Η έναρξη του Δημοτικού Σχολείου είναι μία σημαντική αλλαγή στη ζωή των παιδιών, καθώς το πέρασμα από το Νηπιαγωγείο στο Δημοτικό συνεπάγεται αύξηση των εκπαιδευτικών και κοινωνικών απαιτήσεων. Όπως κάθε αλλαγή συνοδεύεται από άγχος και ανησυχία, όμως με τη σωστή προετοιμασία, τόσο από το σχολείο όσο και από το σπίτι, τα παιδιά θα αναπτύξουν τις προσαρμοστικές ικανότητές τους και θα ανταπεξέλθουν στις νέες συνθήκες.

Η μετάβαση είναι μία πολύπλοκη διαδικασία κατά την οποία το παιδί αφήνει το οικείο περιβάλλον του Νηπιαγωγείου και μετακινείται στο νέο περιβάλλον του Δημοτικού που έχει τους δικούς του κανόνες λειτουργίας. Οι σημαντικότερες αλλαγές που καλείται να αντιμετωπίσει ένα παιδί είναι:

• αλλαγή στην ομάδα των συμμαθητών
• αλλαγή του εκπαιδευτικού
• αλλαγή στο χώρο
• αλλαγή στους σχολικούς κανόνες
• αλλαγή στη διαχείριση του σχολικού χρόνου
• αλλαγή στο τρόπο εργασίας
• αλλαγή στο παιχνίδι στη τάξη
• αλλαγή στην αξιολόγηση της σχολικής επίδοσης

• Σε ατομικό επίπεδο το παιδί αλλάζει ρόλο καθώς από παιδί του Νηπιαγωγείου γίνεται μαθητής, βιώνοντας αντιφατικά συναισθήματα, όπως υπερηφάνια που μεγάλωσε αλλά και συναισθήματα αποχωρισμού και απώλειας. Οι προηγούμενες εμπειρίες απώλειας και αποχωρισμού που είχε το παιδί στις διάφορες αναπτυξιακές φάσεις, αλλά και ο κατάλληλος χειρισμός από τους γονείς θα το βοηθήσουν να προσαρμοστεί στο νέο ξεκίνημα.Οι γονείς μπορούν να προετοιμάσουν τα παιδιά να αγαπήσουν το σχολείο, να είναι ικανά να ανταποκρίνονται δημιουργικά στις απαιτήσεις και να είναι ευχαριστημένα από την εκπλήρωση αυτών και να διαμορφώσουν θετική στάση προς τη μάθηση. Οι γονείς χρειάζεται να θυμούνται πως η μάθηση πρέπει να προκαλεί ευχαρίστηση και όχι πίεση στο παιδί και η σχολική επίδοση να του φέρνει χαρά και ικανοποίηση.Μπορούν να συμβάλουν στην επίτευξη των παραπάνω στόχων αν το κύριο μέλημά τους δεν είναι η πρόωρη προετοιμασία και η αποσπασματική εξάσκηση του παιδιού στη γραφή, στην ανάγνωση και στην αριθμητική, αλλά η προσπάθεια να αναπτύξει βασικές επικοινωνιακές και κοινωνικές δεξιότητες ώστε :
  • να διακρίνει κινδύνους και να τους αποφεύγει
  • να ζητάει βοήθεια όταν χρειαστεί
  • να είναι κατανοητός ο τρόπος που μιλάει
  • να αυτοεξυπηρετείται
  • να ακούει με προσοχή τους άλλους
  • να ακολουθεί οδηγίες από τους ενήλικες
  • να μπορεί να εργάζεται ατομικά και ομαδικά
  • να αναλαμβάνει δραστηριότητα και να την ολοκληρώνει
  • να τακτοποιεί τα πράγματά του
  • να έχει αυτοέλεγχο και να αντιμετωπίζει τις συγκρούσεις με λειτουργικό τρόπο
  • να περιμένει την σειρά του, αλλά και να διεκδικεί την συμμετοχή
  • να παίρνει πρωτοβουλίες
  • να είναι πρόθυμο να δοκιμάσει νέες δραστηριότητες
  • να προσπαθεί και να μην εγκαταλείπει όταν δυσκολεύεται σε κάτι
  • να μιλάει για όσα του αρέσουν αλλά και για όσα το ενοχλούν
  • να τηρεί τους κανόνες και να γνωρίζει πως υπάρχουν συνέπειες
  • να έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του

Είναι αναγκαίο να ανοίξουν συζήτηση σχετικά με τις προσδοκίες που έχει το παιδί για το Δημοτικό, ώστε να γνωρίσουν τι σκέφτεται και ανάλογα να προσπαθήσουν να ενισχύσουν ή να αποσαφηνίσουν κάποιες σκέψεις. Ένας αποτελεσματικός τρόπος για να ανοίξουν αυτή την συζήτηση είναι να διαβάσουν παραμύθια σχετικά με το θέμα της μετάβασης, ώστε να δώσουν στο παιδί κίνητρα, ερεθίσματα, να εκφράσει σκέψεις σχετικά με το πως φαντάζεται το σχολείο και τι περιμένει πως θα κάνει εκεί ως μαθητής.

Η εμπειρία του παιχνιδιού επίσης στα παιδιά, μπορεί να βοηθήσει στην προετοιμασία τους για το σχολείο και μέσω του παιχνιδιού να αναπτυχθούν οι μαθησιακές δεξιότητες. Όταν οι γονείς συμμετέχουν στο παιχνίδι του παιδιού τους, θα το βοηθήσουν να εισαχθεί στο σχολείο με αυτοπεποίθηση. Μέσω του παιχνιδιού μπορούν να του προσφέρουν ευκαιρίες για ανάπτυξη της αυτό-εξυπηρέτησης του. Στόχος είναι να κάνει πράγματα από μόνο του και να αποκτήσει αυτοπεποίθηση να δοκιμάζει καινούριες προκλήσεις στο σχολείο. Η επιτυχία που θα αισθάνεται όταν μαθαίνει καινούριες δεξιότητες μέσω του παιχνιδιού θα ενθαρρύνει το παιδί να επιτύχει σε άλλους τομείς της μάθησης.

Ούτε ο εφησυχασμός, αλλά ούτε και η υπερβολική ενασχόληση, είναι η στάση που ενδύκνειται προς την επικείμενη σχολική ένταξη του παιδιού. Οι γονείς έχουν τον χρόνο να συντονίσουν τις παιδαγωγικές τους μεθόδους με αυτές που υιοθετούνται στο Νηπιαγωγείο, και η εμπειρία αυτή θα τους βοηθήσει να προσαρμοστούν και στις απαιτήσεις του Δημοτικού. Η προετοιμασία αποτελεί κοινή δουλειά των γονεών, του Νηπιαγωγείου και του Δημοτικού.

Είναι σημαντικό να καταλάβουμε και να μεταφέρουμε στο παιδί πως η μετάβαση εκτός από αβεβαιότητα, αγωνία, απροθυμία, διατάραξη της ισορροπίας, αποτελεί και ευκαιρία για ευχαρίστηση, ικανοποίηση, κίνητρο για περαιτέρω ανάπτυξη της προσωπικότητας.

Η Ψυχολόγος του Νηπιαγωγείου

Κατερίνα Πανταζοπούλου