Ο τελευταίος κύκλος των εργαστηρίων έχει τίτλο «Νεροκουβαλητές» και εντάσσεται στην Θεματική Ενότητα:  «Δημιουργώ και Καινοτομώ – Δημιουργική Σκέψη και Καινοτομία». Μέσα από τα εργαστήρια τα παιδιά θα αντιληφθούν ότι το νερό είναι πολύ σημαντικό για την ζωή μας, αλλά δεν είναι ανεξάντλητο. Πρόκειται για έναν φυσικό πόρο που δυστυχώς λιγοστεύει και γι’ αυτό είναι υπεύθυνος ο άνθρωπος. Σκοπός, λοιπόν, των εργαστηρίων είναι να καλλιεργηθούν οικολογικές αξίες και να κατανοήσουν τα παιδιά ότι μπορούν να αποτελέσουν μέρος της λύσης του προβλήματος και να γίνουν υπεύθυνα όσον αφορά την συμπεριφορά τους σχετικά με την διαχείριση του νερού.

Το 1^ο εργαστήριο ξεκίνησε με τα παιδιά να καταθέτουν τις δικές τους ιδέες για το τι σημαίνει νερό αφού πρώτα ακούσαμε αυτόν τον υπέροχο ήχο.  ( Water Sounds for Sleep or Focus | White Noise Stream 10 Hours )

Το νερό υπάρχει: στο ποτάμι, στον καταρράκτη, στη θάλασσα, στην πισίνα, στην βροχή, στο χιόνι, στον πάγο, στην λακκούβα όταν βρέχει, στο λάστιχο όταν ποτίζουμε, στην βρύση, στον κουβά όταν σφουγγαρίζουμε η μαμά, στο πλυντήριο των πιάτων και των ρούχων, στην κατσαρόλα όταν μαγειρεύουμε, στην μπανιέρα … στο δάκρυ μας!

Είπαν τόσο ωραία πράγματα και στο τέλος κατέληγαν στο συμπέρασμα ότι το νερό υπάρχει παντού!

Όλα αυτά που είπαμε για τον πολύτιμο φυσικό πόρο τα είδαμε και σε σχετικές εικόνες

αλλά και στο υπέροχο βιβλί0 με τον τίτλο «Το νερό».

Το νερό κάνει ένα μεγάλο ταξίδι διαγράφοντας μία συγκεκριμένη πορεία σε σχήμα κύκλου. Ο σταγανούλης

ήρθε και μας μίλησε γι’ αυτό το υπέροχο ταξίδι με το βιβλίο «Το μεγάλο ταξίδι του νερού».

Θέλαμε κι εμείς να έχουμε τον δικό μας σταγανούλη. Τον φτιάξαμε με φίλτρα του καφέ που τα χρωματίσαμε με γαλάζιο, μπλε και μωβ χρώμα και τα ψεκάσαμε με νερό.

Έπειτα όλοι οι σταγονούληδες μαζί,

σαν μια μεγάλη παρέα ξεκίνησαν το υπέροχο ταξίδι τους:  ως υδρατμοί που ανεβαίνουν στον αέρα, «κολλάνε» μεταξύ τους και σχηματίζουν τα σύννεφα. Όταν τα σύννεφα γεμίζουν με τόσες πολλές σταγόνες που δεν μπορούν να τις συγκρατήσουν πια, πέφτουν στο έδαφος ως βροχή ή χιόνι. Το νερό αυτό συγκεντρώνεται στις λίμνες, στα ποτάμια, στη θάλασσα και  με την βοήθεια του ήλιου αρχίζει πάλι το ταξίδι του.

Ήλιος και σταγονούλης δύο αχώριστοι φίλοι.

Αυτό το ταξίδι το ζωγραφίσαμε κι εμείς όπως το φανταστήκαμε

αλλά και με κατάλληλα σύμβολα

 αφού πρώτα παίξαμε το αντίστοιχο παιχνίδι πάνω σε έναν κύκλο και τοποθετώντας τα στην σωστή θέση.

Όλες μας τις γνώσεις τις συγκεντρώσαμε για να φτιάξουμε την γωνιά φιλοξενίας του νερού.

