ΕΚΔΟΣΗ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ

 Διαθεματικές δεξιότητες :  αλληλεπίδραση – ταξινόμηση  Γνωστικά αντικείμενα / περιοχές του Προγράμματος Σπουδών:  Γλώσσα, Μαθηματικά, Πληροφορική, Αγωγή του Πολίτη, Δημιουργία και Έκφραση. Η έκδοση σχολικής εφημερίδας συνδέεται άμεσα με το αναλυτικό πρόγραμμα και ικανοποιεί  διδακτικούς στόχους τόσο ως προς τη διαδικασία έκδοσής της (αναζήτηση θεμάτων, φωτογραφίες και παραγωγή κειμένων, συλλογή και ταξινόμηση υλικού, έρευνες και συνεντεύξεις, σύνθεση στοιχείων, σελιδοποίηση) όσο και ως προς τη θεματολογία της (απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων, εμπλουτισμός λεξιλογίου, παραγωγή γραπτού λόγου, ιστορία της γραφής και της τυπογραφίας, γνωριμία του τόπου και της ιστορίας του, σύνδεση σχολείου και κοινότητας).  Ευρύτεροι στόχοι : –          Να ενεργοποιηθεί η δημιουργικότητα των παιδιών –          Να παρακινηθούν τα παιδιά να αυτενεργήσουν και να αυτοσχεδιάσουν–          Να καλλιεργήσουν δεξιότητες αναζήτησης πληροφοριών–          Να αναπτύξουν πνεύμα συνεργασίας και ομαδικότητας–          Να καλλιεργηθεί η κριτική σκέψη και ο συναισθηματικός κόσμος των παιδιών και να επιδιωχθεί η ελεύθερη διακίνηση ιδεών–          Να μάθουν να ερευνούν, να επεξεργάζονται πληροφορίες και δεδομένα και να παρουσιάζουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους–          Να ικανοποιηθεί η εσωτερική ανάγκη των παιδιών για ελεύθερη έκφραση  Παιδαγωγικές αρχές και μέθοδοι :   αρχή της αυτενέργειας, συνεργατική μάθηση, ανακαλυπτική μέθοδος, μικρά σχέδια εργασίας. Σε όλη τη διάρκεια του προγράμματος ο δάσκαλος αναλαμβάνει το ρόλο του καθοδηγητή, του διαμεσολαβητή, του συμβούλου, του εμψυχωτή. Δίνει λύσεις, προγραμματίζει και συντονίζει τις προσπάθειές τους.  ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ Α) Ιστορία της γραφής :  τα παιδιά ξεκινώντας από την ανάγκη του ανθρώπου να επικοινωνήσει ανακαλύπτουν τρόπους επικοινωνίας, που παραπέμπουν στις πρώτες κοινωνίες του ανθρώπου. Έτσι μέσα από καταστάσεις προβληματισμού κάνουν ένα φανταστικό ταξίδι με αφετηρία την πέτρα και τερματισμό το CD – ROM. Στην πορεία του ταξιδιού αυτού γνωρίζουν τα υλικά και τα εργαλεία της γραφής, που χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς και τα σύγχρονα μηχανήματα της τυπογραφίας. Β) Γνωριμία με εφημερίδες και περιοδικά :   Ø τα παιδιά ξεφυλλίζουν διάφορες εφημερίδες ευρείας κυκλοφορίας και παρατηρούν τους τίτλους, τις στήλες, τα άρθρα, τις φωτογραφίες, τις διαφημίσεις, τη μορφή, τις σελίδες, το μέγεθός τους και τον τρόπο δεσίματος.  Δραστηριότητα :  κόβουν στοιχεία από τις εφημερίδες (γράμματα, τίτλους, γελοιογραφίες, φωτογραφίες) και φτιάχνουν την πρώτη τους εφημερίδα. Ξεχωρίζουν και γράφουν τα ονόματα των εφημερίδων και τον τίτλο της κάθε μίας. Ø Σχολιάζουν τα θέματα και το περιεχόμενο, μαθαίνουν νέο λεξιλόγιο (είδηση, επικαιρότητα, έκδοση, δημοσιογράφος, συντάκτης, άρθρο, πρακτορείο, συνέντευξη, ρεπορτάζ).  