Βασικοί κανόνες προφοράς της νεοελληνικής γλώσσας για να μιλάμε και να τραγουδάμε με σωστή άρθρωση.
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Άηχα και ηχηρά σύμφωνα
| Ονομασία | Γράμματα |
|---|---|
| Άηχα | π, τ, κ — τσ, σ(ς) — φ, θ, χ — { ξ, ψ } |
| Ηχηρά | μπ, ντ, γκ — τζ, ζ — β, γ, δ, — μ, ν — ρ, λ |
αυ και ευ
| Προφορά | Παραδείγματα |
|---|---|
| af και ef | όταν βρίσκονται πριν από τα άηχα σύμφωνα κ, π, τ, χ, φ, θ, σ, ξΠχ. αυτός, εύκολος, ευθεία. |
| av και ev | όταν βρίσκονται πριν από τα φωνήεντα και τα ηχηρά σύμφωνα β, γ, δ, ζ, λ, μ, ν, ρΠχ. αυλή, αύριο, Παρασκευή, πλευρά. |
π, τ, κ – ξ, ψ
Το τελικό ν των λέξεων μην, σαν, πριν, δεν, αν, τον, την, μεταβάλλει τα άηχα σύμφωνα σε ηχηρά:
| Προφορά | Παραδείγματα |
|---|---|
| ..ν π… = νb ή μb | την bόρτα ή τημ bόρτα (την πόρτα), στον bόλεμο ή στομ bόλεμο (στον πόλεμο) |
| ..ν τ… = νd | σαν dότε (σαν τότε), στην Dάνια (στην Τάνια) |
| ..ν κ… = νg | τον gίνδυνο (τον κίνδυνο), στον gήπο (στον κήπο) |
| ..ν ξ… = νgζ | δεν gζέρω (δεν ξέρω) |
| ..ν ψ… = νbζ | στην bζάθα (στην ψάθα) |
..ν > π, τ, κ = νb ή μb, νd, νg
..ν > ξ, ψ = νgζ, νbζ
μπ, ντ, γκ ή γγ
1. Στη μέση της λέξης:
| Προφορά | Παραδείγματα |
|---|---|
| μπ = μb | καμbούρης (καμπούρης) |
| ντ = νd | πένdε (πέντε), τενdώνω (τεντώνω) |
| γκ ή γγ = νg | ανgείο (αγγείο), τσινgέλι (τσιγκέλι), άνgελος (άγγελος) |
μπ, ντ, γκ ή γγ = μb, νd, νg
2. Στην αρχή της λέξης, σε διαδοχικά όμοιες συλλαβές, στον αόριστο ρήματος, σε σύνθετες λέξεις με το 1ο συνθετικό πρόθεση:
| Προφορά | Παραδείγματα |
|---|---|
| μπ, ντ, γκ ή γγ = b, d, g | bαίνω, bαbάς, εbήκα, ξαναbήκα Dάνος, dαdά, έdυσα, ξαναdύθηκα gαβός, gάgαρος, εgάριζε |
3. Οι ξένες ελληνοποιημένες λέξεις ακολουθούν την προφορά της γλώσσας προέλευσης:
| Προφορά | Παραδείγματα |
|---|---|
| μαντάμ (madame), πεντάλ (pedal) | μαdάμ, πεdάλ και όχι μανdάμ και πενdάλ |
| καντάδα (cantada), κόντες (contes) | καν/τάδα, κόν/τες όχι κανdάδα και κόνdες, ούτε καdάδα και κόdες |
μψ, μπτ, γξ, γχ
| Προφορά | Παραδείγματα |
|---|---|
| μψ = μσ | Σαμσών (Σαμψών), κάμσις (κάμψις), λάμση (λάμψη) |
| μπτ = μτ | πεμτουσία (πεμπτουσία), σύμτωση (σύμπτωση) |
| Το γ μετατρέπεται σε υπερωικό ν | |
| γξ = νξ | φόρμινξ (φόρμιγξ), λυνξ (λυγξ) |
| γχ = νχ | ένχορδα (έγχορδα), άνχος (άγχος), συνχαρητήρια (συγχαρητήρια) |
σ ή ς + ηχηρό σύμφωνο (β, γ, δ, λ, μ, ν, ρ) ή μπ, ντ, γκ
Μεταβάλλεται το άηχο σ (ς) σε ηχηρό ζ:
| Προφορά | Παραδείγματα |
|---|---|
| σβ = ζβ | ζβούρα (σβούρα), προζβάσιμο (προσβάσιμο), αζβός (ασβός), αμφιζβήτηση (αμφισβήτηση), ειζβολή (εισβολή) |
| σγ = ζγ | προζγείωση (προσγείωση), ζγουρός (σγουρός) |
| σδ = ζδ | προζδιορίζω (προσδιορίζω), προζδίδω (προσδίδω), δυζδιάκριτα (δυσδιάκριτα), προζδοκία (προσδοκία), οπωζδήποτε (οπωσδήποτε) |
| σλ = ζλ | πρόζληψη (πρόσληψη), μαζ λείπει (μας λείπει), συζλεξία (δυσλεξία) |
| σμ = ζμ | πολιτιζμός (πολιτισμός), κόζμος (κόσμος), ζμήνος (σμήνος), διαμέριζμα (διαμέρισμα), σύνδεζμος (σύνδεσμος) |
| σν = ζν | δυζνόητος (δυσνόητος), προζνεύω (προσνεύω) |
| σρ = ζρ | ειζροή (εισροή) |
| ..ς μπ = ζ b | αζ bουν (ας μπουν) |
| ..ς ντ = ζ d | ωζ dάμες (ως ντάμες) |
| ..ς γκ = ζ g | τουζ gαβούς (τους γκαβούς) |
* Το σ όμως προφέρεται πάντοτε σαν σ στις ξενικές λέξεις όταν ακολουθείται από ηχηρό σύμφωνο.
Οι λέξεις Σβάρτς, Σλοβενία, Σλήμαν, κισμέτ, σνόμπ, προφέρονται Σ/βάρτς, Σ/λοβενία, Σ/λήμαν, κις/μέτ, σ/νόμπ και όχι Ζβάρτς, Ζλοβενία, Ζλήμαν, κιζμέτ, ζνόμπ.