Εκεί πήραν την θέση τους οι σταγονούληδες ανάμεσα στα σύννεφα, στο ποταμάκι, στον καταρράκτη, στη θάλασσα.

Εκεί στολίσαμε και τα rainsticks, μπαστούνια βροχής

που φτιάξαμε με ρολά που τα γεμίσαμε με ρύζι και φακές

που έπεφταν πάνω σ΄έναν «σωλήνα» από αλουμινόχαρτο. Όταν τα αναποδογυρίσαμε, αφού κλείσαμε τις άκρες, δημιουργήσαμε έναν υπέροχο ήχο που μας μετέφερε στην ακροθαλασσιά. Εκεί που το νερό της θάλασσας χτυπάει πάνω στα βότσαλα.

Την ιδέα από πού την πήραμε; Μα φυσικά από τους Ινδιάνους που τα έφτιαχναν για να καλέσουν την βροχή.

Τα κατασκεύαζαν από διάφορα είδη κάκτων τους οποίους ξέραιναν στον ήλιο. Αφαιρούσαν τα αγκάθια από το εξωτερικό τους και τα τοποθετούσαν στο εσωτερικό σαν καρφιά. Τοποθετούσαν χαλίκια ή άλλα μικρά αντικείμενα και σφράγιζαν τα άκρα.

Στο 2^ο εργαστήριο ως «Νεροκουβαλητές» είχαμε την ευκαιρία να ασχοληθούμε …  με πειράματα!

Ξεκινήσαμε φτιάχνοντας ένα σύννεφο … που έφερε βροχή. Πως έγινε αυτό;

Σε ένα βαζάκι γεμίσαμε τα ¾ με νερό και το υπόλοιπο ¼  με αφρό ξυρίσματος ώστε να δημιουργήσουμε ένα λευκό σύννεφο. Έπειτα ρίξαμε σιγά σιγά χρώμα ζαχαροπλαστικής πάνω στον αφρό. Καθώς γεμίζει το σύννεφο μας το χρώμα ζαχαροπλαστικής πέφτει μέσα στο νερό, δημιουργώντας βροχή.

Συνεχίσαμε και με άλλα βαζάκια γεμάτα με νερό όπου το χρωματίσαμε με κόκκινο και κίτρινο χρώμα. Τονίσαμε ότι το νερό είναι άχρωμο, διαφανές. Μέσα στο χρωματισμένο νερό βάλαμε λωρίδες από χαρτί κουζίνας και μετά από λίγη ώρα το χαρτί είχε ρουφήξει το νερό και είχε γίνει χρωματιστό.

Το ίδιο έγινε και με το βαμβάκι.

Έτσι μας δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουμε για πράγματα και επιφάνειες που απορροφούν το νερό.

Ρίξαμε νερό πάνω στα τραπεζάκια μας και δεν το απορροφούσαν καθώς είχαν στην επιφάνεια τους λούστρο.

Η μοκέτα όμως στην παρεούλα το απορρόφησε!

Ρίξαμε μέσα σε μία λεκάνη σφουγγάρι, ύφασμα, φύλλα και είδαμε ποια απ΄αυτά απορροφούσαν και ποια όχι.

Κάναμε τις καταγραφές μας σε αντίστοιχο φύλλο εργασιών, διπλής εισόδου!

Συνεχίσαμε με τις έννοιες βυθίζεται, επιπλέει. Είδαμε ότι επιπλέουν το λουλούδι, ο φελλός, το φύλλο, οι φλούδες του καρπουζιού, το χαρτί για λίγο γιατί μετά ρουφάει το νερό και βυθίζεται.

Βυθίστηκαν και τα βότσαλα.

Στην παρεούλα μας ήρθε και ένας γαϊδουράκος, από την ιστορία του Αισώπου, για να πάρει και αυτός μέρος στα πειράματα μας και να μας βοηθήσει να κατανοήσουμε την έννοια της διαλυτότητας.

