Στάση γονέων απέναντι στην σχολική επίδοση του εφήβου και η επιρροή στην ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση.

Όσο το παιδί μεγαλώνει και προχωράει στα στάδια της εκπαίδευσης θα περίμενε κανείς το άγχος των γονέων να μειώνεται καθώς το ίδιο το παιδί θα πρέπει να μπορεί να αναλαμβάνει μόνο του την ευθύνη των ακαδημαϊκών του υποχρεώσεων. Τι γίνεται όμως με τους γονείς που φτάνουν στο σημείο να έχουν έναν έφηβο μαθητή που ενώ έχει τις δυνατότητες, δεν έχει το κίνητρο για μελέτη; Οι ερωτήσεις που τίθενται επανειλημμένα από τους γονείς είναι οι ακόλουθες:

• Πώς μπορώ να στηρίξω το παιδί μου;
• Πώς να του δώσω κίνητρο να προσπαθήσει παραπάνω;
• Μαλώνουμε συχνά για το διάβασμα και φοβάμαι ότι θα χάσω τη σχέση μου μαζί του στην προσπάθεια να πετύχει ακαδημαϊκά.
• Τι να κάνω για να το πείσω να διαβάσει καθώς εγώ ξέρω ότι αυτά τα χρόνια είναι κρίσιμα για το μέλλον του;
• Διάβασμα και εφηβεία μπορούν να συνυπάρξουν;

Οι γονείς συχνά ανησυχούν για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να μιλούν, να κρίνουν και να διαχειρίζονται την υποχρέωση του παιδιού τους ‘’να τα πάει καλά’’ στο σχολείο. Μάλιστα πολλές φορές φθάνουν στο σημείο να θεωρούν ευθύνη τους κατά ένα μεγάλο ποσοστό τη σχολική επίδοση του παιδιού («να κάνω ότι καλύτερο μπορώ, να γράψω το παιδί στο φροντιστήριο, να του προσφέρω τα πάντα για να τα πάει καλά»). Πώς σχετίζονται λοιπόν οι προσδοκίες μας για τη σχολική επίδοση με την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του παιδιού, το κομμάτι δηλαδή στο οποίο δουλεύουμε οι ψυχολόγοι, να είναι το παιδί καλά, να νιώθει καλά και τι σημαίνει αυτό.

Στάση γονέων απέναντι στο διάβασμα

Η στάση μας πηγάζει κυρίως από τις προσδοκίες μας, οι προσδοκίες μας επηρεάζονται και  τροφοδοτούνται από την σχολική επίδοση του παιδιού και τα δύο αυτά επηρεάζουν την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση. Η σχέση δεν είναι σε ευθεία γραμμή. Όλα επηρεάζουν όλα. Μια καλή ψυχοσυναισθηματική κατάσταση βοηθάει το παιδί να έχει κίνητρο για μάθηση και έτσι να τα πηγαίνει καλύτερα με αποτέλεσμα να τροφοδοτούνται και οι προσδοκίες των γονέων. Αυτό μας δίνει το κλειδί στο ποιος είναι ο τομέας στον οποίο πρέπει να επικεντρωθούν οι γονείς για να βοηθήσουν τα παιδιά ακόμα και στη σχολική τους επίδοση. Φυσικά λοιπόν η ψυχοσυναισθηματική κατάσταση! Ας πάρουμε όμως τα πράγματα ανά περίπτωση.

Υψηλές Προσδοκίες-Υψηλή Επίδοση- Χαμηλή αυτοπεποίθηση!
Στην κατηγορία αυτή, οι γονείς πιστεύουν πολύ στο παιδί τους, έχουν υψηλές προσδοκίες γι αυτό, καθώς και το ίδιο ανταποκρίνεται σ αυτές τις προσδοκίες με υψηλή επίδοση στο σχολείο, παρόλα αυτά βλέπουμε πολλές φορές καλούς μαθητές σε μία ασταθή ψυχοσυναισθηματική κατάσταση να λένε «δεν μπορώ, ίσως να μην τα καταφέρω, θα σας απογοητεύσω». Ενώ δηλαδή η σχολική τους επιτυχία θα έπρεπε να τα καθησυχάζει και να έχουν αυτοπεποίθηση, βλέπουμε ένα έντονο άγχος.

