντίνος: …χαιρετάνε

Βασίλης: …χαϊδεύουν

Φάνης: …κρατάνε βιβλία

Πέτρος: …φτιάχνουν lego

Μυρτιάννα: …κόβουνε

Μιχάλης Π.: …κάνουν γυμναστική

Φωτεινή: …μαζεύουν λουλούδια

Ζαφείρα: …κρατάνε μικρόφωνο

Χρήστος: …παίζουν

Μαρισόφη: …φτιάχνουν καρδούλα

Χριστόφορος: …σηκώνουν την καρέκλα

Τα παιδιά ζωγράφισαν κάτι που κάνουν με τα χέρια τους.