Ο γαϊδουράκος μας διηγήθηκε την ιστορία του: Το αφεντικό του τον φόρτωσε με σακιά ζάχαρης και αλατιού. Ήταν πολύ βαριά! Όταν όμως ο γάιδαρος πέρασε μέσα από ένα ποταμάκι τα σακιά βυθίστηκαν μέσα στο νερό. Όταν ο γαϊδουράκος βγήκε από το νερό τα σακιά ήταν ελαφριά! Μα τι είχε γίνει;

Βουτήξαμε κι εμείς σακιά με ζάχαρη και αλάτι μέσα σε μια λεκάνη με νερό και το αποτέλεσμα μάς άφησε άφωνους.

Το αλάτι και η ζάχαρη διαλύθηκαν μέσα στο νερό! Τα σακιά δεν είχαν τίποτα μέσα!

Η ιστορία όμως συνεχίζεται! Το αφεντικό νευρίασε πολύ με τον γάιδαρο και την επόμενη μέρα τον φόρτωσε με σφουγγάρια! Τι έγινε όταν ο γάιδαρος βούτηξε στο νερό; Γεμίσαμε κι εμείς με σφουγγάρια ένα σακί, το βουτήξαμε στο νερό και αυτό έγινε πολύ βαρύ! Τα σφουγγάρια απορρόφησαν το νερό!

«Το ρούφηξαν» φώναζαν τα παιδιά!

Συνεχίσαμε και με άλλα υλικά που διαλύονται μέσα στο νερό και άλλα όχι.

Έγινε η καταγραφή τους σε αντίστοιχο φύλλο εργασιών.

Η καρακάξα του Αισώπου μάς διηγήθηκε κι αυτή την δική της ιστορία. Της άρεσε να μαζεύει αντικείμενα που λάμπουν όπως κουμπιά, κουτάλια, καπάκια, πούλιες, διαμάντια. Μια μέρα έφερε στην φωλιά της κάτι όμορφο, γυαλιστερό που δεν ήξερε τι ήταν. Όταν έφερε τα ζώα του δάσους για να το δουν στην θέση του αντικειμένου αυτού υπήρχε μια λιμνούλα με νερό. Μα ήταν αυτό που μάζεψε η καρακάξα; Τα παιδιά έλυσαν το μυστήριο! Μα φυσικά … παγάκι!

Έτσι μας δόθηκε η ευκαιρία να μιλήσουμε για την στερεή και υγρή μορφή του νερού.

Φτιάξαμε κι εμείς τα δικά μας διαμαντάκια, παγάκια, χρησιμοποιώντας παγοθήκες σε σχήμα καρδούλας

και όταν βγήκαμε στην αυλή… μας περίμενε η καρακάξα!

Η μεγαλύτερη έκπληξη ήταν όταν η κα Ειρήνη Δερμιτζάκη, υπεύθυνη του 2^ου ΕΚΦΕ Ηρακλείου ήρθε στο νηπιαγωγείο μας μαζί με την κα Ιφιγένεια, εκπαιδευτικό, μετατρέποντας την τάξη μας σε «εργαστήρι του αλχημιστή». Γίναμε όλοι πειρατές καθώς όλη η ιστορία εξελίχθηκε μέσα σε ένα πειρατικό καράβι.

Η μαγείρισσα των πειρατών έχασε το γέλιο της και δεν μαγείρευε πια για τους πειρατές.

Έπρεπε λοιπόν να την βοηθήσουμε να ξαναβρεί το χαμένο γέλιο. Η καπετάνισσα Μπίλια απευθύνεται στην αλχημίστρια που γνωρίζει την λύση αλλά είναι πολύ απασχολημένη καθώς φτιάχνει εκείνη την ώρα την οδοντόκρεμα για τους χαυλιόδοντες των ελεφάντων.

Αναθέτει σ’ εμάς όλη την δουλειά για να φτιάξουμε ένα ξινό φίλτρο που θα φέρει το γέλιο.

Έτσι πήραμε μέρος σε πολλά πειράματα με το νερό, αλλάζοντας το χρώμα του με διάφορα υλικά όπως οξυζενέ, άζαξ.

Μαδήσαμε λουλούδια και φτιάξαμε διάφορα «φίλτρα» όπως γερανόζουμο, τριανταφυλλόζουμο

που άλλαξαν χρώμα με το λεμόνι, με το ξύδι, με το απορρυπαντικό πιάτων.

