Μάρτιος
Μάρτης, ο μήνας της εαρινής ισημερίας, ο πρώτος μήνας του έτους σύμφωνα με το ρωμαϊκό ημερολόγιο. Το όνομα του προέρχεται από τον θεό του πολέμου Άρη/ Mars, καθώς μόλις άρχιζε και βελτιώνονταν ο καιρός ξεκινούσαν οι προετοιμασίες για τον πόλεμο.
Στη φωτογραφία που παρέχεται από το Ταμείο Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων. (EL) και προέρχεται από τον ιστότοπο https://www.searchculture.gr/aggregator/edm/TAPA/000054-11631_17189[5-3-2021] απεικονίζεται ο Μάρτης ως πολεμιστής.
Οι ασταθείς καιρικές συνθήκες που επικρατούν κατά την διάρκεια του είναι ένα από τα βασικά του χαρακτηριστικά. Την εναλλαγή των καιρικών συνθηκών, πολλές φορές και κατά την διάρκεια της ίδιας ημέρας, ο σοφός λαός την εξέφρασε με ιδιαίτερη γλαφυρότητα μέσα από τις παροιμίες. (Α. Κυριακίδου- Νέστορος, Οι 12 μήνες τα λαογραφικά, εκδ. Μαλλιάρης Παιδεία)
Μάρτης γδάρτης και παλουκοκάφτης
αλλά και διηγήσεις όπως: α) Ο Μάρτης έχει δύο γυναίκες μια καλή και μία κακή. Ανάλογα με αυτή που έχει κοντά του κάθε φορά είναι και οι διαθέσεις του και αυτό αντικατοπτρίζεται στις καιρικές συνθήκες. β) Οι μήνες τιμώρησαν τον Μάρτη επειδή είχε πιεί το κρασί που προορίζονταν για όλους έτσι του στέρησαν το προνόμιο να είναι ο πρώτος μήνας του χρόνου. Η Μάρτης είναι χαρούμενος όταν θυμάται την περίοδο που ήταν ο πρώτος μήνας του χρόνου και τότε ο καιρός είναι καλός όταν όμως θυμηθεί την τιμωρία του αρχίζει και κλαίει και τότε ο καιρός είναι βροχερός.
Από τα πιο γνωστά έθιμα του Μαρτίου με πανελλήνια διάδοση είναι η συνήθεια να δένουν οι γιαγιάδες ή μητέρες στο χέρι ή στο πόδι των παιδιών τον λεγόμενο «Μάρτη». Πρόκειται για κορδόνι από λευκό και κόκκινο νήμα , το οποίο φορούσαν τα παιδιά «για να μην τα μαυρίσει ο ήλιος». Οι ρίζες του εθίμου χάνονται στο βάθος του χρόνου και φτάνουν μέχρι τα Ελευσίνια Μυστήρια.
Φτιάξαμε τα «Μαρτάκια μας» και περιμένουμε να δούμε το πρώτο χελιδόνι, για να το βγάλουμε από χέρι μας, όπως λέει και η παράδοση