Δραστηριότητα :  βρίσκουν τις λέξεις αυτές στα κείμενα των εφημερίδων. Ø Προκαλούνται να απαντήσουν σε ερωτήματα όπως πού τις βρίσκουμε, πώς φτάνουν εκεί, ποιοι γράφουν, πώς παράγονται τόσα αντίτυπα, πόσο συχνά κυκλοφορούν κλπ. Δραστηριότητα :  παρουσίαση της διαδικασίας από βιβλίο της σχολικής βιβλιοθήκης. Γ) Εξοικείωση με τα προγράμματα του υπολογιστή Word και Internet Explorer Δ) Απόκτηση δεξιοτήτων μέσα από δραστηριότητες προετοιμασίας :–          μισοτελειωμένες προτάσεις (παραγωγή λόγου, ανάδυση γνώσεων) :  συμπληρώνουν διάφορες προτάσεις όπως, νιώθω πολύ ωραία όταν ….  Η βροχή προκαλείται ….  Όταν κυκλοφορώ στο δρόμο …. Το παιχνίδι, που μου αρέσει περισσότερο ….. Αν ήμουν δήμαρχος θα έκανα… ..–          Μπροστά σε ένα πίνακα ζωγραφικής (αλληλεπίδραση, ικανότητα συνεργασίας) :  μια δραστηριότητα με πολλές παραλλαγές. Στη θέση του πίνακα μπορεί να μπει μια φωτογραφία ένα ποίημα ή ό,τι άλλο. Το θέμα παρουσιάζεται στην τάξη από ομάδα μαθητών, που έχουν προετοιμαστεί. Ακολουθεί συζήτηση, περιγραφή συναισθημάτων και οι απόψεις καταγράφονται σε κασετόφωνο ή σε χαρτί. Στο τέλος γίνεται σύνθεση των απόψεων.–          Μια φορά και έναν καιρό (δομή του λόγου):  παραμύθι από ομάδα παιδιών που πρέπει να βρουν τον ήρωα και τα επεισόδια.–          Ιστορίες σάντουιτς (διαδοχή γεγονότων) :  γράφεται στον πίνακα μια φράση που θα χρησιμοποιηθεί στην αρχή και μια φράση, που θα χρησιμοποιηθεί στο τέλος. Οι μαθητές πρέπει να αναπτύξουν το ενδιάμεσο της ιστορίας. Τα παιδιά θα χωριστούν σε ομάδες και κάθε ομάδα θα παρουσιάσει την δική της εκδοχή. (Παράδειγμα :  ο αέρας φύσηξε ένα φύλλο, που έπεσε στο ρυάκι ….. και χάθηκε στο πέλαγος).–          Ιστορία με καθορισμένα στοιχεία (σύνθεση)  :  μια εικόνα, μια φράση, μια λέξη είναι τα απαραίτητα στοιχεία, που πρέπει να συμπεριλάβουν οι ομάδες στην ιστορία τους (εικόνα :  ένα καταφύγιο στο χιονισμένο βουνό και μια παρέα,  φράση :  «το χιονοδρομικό κέντρο επισκέπτονται πολλοί άνθρωποι το χειμώνα, λέξη :  «σκι»).–          Βάλτε τίτλο στην εικόνα (λεξιλόγιο) :  δίνεται μια εικόνα σε κάθε ομάδα και βρίσκουν τον κατάλληλο τίτλο με μία, με δύο λέξεις, με μια φράση.   –          Περιγραφή εικόνας (συντακτικό) :  περιγράφει η κάθε ομάδα την εικόνα της στην αρχή με μία φράση απλή, έπειτα με δύο φράσεις συνδεδεμένες με συμπλεκτικό σύνδεσμο (και, αλλά), μετά με επιθετικούς προσδιορισμούς και τέλος εμπλουτισμένη με χρονικούς και τροπικούς προσδιορισμούς.–          Μια παρέα με λέξεις (γλωσσικές ασκήσεις) :  επιλέγονται λέξεις με ένα κοινό χαρακτηριστικό π.