Πώς ήρθε το γέλιο της μαγείρισσας τελικά; Το πιο έντονο και το πιο χρωματιστό φίλτρο ήταν αυτό που δημιουργήθηκε από το τριανταφυλλόζουμο όταν του ρίξαμε το λεμόνι. Έγινε κατακόκκινο. Όπως μας αποκάλυψε η αλχημίστρια αυτό ήταν και το πιο ξινό! Τα δώσαμε στην μαγείρισσα που ξαναβρήκε το γέλιο της και οι πειρατές έφαγαν… ψαρόσουπα!

Μετά απ’ όλα αυτά φτιάξαμε κι εμείς ένα δικό μας εργαστήρι που το ονομάσαμε «Το εργαστήρι του νερού».

Συγκεντρώσαμε αντικείμενα που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να πειραματιστούμε με το νερό και ξεκινήσαμε.

Το κουκλόσπιτο μας μεταμορφώθηκε σε ένα εργαστήρι όπου την ώρα των ελεύθερων δραστηριοτήτων δύο παιδιά κάθε φορά κάνουν πειράματα, κάνουν τις δικές τους ανακαλύψεις, παίζουν, διασκεδάζουν και κάποιες φορές μπορούν να βραχούν.

Το νερό είναι πολύτιμο. Αυτό το διαπιστώσαμε διαβάζοντας την ιστοριούλα της δροσοσταλίδας, του Α. Δημητρακόπουλου.

Μας βοήθησε να αντιληφθούμε ότι το νερό είναι πηγή ζωής! Μα γιατί;

Αρχίσαμε όλοι να σκεφτόμαστε και καταθέσαμε τις απόψεις μας.

Το νερό είναι χρήσιμο γιατί:

Με αυτό μαγειρεύουμε

Το πίνουμε

Κάνουμε μπάνιο

Ποτίζουμε τα λουλούδια

Παίζουμε με αυτό

Σβήνουμε την  φωτιά

Εκεί κολυμπούν τα ψάρια

Πλένουμε τα ρούχα

Σφουγγαρίζουμε

Το πίνουν τα ζώα

Πλένουμε τα δόντια μας

Ταξιδεύουμε

Με αυτό ζούμε

Και μας ομορφαίνει

Καταγράψαμε τις απόψεις μας και τις ζωγραφίσαμε.

 

Για να ξεκινήσουν το 3^ο, 4^ο, 5^ο εργαστήριο που αναφέρονται στην ρύπανση του νερού, στην λειψυδρία και στο τι μπορούμε εμείς να κάνουμε αντίστοιχα, ήρθε ο σταγονούλης με δάκρυα στα μάτια εκφράζοντας ένα μεγάλο παράπονο και ζητώντας βοήθεια.

Οι άνθρωποι δεν προσέχουν το νερό και το βρωμίζουν.

Δύο εικόνες από το ίντερνετ μας έβαλαν σε μεγάλο προβληματισμό.

Άνθρωποι που προσπαθούν να καθαρίσουν την θάλασσα από μεγάλες ποσότητες πετρελαίου και σκουπιδιών και ένα πουλί που δεν μπορεί να πετάξει και έχει αλλάξει χρώμα καθώς βρίσκεται μέσα σε μια θάλασσα πετρελαίου.

Τα παιδιά περιέγραψαν και τις δικές τους σχετικές «εικόνες» καθώς βλέπουν συχνά στην θάλασσα και στην παραλία σκουπίδια από πλαστικά μπουκάλια, καπάκια, σακούλες και κουτιά από αναψυκτικά. Έχουν δει συχνά ανθρώπους που προσπαθούν να καθαρίσουν την θάλασσα από αυτά τα σκουπίδια.

Πώς μπορούμε εμείς να καθαρίσουμε το βρώμικο νερό; Ρίξαμε ξυλαράκια, πετρούλες, χώμα μέσα στο νερό και με διάφορα «εργαλεία» που είχαμε στην διάθεση μας όπως σουρωτήρια, τούλι, φίλτρα του καφέ, βαμβάκι καταφέραμε να το καθαρίσουμε όπως αντίστοιχα το νερό από το καζανάκι καθαρίζεται αφού οδηγηθεί στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων.