Υψηλές Προσδοκίες- Μέτρια επίδοση έως χαμηλή επίδοση- Χαμηλή αυτοπεποίθηση!
Ίδιο αποτέλεσμα μπορεί να έχουμε για παιδιά που έχουν χαμηλότερη σχολική επίδοση, οι γονείς τους πιστεύουν στις ικανότητές τους αλλά και πάλι η ψυχοσυναισθηματική τους κατάσταση κρίνεται χαμηλή με  εκδηλώσεις άγχους, και εύκολη παραίτηση όταν δυσκολεύονται σε μία άσκηση ή ένα μάθημα. Είναι τα παιδιά που αρνούνται να επιμείνουν ή να ασχοληθούν εντελώς με τις σχολικές τους υποχρεώσεις παιδιά που εκφράζουν συχνά:  «αφού δεν τα καταφέρνω», «είμαι κακός μαθητής έτσι κι αλλιώς», «εγώ δεν μπορώ το σχολείο, δεν θα προσπαθήσω γιατί απλά δεν μπορώ».

Χαμηλές Προσδοκίες- Μέτρια επίδοση- Χαμηλή αυτοπεποίθηση
Και φυσικά έχουμε και τις περιπτώσεις όπου οι γονείς δεν πιστεύουν ότι το παιδί τους μπορεί να τα καταφέρει στο σχολείο κι όπως είναι φυσικό ο ένας κύκλος επηρεάζει τον άλλον.

Τι όμως δημιουργεί αυτές τις σχέσεις; Τι καθορίζει αν οι προσδοκίες των γονέων επηρεάσουν θετικά ή αρνητικά την ψυχοσυναισθηματική κατάσταση του παιδιού και τελικά μπορούμε να επηρεάσουμε τη σχολική του επίδοση σ’ αυτήν την ηλικία;

Η απάντηση βρίσκεται στην επικοινωνία. Με λίγα λόγια ο τρόπος που εκφράζουμε τις προσδοκίες μας στα παιδιά, το δικό μας στρες και η δικιά μας εκτίμηση στην προσπάθεια τους είναι αυτά που καθορίζουν την ψυχοσυναισθηματική του κατάσταση, το αίσθημα του «μπορώ να τα καταφέρω» και την αντίληψη τους για τις σχολικές υποχρεώσεις (είναι οι σχολικές υποχρεώσεις ένας εχθρός και ο λόγος να μου φωνάζουν οι γονείς μου ή είναι ένα μέσο εξέλιξης του εαυτού και των γνώσεων μου;)

Συμβουλές και απαντήσεις!
Για να μπορέσουμε να στηρίξουμε τα παιδιά μας και να τα βοηθήσουμε να επωφεληθούν ως επί των πλείστων τις δυνατότητές τους θα πρέπει αρχικά να ελέγξουμε εμείς οι ίδιοι ως γονείς τις προσδοκίες μας, αναγνωρίζοντας τη γνώμη μας για τις δυνατότητες του παιδιού μας και τις αδυναμίες του. Μιλήστε ή καταγράψτε τις ανησυχίες σας. Ιεραρχήστε τους στόχους σας ως γονείς, καταγράψτε τα προβλήματα στην επικοινωνία σας και τη συμπεριφορά σας σε ψυχοπιεστικές καταστάσεις όπως είναι το σχολείο πλέον τόσο για το παιδί όσο και για το γονέα.
Ας δώσουμε προτεραιότητα στις συναισθηματικές μας ανάγκες (κατανοώντας τα δικά μας συναισθήματα μπορούμε να κατανοήσουμε και του παιδιού και να ανταποκριθούμε καλύτερα σε αυτά), καθώς είναι η βάση για την ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη κάθε ατόμου. Χωρίς συναισθηματική σταθερότητα το παιδί μας κινδυνεύει από έντονες εκδηλώσεις άγχους που θα μπορούσαν να επηρεάσουν ακόμα και μια καλή ακαδημαϊκή επίδοση. Κατανοήστε την ανάγκη του παιδιού για αποδοχή και βοηθήστε το στην έκφραση των συναισθημάτων του. Να νιώθει δηλαδή ότι το αγαπούν και το δέχονται.
Πρώτο βήμα για σωστή ανταπόκριση; Μα φυσικά η ενεργητική ακρόαση!

Τελικά μ’ ακούς; Δεν μ ακούς!
Παρότι οι περισσότεροι γονείς βλέποντας αυτή τη φράση θα σκεφτούν τα όσα έχουν πει στο παιδί τους αλλά τελικά ‘‘τίποτα δεν πιάνει’’, ‘’τίποτα δεν ακούει’’, κι όμως η φράση αυτή αναφέρεται σε ένα συχνό παράπονο των παιδιών στην εφηβεία που ζητούν να ακουστούν, να νιώσουν ότι τα ακούμε σ αυτή τους τη προσπάθεια να βρουν το σωστό και το λάθος. «Δεν έχει σημασία αν λέω κάτι λάθος», μου αναφέρει ένα παιδί, «ποτέ δεν με ακούει».