χ. αρχίζουν από το ίδιο γράμμα (άλογο, αχλάδι) ή περιέχουν τη λέξη παιδί (παιδίατρος, παιδότοπος) ή είναι συνώνυμες (σημαντικός, σπουδαίος) ή αντίθετες (φίλος και εχθρός, δυστυχώς και ευτυχώς) ή σχετικές (παιδί, αδερφός, μητέρα) και φτιάχνεται  μια ιστορία με απαραίτητη προϋπόθεση να χρησιμοποιηθούν αυτές οι λέξεις. Παραλλαγή :  δίνουμε τις λέξεις μιας πρότασης μπερδεμένες και προσπαθούν να τις βάλουν στη σειρά (καραμέλα θέλω μία, μου αγαπώ μαμά τη, διάλειμμα μπάλα στο παίζω)–          Ομαδική ιστορία (αλληλουχία)  :  γράφουμε μια πρόταση στον πίνακα («ένας ηλικιωμένος κύριος περπατούσε στο δρόμο όταν …») και κάθε μαθητής προεκτείνει την ιστορία.–          Παραμυθοσαλάτα (σύνδεση περιεχομένων) :  με ήρωες από διαφορετικά γνωστά παραμύθια φτιάχνουμε ένα καινούργιο παραμύθι (κοκκινοσκουφίτσα και τρία γουρουνάκια) ή μπερδεύουμε δύο διαφορετικά παραμύθια (σύνθεση διαφορετικών απόψεων).–          Μικρά γκάλοπ (επεξεργασία πληροφοριών) :  Μια ομάδα μαθητών γράφει μερικές ερωτήσεις (ποιο είναι το αγαπημένο βιβλίο σου ή το αγαπημένο παιχνίδι σου ή φαγητό), καταγράφονται οι απαντήσεις, φτιάχνουν πίνακα με τα δεδομένα και παρουσιάζονται τα συμπεράσματα. –          Οικογενειακές συνεντεύξεις (παραγωγή ερωτήσεων) :  παίρνουν μια μικρή συνέντευξη από τον παππού ή τη μαμά (π.χ. πότε χάρηκε περισσότερο).  –          Μια μέρα στην τάξη (ρεπορτάζ) :  μια ομάδα αναλαμβάνει να περιγράψει ένα ευχάριστο γεγονός, μια άλλη ένα δυσάρεστο, μια τρίτη ένα περίεργο συμβάν.–          Με το φακό της τάξης (εστίαση) :  κάθε ομάδα αναλαμβάνει να φωτογραφίσει να  ζωγραφίσει κάποια στιγμή ή ένα γεγονός, που τους έκανε εντύπωση και να το σχολιάσει (κάποια πρωτοβουλία προς μίμηση όπως καθαρισμός της αυλής, δενδροφύτευση).   ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΤΗΣ ΣΧΟΛΙΚΗΣ ΕΦΗΜΕΡΙΔΑΣ Α’ στάδιο Συλλογή υλικού 1^η φάση :  κοινό στο οποίο απευθύνεται η εφημερίδα à  τα παιδιά ανακαλύπτουν την ανάγκη να μεταφέρουν μέσα από τις σελίδες της εφημερίδας τους στο οικείο περιβάλλον τους, στους γονείς, τα αδέρφια, τους συμμαθητές, τους φίλους, τους συγγενείς,  πώς περνούν κάθε μέρα στην τάξη, τι τους έκανε να χαρούν, τι τους ευχαρίστησε, τι έμαθαν, τα επιτεύγματά τους. 2η φάση :  αναζήτηση θεματολογίας à τα παιδιά αναζητούν τα θέματα της δικής τους εφημερίδας μέσα από τη σχολική ζωή κυρίως (ανασκόπηση, εκδηλώσεις, επισκέψεις, επικαιρότητα), από γνωστικά αντικείμενα που τους ενδιαφέρουν (παιχνίδια, υπολογιστές και τεχνολογία, το ποδήλατο, υγεία και διατροφή, φυσικά φαινόμενα, αθλητισμός), από δικές τους δημιουργίες (παραμύθια και ιστορίες, ποιήματα, η αλφαβήτα των ζώων, παιχνίδια που παίζουμε στην αυλή, ζωγραφική, έρευνες, συνεντεύξεις, προτάσεις, ανέκδοτα, παροιμίες, σταυρόλεξα κλπ), από το συναισθηματικό τους κόσμο (θυμώνω όταν …., επιθυμίες, αν ήμουν δήμαρχος κλπ), από το περιβάλλον (καιρός, καλλιέργειες, εργοστάσια, παιδικές χαρές, κατοικίες), από την τοπική πολιτιστική παράδοση (λαογραφία, ήθη και έθιμα, τραγούδια και χοροί, πολιτιστικά δρώμενα).   