Μάλιστα για να μαζέψουμε τα σκουπίδια από την θάλασσα φανταστήκαμε την βαρκούλα μας να τραβάει ένα μεγάλο «αερόστατο» από τούλι και να εγκλωβίζει όλα τα σκουπίδια.

Έπρεπε όμως να πάρουμε πιο δραστικά μέτρα. Σκεφτήκαμε να φτιάξουμε μια … ρομποτική σκούπα που θα μπορούσε να ρουφάει όλες τις βρωμιές τις θάλασσας. Και τα καταφέραμε με μια κούτα, δύο ρόδες από καπάκια, έναν σωλήνα και φυσικά τα εξαρτήματα του καθαρισμού.

 

Το άλλο παράπονο του σταγονούλη ήταν ότι οι άνθρωποι αλόγιστα καταναλώνουν το νερό με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος να οδηγηθούμε σε λειψυδρία. Ο πληθυσμός της γης αυξάνεται κάθε χρόνο αλλά το νερό όχι! Αν χρησιμοποιήσουμε λιγότερο νερό θα υπάρχει για όλους.

Αρχίσαμε, λοιπόν κι εμείς να σκεφτόμαστε τρόπους για να σώσουμε το νερό. Σε αυτό μας βοήθησαν πάρα πολύ τρία βιβλία αφιερωμένα …  στην σωτηρία του νερού. «Σώσε το νερό»,

«Μα που πήγε το νερό;»,

«Αν δεν κάνουμε αγώνα δεν θα μείνει ούτε σταγόνα».

Σε όλα τα βιβλία γίνονται προσπάθειες και μεγάλος αγώνας ώστε να μάθουν οι άνθρωποι να μην σπαταλούν αλόγιστα το νερό και επιτέλους να το προσέξουν.

Να μερικές ιδέες:

Μπορούμε να συλλέξουμε βρόχινο νερό σε βαρέλια ή σε υπόγειες δεξαμενές και να το χρησιμοποιήσουμε στην τουαλέτα ή για να ποτίσουμε τον κήπο μας.

Με φράγματα μπορούμε να συγκεντρώσουμε το νερό της βροχής, των ποταμών έτσι ώστε να μην χυθεί στην θάλασσα. Το νερό αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί συχνά όταν λιγοστεύουν τα αποθέματα νερού. Μάλιστα στην ιστοριούλα «Μα που πήγε το νερό;», το νερό κρύφτηκε μέσα στο φράγμα για να σωθεί.

Πρέπει να ελέγχουμε τις τυχόν διαρροές στις βρύσες και να καλούμε τον υδραυλικό να τις φτιάξει όταν δεν μπορούμε εμείς.

Χρησιμοποιώντας έναν κουβά νερό κι ένα σφουγγάρι για να πλύνουμε το αυτοκίνητο μας, αντί για λάστιχο εξοικονομούμε πολλά λίτρα νερού.

Τα παιδιά βρήκαν και άλλες λύσεις όπως να κλείνουμε την βρύση ενώ βουρτσίζουμε τα δόντια μας, να είναι γεμάτο το πλυντήριο ρούχων και πιάτων, να ποτίζουμε τα λουλούδια με τόσο νερό όσο χρειάζονται.

Να κάνουμε ντους αντί να γεμίζουμε την μπανιέρα με νερό.

Γράψαμε όλες αυτές τις ιδέες πάνω σε σταγόνες, τις ζωγραφίσαμε και αυτές πήραν την θέση τους κάτω από μια βρύση.

Δημιουργήσαμε, λοιπόν, την δική μας αφίσα με συμβουλές έτσι ώστε να αποφύγουμε να πούμε το νερό … νεράκι.

Εμείς τα κάνουμε όλα αυτά; Δώσαμε την υπόσχεση ότι από εδώ και πέρα θα τα τηρούμε και ξεκινήσαμε τον έλεγχο για τυχόν διαρροές σε βρύσες του νηπιαγωγείου μας. Βρήκαμε ότι κάποιες βρύσες δεν τις είχαμε κλείσει καλά και έσταζαν. Πόσο νερό χάθηκε; Πολύ. Αφήσαμε ένα μπολ κάτω από την βρύση που έσταζε και μετά από μισή ώρα είχε συγκεντρωθεί αρκετό … χαμένο νερό.

