Πώς το παιχνίδι βοηθάει την διαδικασία της μάθησης
«Τα παιδιά είναι ειδήμονες στο παιχνίδι, το παιχνίδι είναι η δουλειά τους», (Cohen, 1993). Πράγματι από τα πρώτα στάδια της ανάπτυξης ενός παιδιού το παιχνίδι είναι ο τρόπος με τον οποίο ανακαλύπτει τον εαυτό του και τον κόσμο γύρω του παίζοντας με το σώμα του, με τους ήχους, με τα αντικείμενα, με τους σημαντικούς άλλους, μαθαίνει να διαχωρίζει αυτό που είναι από αυτό που δεν είναι, να αντιλαμβάνεται τις έννοιες της αιτίας–αποτελέσματος καθώς και της τήρησης σειράς.
Σταδιακά το παιδί μεταβαίνει στο συμβολικό παιχνίδι (χρήση αντικειμένων ως σύμβολα αληθινών πραγμάτων) και μετά στο φανταστικό (σενάρια-ρόλοι), όπου χρησιμοποιώντας τη φαντασία του μαθαίνει να λύνει προβλήματα, να ανέχεται την απογοήτευση και να επεξεργάζεται κάποιες από τις δυσκολίες της ζωής, ώστε να φτάσει στο παιδικό επίπεδο κατανόησης της περιπλοκότητας του κόσμου. Αντιλαμβάνεται τις εμπειρίες του με έναν απλοποιημένο και ασφαλή τρόπο και έτσι ενδυναμώνει την συναισθηματική του αντοχή.
Η ικανότητα των παιδιών να παίζουν παιχνίδια με κανόνες συνήθως εμφανίζεται γύρω στο πέμπτο ή έκτο έτος της ηλικίας τους, όταν τα παιδιά μοιάζουν να αντέχουν περισσότερο στην αναμονή, αρχίζουν να ασκούν τον αυτοέλεγχό τους και την ικανότητα να ακολουθούν κανόνες και συμφωνίες. Είναι επίσης πιο ικανά να διατηρούν επαφές με τρίτους για μεγαλύτερες χρονικές περιόδους.
Κάθε είδους παιχνίδι και ελεύθερης δραστηριότητας (ζωγραφική, μουσική, χορός), προσφέρει στα παιδιά ανεκτίμητες ευκαιρίες για να μάθουν μέσα από τη μίμηση, να βιώσουν τις συνέπειες των πράξεών τους, να πειραματιστούν με διάφορες δεξιότητες χωρίς τον φόβο της αποτυχίας ή της επίκρισης. Επίσης μέσω του παιχνιδιού μπορούν να αναπτύξουν και να εμπεδώσουν τις γλωσσικές τους δεξιότητες.
Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη μάθηση μέσα από το παιχνίδι, σαν κάτι πιο προσωπικό, κάτι που δεν τους επιβάλλεται και έτσι αποτελεί ευκαιρία για ελευθερία έκφρασης και τα παιδιά έχουν μεγαλύτερο κίνητρο να συμμετέχουν. Ειδικά όταν μιλάμε για την προσχολική ηλικία, η μάθηση μέσα από το παιχνίδι είναι ο ιδανικός τρόπος για να δεχτούν τα παιδιά συγκεκριμένες πληροφορίες. Οι νηπιαγωγοί αναφέρουν πόσο μεγάλη έμφαση δίνουν οι μαθητές στη τάξη, σε πράγματα που συμβαίνουν κατα την διάρκεια του παιχνιδιού και επιθυμούν να συζητούν περισσότερο για τα θέματα που προκύπτουν κατά την διάρκειά του.
Τα πιο σημαντικά οφέλη του παιχνιδιού, τα οποία βοηθούν και προετοιμάζουν τα παιδιά για να ανταπεξέλθουν πιο αποτέλεσματικά στις εκπαιδευτικές απαιτήσεις είναι:
- ανάπτυξη γλωσσικών δεξιοτήτων
- ανάπτυξη δεξιοτήτων ακρόασης
- ανάπτυξη μνημονικών δεξιοτήτων
- ανάπτυξη παρατηρητικότητας
- ικανότητα τήρησης σύνθετων οδηγιών
- ικανότητα παροχής οδηγιών
- ικανότητα τήρησης της σειράς και ανοχής της αναμονής
- ανάπτυξη της ικανότητας επιμονής και ολοκλήρωσης μίας δραστηριότητας
- ανάπτυξη δεξιοτήτων επίλυσης προβλημάτων
- ικανότητα συγκέντρωσης
- εκμάθηση της ευελιξίας στη σκέψη και στη δράση
- ανάπτυξη της ικανότητας εντοπισμού των λαθών και της αυτοδιόρθωσης
- ικανότητα συνεργασίας με τα μέλη της ομάδας
- ανοχή της απογοήτευσης και καλλιέργεια της συναισθηματικής αντοχής
- κατανόηση της επίδρασης της συμπεριφοράς μας στους άλλους
- καλλιέργεια της αυτοπεποίθησης και της αυτοαποτελεσματικότητας
Είναι σημαντικό λοιπόν, τόσο οι γονείς, όσο και οι εκπαιδευτικοί, να δημιουργούν συνεχώς ευκαιρίες για παιχνίδι στα παιδιά, προκειμένου να διευκολύνουν τη διαδικασία της μάθησης και να τους επιτρέπουν να πειραματίζονται με μία ευρεία γκάμα δεξιοτήτων. Αλλά είναι σημαντικό και οι ίδιοι να διατηρούν την διάθεσή τους για παιχνίδι, ώστε να έχουν μία δημιουργική ζωή και να είναι εφευρετικοί σύντροφοι των παιδιών στο παιχνίδι τους.
Η Ψυχολόγος του Νηπιαγωγείου
Κατερίνα Πανταζοπούλου
email επικοινωνίας: aikpantazo@sch.gr