3^η φάση :  οργάνωση σε ομάδες à  τα παιδιά χωρίζονται σε ομάδες ανάλογα με το θέμα, που τους ενδιαφέρει. Ίσως στην αρχή οι ομάδες δημιουργηθούν με κριτήριο τις προσωπικές σχέσεις και το φύλο, αλλά αυτό επειδή πιθανόν να τους λείπει η αυτοπεποίθηση. 4^η φάση :  καταμερισμός εργασιών à οι εργασίες κατανέμονται ανάλογα με τις ικανότητες του κάθε παιδιού. Κάποιο παιδί, που μπορεί να διαβάζει θα ψάξει στη βιβλιοθήκη του σχολείου για το κατάλληλο βιβλίο για το θέμα του. Κάποιο άλλο θα ψάξει για φωτογραφικό υλικό ενώ ένα τρίτο θα ζωγραφίσει κάτι σχετικό με το θέμα. Έτσι αφού γνωρίσουν τους ρόλους τους στο επόμενο φύλλο της εφημερίδας θα μπορούν να κάνουν μόνα τους την κατανομή των εργασιών.  Β’ στάδιο  Σελιδοποίηση 1^η φάση :  Η κάθε ομάδα συγκεντρώνει το δικό της υλικό και επιχειρεί να το συνθέσει. Θα βάλει λεζάντες στις φωτογραφίες, θα συνοδεύσει τα κείμενα με τις σχετικές εικόνες, θα βρει τον τίτλο του θέματός της και θα συμπληρώσει τα κενά. 2^η φάση :  Το χειρόγραφο υλικό θα μεταφερθεί στην οθόνη του υπολογιστή και θα γίνει ηλεκτρονική επεξεργασία. Δηλαδή θα σαρώσουν τις φωτογραφίες,  τις εικόνες, τις ζωγραφιές, θα επιλέξουν μέγεθος και χρώμα γραμματοσειράς, θα τοποθετήσουν το κάθε στοιχείο στην κατάλληλη θέση μέσα στη σελίδα. Κάθε ομάδα μπορεί να έχει δίπλα της ως πρότυπο κάποια σελίδα από άλλη εφημερίδα ή περιοδικό, που της άρεσε. 3^η φάση :  στη φάση αυτή θα γίνουν διορθώσεις, αρίθμηση σελίδων, θα αναζητηθεί το όνομα της εφημερίδας μέσα από συζήτηση, θα εκτυπωθεί το πρωτότυπο, θα αξιολογηθεί ως προς το περιεχόμενο και τη μορφή και θα αναπαραχθεί στο φωτοτυπικό μηχάνημα του σχολείου. Στη συνέχεια θα δεθούν τα φύλλα με συρραπτικό. 4^η φάση :  διανομή à  κάθε μαθητής θα αναλάβει να μοιράσει αντίτυπα στο σπίτι του ανάλογα με τον αριθμό των προσώπων, που θέλει να δώσει την εφημερίδα. Στη συνέχεια μια ομάδα θα μοιράσει αντίτυπα σε κάθε τάξη του σχολείου, στο διευθυντή και στους δασκάλους, στο δήμαρχο. 5^η φάση :  δημιουργία θεατρικού με θέμα τη σχολική εφημερίδα à η σκηνή εκτυλίσσεται μπροστά από ένα περίπτερο. Μία μικρή σχολική εφημερίδα – η δικιά τους – τραβά την προσοχή δύο τυχαίων αναγνωστών των πρωτοσέλιδων των εφημερίδων, που είναι κρεμασμένες με μανταλάκια σε ένα περίπτερο. Προς μεγάλη τους έκπληξη αναγνωρίζουν τον εαυτό τους, όταν ήταν μαθητές, σε κάποιες φωτογραφίες. Έτσι η σχολική εφημερίδα γίνεται αφορμή να συναντηθούν και πάλι οι δύο παλιοί συμμαθητές, να βρουν και τους υπόλοιπους της τάξης και να θυμηθούν όλοι μαζί τα σχολικά τους χρόνια.Μέσα από το θεατρικό συνειδητοποιούν καλύτερα τη συναισθηματική αξία της έκδοσης μιας σχολικής εφημερίδας  καθώς πέρα από εκπαιδευτικούς σκοπούς μπορεί να παίξει και το ρόλο ενός πολύτιμου αναμνηστικού με τη βοήθεια των φωτογραφιών, των επισκοπήσεων, των αναφορών σε ονόματα και όλων των άλλων περιεχομένων της.