Στόχος μας λοιπόν θα πρέπει να είναι να διευκολύνουμε την επικοινωνία, να προκαλέσουμε τάση βελτίωσης των σχέσεων, πιθανή αλλαγή των στάσεων μας και ένα μικρό βήμα στην προσωπική μας ανάπτυξη. Σκοπός όλων μας είναι το παιδί μας να αξιοποιήσει τις εσωτερικές του δυνατότητες, τα χαρίσματά του, τη δημιουργικότητα του.

Απαντήσεις των αρχικών μας ερωτήσεων

• Πώς μπορώ να στηρίξω το παιδί μου;
  Μπορώ να το στηρίξω για αρχή συναισθηματικά. Με κατάλληλη ανταπόκριση και ενεργητική ακρόαση στις ανάγκες του παιδιού μου χτίζω μια σχέση εμπιστοσύνης μαζί του, γινόμαστε μία ομάδα, η ίδια ομάδα που θέλει τη βελτίωση και την αξιοποίηση των δυνατοτήτων του και επομένως εμπιστεύεται τη γνώμη μας αντί να την εκλαμβάνει σαν ένα επικριτικό σχόλιο που σκοπό έχει να τον μειώσει και γι αυτό θα πρέπει να αμυνθεί (φωνές, γκρίνια)
• Πώς να του δώσω κίνητρο να προσπαθήσει παραπάνω;
  Πιστεύοντας σε αυτό! Αναγνωρίζοντας τις αδυναμίες και τις δυνατότητές του. Μην εστιάζεται σε όσα τον δυσκολεύουν αλλά σε όσα μπορεί να καταφέρει. Αποδείξτε του ότι μπορεί να τα καταφέρει προσφέροντας του για αρχή την συμπαράσταση σας, την κατανόηση στις δυσκολίες που μπορεί να αντιμετωπίσει. Η δημιουργία κινήτρου για σχολική επίδοση και προσπάθεια είναι μια δύσκολη και μακροχρόνια διαδικασία που καλό είναι να χτίζεται από νωρίς. Είναι καλό να συζητάτε χωρίς πίεση με το παιδί σας για τους στόχους του, πως φαντάζεται το μέλλον του, τι θα ήθελε να έχει στη ζωή του και πως το ίδιο νομίζει ότι μπορεί να τα πετύχει όλα αυτά.
• Μαλώνουμε συχνά για το διάβασμα και φοβάμαι ότι θα χάσω τη σχέση μου μαζί του στην προσπάθεια να πετύχει ακαδημαϊκά.
  Να θυμάστε πως προτεραιότητα έχει πάντα η σωματική και ψυχική υγεία του παιδιού σας. Πιεστικές καταστάσεις, άγχος, συγκρούσεις μπορούν να ξεφύγουν από τον έλεγχο μας και να οδηγηθούμε από μια χαμηλή επίδοση και έλλειψη κινήτρου σε αντιδραστικές συμπεριφορές, προβλήματα οριοθέτησης και κίνδυνο της ασφάλειας του παιδιού μας. Ιεραρχήστε τα προβλήματα στη σχέση σας με το παιδί και βάλτε ως πρώτο στόχο την σωστή ανάπτυξη και ανατροφή του παιδιού σας η οποία θα πρέπει να διακατέχεται από μια καλή επικοινωνία.
• Τι να κάνω για να το πείσω να διαβάσει καθώς εγώ ξέρω ότι αυτά τα χρόνια είναι κρίσιμα για το μέλλον του;
  Επαναπροσδιορίστε τους στόχους σας και του στόχους του παιδιού σας. Συζητήστε σε ήρεμο κλίμα για το τι πιστεύει ο καθένας σας. Αναγνωρίστε ποια είναι η δυσκολία (μαθησιακή δυσκολία, άγχος, χαμηλό κίνητρο, χαμηλή αυτοπεποίθηση).
• Διάβασμα και εφηβεία μπορούν να συνυπάρξουν;
  Φυσικά! Άλλωστε η εφηβεία δεν είναι συνδυασμένη με πτώση της σχολικής επίδοσης. Αυτό που πρέπει να προσπαθήσουμε και στο οποίο πρέπει να δώσουμε προσοχή είναι η συνύπαρξη της προσπάθειας του παιδιού, της ανάπτυξης στόχων και προσδοκιών ταυτόχρονα με την καλή του ψυχοσυναισθηματική κατάσταση μέσα σε ένα πλαίσιο καλής επικοινωνίας.

Πηγή: https://www.v-karkania.gr/el/goneis-kai-sxolikh-epidosh-efhboy