Κατάλληλα για το νηπιαγωγείο πειράματα, μπορούν να κάνουν ακόμα πιο ενδιαφέρον το μάθημα των φυσικών επιστημών

ΦΥΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ

Οι φυσικές επιστήμες στο νηπιαγωγείο εισάγουν τα παιδιά στις
επιστημονικές μεθόδους έρευνας (παρατήρηση και καταγραφή,
τεκμηρίωση υποθέσεων κλπ). Παράλληλα καλλιεργούν τη γνωστική
ανάπτυξη των παιδιών καθώς χρησιμοποιούν τη λογική για να
παράγουν συμπεράσματα (παραγωγική σκέψη). Εξάλλου τα πειράματα
προκαλούν το ενδιαφέρον των παιδιών και ενισχύουν την ενεργητική,
βιωματική και συνεργατική μάθηση. Παρακάτω παραθέτουμε έναν
κατάλογο πειραμάτων κατάλληλων για το νηπιαγωγείο.

ΕΝΟΤΗΤΑ 1 : αέρας -> άνωση, ατμοσφαιρική πίεση

– Κατασκευή χάρτινου αεροπλάνου : τα παιδιά παρατηρούν το πέταγμα
των πουλιών και την πτήση του αεροπλάνου και κάνουν υποθέσεις για
το πώς πετούν. Στη συνέχεια πειραματίζονται με διάφορα αντικείμενα
καθώς τα αφήνουν και πέφτουν κάτω και καταγράφουν το χρόνο πτώσης
σε συνδυασμό με τα χαρακτηριστικά τους (βάρος, επιφάνεια, σχήμα
κλπ). Επεξεργάζονται τα δεδομένα και καταλήγουν από τι υλικό θα είναι
το αεροπλανάκι, που θα κατασκευάσουν και ποιο σχήμα θα πρέπει να
του δώσουν περίπου (φτερά, μύτη κλπ). Δοκιμάζοντας διάφορους
τύπους καταλήγουν ότι όσο πιο πλατιά φτερά έχει το αεροπλανάκι τόσο
καλύτερα πετάει και όσο πιο μυτερό είναι τόσο πιο ευθεία είναι η
πορεία του και πιο ομαλή η προσγείωσή του. Με την παρέμβαση του
εκπαιδευτικού μαθαίνουν ότι το φαινόμενο αυτό λέγεται άνωση του
αέρα.
– Κατασκευή ελικόπτερου : με το ίδιο υλικό, δηλαδή το χαρτί, επιχειρούν
να κατασκευάσουν ελικόπτερο. Παρατηρούν τις διαφορές στην πτήση
του ελικόπτερου και του αεροπλάνου. Το πρώτο μπορεί να προσγειωθεί
κάθετα. Αυτό καθορίζει και τη χρήση του (διασώσεις).
– Κατασκευή αερόστατου : Γεμίζουμε μισό μπουκάλι με ξύδι και ρίχνουμε
ένα κουτάλι μαγειρική σόδα. Προσαρμόζουμε στο στόμιό του το άνοιγμα
ενός μπαλονιού. Παρατηρούμε ότι η μείξη του ξυδιού με τη σόδα
παράγει αέριο, που με τη σειρά του φουσκώνει το μπαλόνι, όπως ένα
αερόστατο και το κάνει να πετάξει.
– Με το φαινόμενο της πίεσης του αέρα (ατμοσφαιρική πίεση), μπορούν
τα παιδιά να εξηγήσουν, γιατί δεν πέφτει το νερό μέσα στο καλαμάκι,
όταν ταπώνουμε με το δάχτυλό μας το πάνω άνοιγμά του.
– Η ατμοσφαιρική πίεση εξηγεί και το φαινόμενο των συγκοινωνούντων
«μπουκαλιών. Τα παιδιά συνδέουν δύο μπουκάλια, που έχουν γεμίσει με
νερό μέχρι τη μέση, με ένα εύκαμπτο σωλήνα. Έτσι μπορούν να παίξουν
τραμπάλα με το νερό ανεβοκατεβάζοντας τα μπουκάλια. Το νερό τρέχει
στο μπουκάλι, που βρίσκεται πιο χαμηλά, μέχρι να έρθει στο ίδιο ύψος
με την επιφάνεια του άλλου μπουκαλιού.

ΕΝΟΤΗΤΑ 2 : ήχος -> ιδιότητες του ήχου

Τρυπούμε δύο μεταλλικά δοχεία (του νεσκαφέ) και τα συνδέουμε με ένα
σπάγκο αρκετών μέτρων. Τα παιδιά με τον τρόπο αυτό κατασκευάζουν
ένα τηλέφωνο. Όταν ο ένας, που είναι στη μια άκρη μιλάει μέσα στο
δοχείο, ο άλλος στην άλλη άκρη βάζει το αυτί του στο άλλο δοχείο και
ακούει τη φωνή σαν από ηχείο. Το μεταλλικό κουτί από τη μία πλευρά
συγκεντρώνει τον ήχο της φωνής και αυτός με τη σειρά του μεταφέρεται
στο άλλο δοχείο στην άλλη πλευρά, που λειτουργεί σαν ηχείο. Έτσι τα
παιδιά μαθαίνουν ότι ο ήχος μεταφέρεται μέσα από τα στερεά σώματα
(αντικείμενα). Έτσι, ανάλογα, αν βάλουν το αυτί τους στο θρανίο και το
χτυπήσουμε απαλά με το χέρι μας θα ακούσουν πολύ καθαρά τον ήχο,
που θα μεταφερθεί μέσα από το θρανίο. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να
ακούσουμε το τρένο πολλά χιλιόμετρα μακριά, αν βάλουμε το αυτί μας
στις ράγες.

ΕΝΟΤΗΤΑ 3 : ηλεκτρομαγνητισμός και ηλεκτρικό κύκλωμα
– Κόβουμε ένα κομμάτι χαρτιού σε μικρά κομματάκια. Στη συνέχεια
φουσκώνουμε ένα μπαλόνι και το τρίβουμε σε μάλλινο ύφασμα
(μπλούζα). Εάν πλησιάσουμε το μπαλόνι στα χαρτάκια τα τραβάει και
κολλάνε πάνω του σαν να είναι μαγικά. Είναι το μαγνητικό πεδίο, που
προκαλείται από το στατικό ηλεκτρισμό.
– Φτιάχνουμε ένα ηλεκτρικό κύκλωμα με αγωγούς (καλώδια), ένα
λαμπάκι για να ανάβει, ένα διακόπτη (κροκοδειλάκι) και μια μπαταρία
πλακέ 4,5 V.