Πόσο νερό τρέχει χωρίς λόγο την ώρα που εμείς βουρτσίζουμε τα δόντια μας και έχουμε ανοιχτή την βρύση. Κάναμε την αναπαράσταση και είδαμε ότι ήταν αρκετό.

Την ώρα των ελεύθερων δραστηριοτήτων φτιάξαμε και το δικό μας ποταμάκι με τουβλάκια και το νερό του δεν το αφήσαμε να πάει χαμένο. Το συγκεντρώσαμε μέσα σε ένα φράγμα.

Όταν ποτίζουμε τα λουλούδια μας πρέπει να χρησιμοποιούμε τόσο νερό όσο τους χρειάζεται. Φτιάξαμε κι εμείς αυτόματο πότισμα στην προσπάθεια μας να χρησιμοποιούμε όσο λιγότερο νερό γίνεται. Κόψαμε ένα μπουκάλι από εμφιαλωμένο νερό και βάλαμε μέσα ένα μικρότερης διαμέτρου μπουκάλι αφού πρώτα του κάναμε μία τρύπα για να τρέχει το νερό. Δημιουργήσαμε ένα σωλήνα με ένα κομμάτι ύφασμα που το τυλίξαμε με αλουμινόχαρτο.

Το κομμάτι του υφάσματος που περίσσευε  το βουτήξαμε μέσα στο μπουκάλι που λειτουργούσε πλέον σαν μπανιέρα.

Απορροφούσε το νερό και έσταζε σιγά σιγά ποτίζοντας τα φασολάκια μας.

Έτσι δώσαμε την υπόσχεση στον σταγονούλη ότι θα προσέχουμε το νερό, δεν θα το βρωμίζουμε και δεν θα το σπαταλάμε. Για να τον ευχαριστήσουμε παίξαμε μαζί του ένα παιχνίδι. Σχεδιάσαμε τετράγωνα με χαρτοταινία πάνω στην μοκέτα μας και με βελάκια που τα μετακινούσαμε κάθε φορά διαγράφαμε μία διαδρομή αποφεύγοντας  τις εικόνες που έδειχναν την σπατάλη του νερού.

Τελειώνοντας τα εργαστήρια δεξιοτήτων γίναμε πραγματικοί νεροκουβαλητές.

Καταφέραμε να μεταφέρουμε νερό μέσα σε κουβαδάκια σηκώνοντας τα με ένα κοντάρι και μάλιστα πάνω στους ώμους μας. Δεν ρίξαμε ούτε σταγόνα.

Αδειάσαμε νερό σε μπουκάλια από μία λεκάνη χωρίς να χυθεί ούτε μία σταγόνα.

Παίξαμε σκυταλοδρομία νερού.

Χωριστήκαμε σε δύο ομάδες και κάθε ομάδα είχε μπροστά της από μία λεκάνη με νερό. Με ένα μπουκάλι έπρεπε να αδειάσουμε το νερό της λεκάνης μέσα σε ένα άλλο άδειο μπουκάλι. Ποια ομάδα θα κατάφερνε να γεμίσει το μπουκάλι χωρίς να «σπαταλήσει» καθόλου νερό;

Το νερό που χρησιμοποιήσαμε για το παιχνίδι φυσικά δεν το πετάξαμε αλλά με αυτό ποτίσαμε τα δέντρα μας.

Εκμεταλλευτήκαμε και την γούρνα που υπάρχει στην αυλή για να ταξιδέψουν τα χάρτινα καραβάκια μας.

Μάθαμε το Ν,ν  γιατί έτσι ξεκινάει το νερό.

Κάναμε και υπολογισμούς με ποτηράκια που τα γεμίσαμε με νερό.

Κάπως έτσι … τελείωσε το ταξίδι της γνώσης μας για το νερό!

Τραγούδι : Γιάννης Ζουγανέλης – Το ποταμάκι